Debat over het mislukken van de pensioenonderhandelingen

27 november 2018, debat - De onderhandelingen tussen de vakbonden, de werkgevers en het kabinet over een nieuw pensioenstelsel zijn op een breuk uitgelopen. Hoe heeft dit kunnen gebeuren? En wat gaat het kabinet nu doen?

Na zeven jaar onderhandelen is de polder er niet in geslaagd een pensioenakkoord te sluiten. Bijzonder jammer, vindt Buma (CDA), want het huidige pensioenstelsel kent grote problemen. Klaver (GroenLinks) beaamt de noodzaak van een nieuw stelsel, maar is toch blij dat de vakbeweging niet heeft ingestemd met wat er voorlag. Dat voorstel was mager en onzeker, oordeelt Marijnissen (SP).

De polder werkt niet zonder wederzijds vertrouwen, zegt Azarkan (DENK), en net daaraan ontbreekt het premier Rutte: te veel gebroken beloftes. Van der Linde (VVD) denkt dat een akkoord binnen handbereik lag. Maar de vakbonden bleven met eisen komen en hebben uiteindelijk hun verantwoordelijkheid niet genomen, concludeert hij.

Volgens Van Rooijen (50PLUS) schiet niemand iets op met de schuldvraag. Hij hoopt op een terugkeer naar de Nederlandse traditie van "verstandig overleg". Rutte, die zelf bij de onderhandelingen aanschoof, betreurt dat het overleg met de sociale partners niet tot een akkoord heeft geleid. Dat betekent zeker niet het einde van het poldermodel, verzekert hij, maar het kabinet beraadt zich er nog op hoe het nu verder moet.

Onzekerheden

Verschillende woordvoerders memoreren dat het Nederlandse pensioenstelsel is uitgeroepen tot het beste ter wereld, maar hoe toekomstbestendig is het? Bruins (ChristenUnie) wijst op veranderingen in de bevolkingssamenstelling en op de arbeidsmarkt: meer gepensioneerden tegenover minder werkenden en een groeiend aantal zelfstandigen. Zorg dat payrollers en zzp'ers ook pensioen opbouwen, stelt Asscher (PvdA), en laat de werkgevers daaraan bijdragen.

Volgens Stoffer (SGP) hebben deelnemers in het huidige stelsel te weinig inzicht in hun individuele pensioenopbouw: wat leggen ze in en wat krijgen ze uiteindelijk uitgekeerd? Van Weyenberg (D66) valt hem bij en pleit voor persoonlijke pensioenpotjes in plaats van een collectieve pensioenpot.

Minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid erkent dat mensen zich in het huidige stelsel tekortgedaan voelen: jongeren betalen relatief te veel premie, indexering voor gepensioneerden blijft uit en de verdeling is niet helder. Hij is teleurgesteld dat het nu niet gelukt is om afspraken te maken over een "robuuster en persoonlijker" stelsel. Een stelselhervorming blijft desalniettemin urgent, benadrukt de minister.

Ouderen kunnen niet bijsturen, zegt Van Rooijen (50PLUS), dus moeten ze weten waar ze aan toe zijn. Daarom hekelt hij de onzekerheid die door dreigende kortingen boven de markt hangt. Marijnissen (SP) roept het kabinet op om de belofte "dat iedereen erop vooruitgaat" ook voor gepensioneerden waar te maken.

AOW-leeftijd

Bij de pensioenonderhandelingen werd ook gesproken over de AOW-leeftijd. Die stijgt nu automatisch mee met de levensverwachting. Die stijging ging gepaard met de belofte dat er een oplossing zou komen voor mensen met zware beroepen, zegt Klaver (GroenLinks). Hij stelt vast dat daar niks van terecht is gekomen.

Koolmees vindt het ook belangrijk dat mensen gezond hun AOW-leeftijd kunnen halen. Hij ziet daarbij een rol voor werkgevers, die meer aandacht zouden moeten hebben voor duurzame inzetbaarheid van hun werknemers.

De AOW-leeftijd had op zijn minst bevroren moeten worden, vindt De Jong (PVV). Liever nog zou hij zien dat die teruggaat naar 65: daar heb je geen pensioenakkoord voor nodig maar fatsoen.

De Kamer stemt op 4 december over de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist