Debat over het eindverslag van de informateur

23 juni 2021, debat – Hoe nu verder in de kabinetsformatie? De Kamer spreekt over het eindverslag van informateur Hamer en de weg voorwaarts.

Afgelopen dinsdag presenteerde informateur Mariëtte Hamer haar verslag en aanvullende notities naar aanleiding van de verkennende gesprekken die ze voerde met fractievoorzitters, verschillende belangenorganisaties en instellingen. Het is niet gelukt om partijencombinaties te vinden voor onderhandelingen over een meerderheidscoalitie.

Document op hoofdlijnen

Hamer stelt voor dat de twee grootste partijen, VVD en D66, in de komende weken een "document op hoofdlijnen" schrijven. Dat moet als basis dienen voor onderhandelingen met andere partijen, vanaf half augustus. Rutte (VVD) en Kaag (D66) scharen zich achter het advies van de informateur. Het is volgens Kaag "een poging de impasse te doorbreken".

Het is een keuze uit zwakte, zegt Ploumen (PvdA). Zij zou liever al beginnen met gesprekken over een meerderheidscoalitie. Ook Klaver (GroenLinks) zegt dat zijn partij daartoe bereid is. De twee linkse leiders vinden het teleurstellend dat vooral het CDA dit vooralsnog afwijst. Er zijn volgens Hoekstra (CDA) nog verschillende varianten denkbaar, maar wel met het voorbehoud dat er voor zijn partij "voldoende te halen moet zijn".

Volgende stap?

Er kan een inhoudelijke stap gezet worden in een ingewikkeld proces, maar Segers (ChristenUnie) voelt ongemak over het vermogen van partijen om politieke patstellingen te doorbreken. Mijn partij zal het onderhandelingsdocument op de inhoud beoordelen, belooft hij.

Dassen (Volt) vindt de plannen in het eindverslag van de informateur nog weinig concreet. Het heeft er volgens hem de schijn van dat oude Haagse rivaliteit samenwerking in de weg staat. Hij roept partijen op om een doel na te streven dat groter is dan het eigenbelang.

We gaan weer terug naar de achterkamertjes, vreest Azarkan (DENK). Hij ziet een "aanvliegroute langs de inhoud" als weinig zinvol zolang er sprake is van een vertrouwenscrisis.

Het belang van Nederland staat momenteel niet op de eerste plaats, stelt Van Haga (Groep Van Haga), en er is weinig kans meer op een coalitie die recht doet aan de verkiezingsuitslag. Hij pleit daarom voor een minderheidskabinet.

Nieuwe verkiezingen

De formatie is totaal mislukt, vindt Wilders (PVV). Hij wijt dat aan het gebrek aan "moreel kompas en politiek gezag" bij premier Rutte. De PVV-leider stelt nieuwe verkiezingen voor als "het beste herstelplan voor Nederland".

Het is 98 dagen na de verkiezingen maar we zijn feitelijk geen millimeter opgeschoten, stelt Eerdmans (JA21) vast. 1,6 miljoen rechtse kiezers worden volgens hem tijdens het formatieproces aan de kant geschoven. Ook Eerdmans voorziet een vervroegde gang naar de stembus na een "lange, hete herfst".

Van der Plas (BBB) suggereert om een deadline te stellen. Als die niet gehaald wordt, zouden er nieuwe verkiezingen moeten komen.

Posities andere partijen

De SP wil geen kabinet-Rutte IV mogelijk maken, zegt fractievoorzitter Marijnissen. Zij vindt onder andere de plannen voor een nieuwe bestuurscultuur niet geloofwaardig. De SP maakt zich op voor een "stevige oppositietijd".

Volgens Baudet (FVD) is het formatiespel één groot theater: men regeert straks gewoon door in ongeveer dezelfde samenstelling en met ongeveer hetzelfde beleid. Het "onzinnige gekibbel" heeft volgens hem tot doel om te verhullen dat partijen een kartel vormen.

Nederland heeft een kabinet nodig dat de rechtsstaat respecteert en komt met "ruimhartige en volmondige" oplossingen op het gebied van natuur en klimaat, zegt Ouwehand (PvdD). Zij roept vooral VVD en CDA op om daarin grote stappen te zetten. Den Haan (Fractie Den Haan) vraagt aandacht voor ouderen en voor generatiebeleid als thema in een toekomstig regeerakkoord.

Nieuwe informateur(s)

Rutte (VVD) en Kaag (D66) stellen in een motie voor dat Hamer ook het schrijven van het onderhandelingsdocument op hoofdlijnen gaat begeleiden. De gesprekken tijdens de informatierondes deden de vonk tussen partijen niet overspringen, constateert Van der Staaij (SGP). Hij suggereert daarom Rutte en Kaag tot nieuwe informateurs te benoemen, zodat zij zich verantwoordelijk voelen voor een goede afloop.

Ik vind het belangrijk om de verantwoordelijkheid voor de totstandkoming van het document bij de leiders van VVD en D66 te leggen, maar ik ben beschikbaar om het schrijfproces te begeleiden, geeft Hamer aan.

De Kamer stemt aansluitend aan de vergadering over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: