Debat over het derde steunpakket burgers en bedrijven

24 september 2020, wetsvoorstel - Het kabinet komt met een derde steunpakket voor burgers en bedrijven om de gevolgen van de coronacrisis op te vangen. De Kamer debatteert erover met de ministers Hoekstra (Financiën), Wiebes (Economische Zaken) en Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid).

De coronacrisis houdt aan, en na een eerste en tweede maatregelenpakket komt het kabinet met een derde pakket. Daarmee worden de steunregelingen NOW, Tozo en TVL met negen maanden verlengd, maar ook versoberd.

Het kabinet komt daarnaast met een sociaal pakket van 1,4 miljard. Dat geld is onder meer bedoeld voor begeleiding naar nieuw werk, scholing en ontwikkeling, bestrijding van jeugdwerkloosheid en een aanpak van armoede en schulden.

Het kabinet verleent steun zodat bedrijven zich kunnen aanpassen, en probeert te voorkomen dat investeringen stilvallen. Zo omschrijft minister Wiebes de essentie van het economisch steunpakket. Het is wezenlijk dat overheid en bedrijven blijven zoeken naar wat wél kan, ook bij een tweede golf, aldus de minister.

De woordvoerders zijn blij met de kabinetsmaatregelen om de gevolgen van de coronapandemie te beperken. Maar zijn die gezien het weer oplevende virus wel toereikend? En is het verstandig dat sommige regelingen versoberd worden? Minister Hoekstra zegt toe om begin 2021 "de prikstok in de regelingen te steken" om te kijken of ze nog passen bij de economische omstandigheden van dat moment.

Bedrijven

Het afbouwen van de steun komt veel te vroeg, vindt De Jong (PVV). Van Kent (SP) noemt de "gigantische versobering" van de NOW-regeling voor bedrijven totaal onverantwoord. Hij wil de overheidssteun voor ondernemers op peil houden onder de voorwaarde dat zij hun werknemers, inclusief flexkrachten, in dienst houden.

Palland (CDA) toont begrip voor de versobering van een aantal maatregelen, maar benadrukt dat die snel ongedaan gemaakt moet worden als er toch weer een lockdown komt. Hou oog voor individuele bedrijven, bepleit Stoffer (SGP). En voorkom dat door strenge eisen kansrijke, innovatieve bedrijven steun mislopen.

Het kabinet heeft veel met werkgevers en werknemers overlegd over het steunpakket, zegt Koolmees. Beter te veel dan te weinig gesubsidieerd, erkent hij, maar hij wil voorkomen dat de overheid niet-levensvatbare bedrijven blijft subsidiëren. Hoe ellendig ook, voor bedrijven in sommige sectoren is de realiteit grimmig, aldus de minister.

Bedrijven hebben met eerdere steunpakketten uitstel gekregen van de verplichting om belasting te betalen, maar moeten die schuld vanaf 1 januari gaan aflossen. Dat is voor veel bedrijven onmogelijk, denken Aartsen (VVD) en Van Haga. Minister Hoekstra kijkt met een positieve grondhouding naar een langere aflossingstermijn, maar wil voorkomen dat de fiscus bij een eventueel faillissement achter het net vist.

Banen en scholing

Alle woordvoerders benadrukken het belang van het behoud van werkgelegenheid. Asscher (PvdA) wil dat werkgevers die geld uit de NOW krijgen, verplicht worden om werknemers te helpen bij de overgang naar een andere baan. Werknemers moeten aanspraak kunnen maken op passende begeleiding daarbij.

Minister Koolmees snapt Asschers wens en zoekt naar mogelijkheden om zoiets in de voorwaarden op te nemen. Hij wijst erop dat veel bedrijven in zwaar weer verkeren en wil voorkomen dat die bedrijven geen beroep meer op de NOW doen vanwege zo'n verplichting. Overigens is er geld en zijn er instrumenten om het bedrijfsleven bij de begeleiding van werknemers van baan naar baan te helpen.

Met het sociaal pakket moet volgens Van Weyenberg (D66) echt volop ingezet worden op van-werk-naar-werktrajecten en een leven lang leren. Hij benadrukt het belang van de O&O-fondsen van de sociale partners hierbij.

Bruins (ChristenUnie) wijst erop dat er sectoren zijn die zitten te springen om werknemers: hoe kunnen we bevorderen dat mensen voor die sectoren kiezen? Ook Smeulders (GroenLinks) en Van Brenk (50PLUS) benadrukken het belang van de overgang van werknemers naar kansrijke sectoren.

Zelfstandigen

Als een zelfstandige een beroep doet op de Tozo, wordt er gekeken naar het inkomen van de partner. Onterecht, vindt Van Kent (SP). Hij wijst erop dat mensen vaak twee inkomens nodig hebben voor het betalen van de huur. Azarkan (DENK) wil ook de vermogenstoets uit de Tozo schrappen.

We keren langzaam terug naar de normale bijstandsregels en daarbij horen een partner- en een vermogenstoets, reageert minister Koolmees. Hij wijst er wel op dat de vermogenstoets in de Tozo minder strak is dan in de bijstand.

Jongeren en ouderen

Smeulders (GroenLinks) breekt een lans voor jongeren, die volgens hem het hardst door de coronacrisis worden getroffen. Hij bepleit een aanpassing van de Participatiewet, zodat jongeren tot 27 jaar daarin dezelfde rechten krijgen. Bruins (ChristenUnie) vraagt aandacht voor schoolverlaters. En wat heeft het steun- en herstelpakket oudere werkzoekenden te bieden, vraagt Van Brenk (50PLUS).

Oudere werkzoekenden verkeren inderdaad in een kwetsbare positie, erkent Koolmees. Hij benadrukt dat in het sociaal pakket geld zit voor kwetsbare groepen, waaronder oudere werkzoekenden.

Er is 260 miljoen uitgetrokken om jongeren te stimuleren langer op school te blijven, zegt Koolmees. Een aanpassing van de Participatiewet voor jongeren tot 27 jaar vindt hij geen goed idee, maar wel wil hij bekijken in hoeverre voor deze groep aanvullende maatregelen nodig zijn.

De Kamer stemt 29 september over het wetsvoorstel en de ingediende moties.

Zie ook: