Debat over fouten bij het onderzoek naar afstand en adoptie

2 juli 2020, debat - Minister Dekker (Rechtsbescherming) betreurt het dat er bij het onderzoek naar afstand en adoptie een aantal zaken zijn misgegaan. In het debat daarover met de Kamer belooft hij de gemaakte fouten zo goed mogelijk te repareren.

In 2017 deed de Radboud Universiteit onderzoek naar vrouwen die tussen 1956 en 1984 afstand deden van hun kind voor adoptie. Dit gebeurde vaak onder druk, omdat de vrouwen niet getrouwd waren. Het verbreken van de band tussen moeder, vader en kind zorgde in veel gevallen voor blijvend verdriet en schaamte.

De regering besloot om een meldpunt op te richten en zelf nader onderzoek te laten doen naar de afstandsmoeders, maar ook naar de vaders, kinderen en adoptieouders en de rol van de overheid. Het Verwey-Jonker Instituut voert dit onderzoek uit, in eerste instantie samen met de organisatie FIOM, een stichting gespecialiseerd in afstammingsvragen.

Fouten

In het onderzoek ging het nodige fout. Intakegesprekken waren onzorgvuldig, privacyregels werden niet goed nageleefd, er stonden fouten in gespreksverslagen en op klachten werd niet gereageerd.

"Gênant" (Bergkamp, D66), "bar en boos" (Van Toorenburg, CDA), "schrijnend" (Van Nispen, SP), "huiveringwekkend" (Markuszower, PVV), "wrang" (Van den Berge, GroenLinks) en "pijnlijk" (Van Gent, VVD). De bewoordingen van de woordvoerders zijn anders, maar ze vinden het allemaal onbegrijpelijk dat er zulke grote fouten zijn gemaakt in een onderzoek naar zo'n gevoelig onderwerp.

De fouten zijn niet goed te praten, erkent Dekker. Er had beter nagedacht moeten worden over de procedures, bijvoorbeeld bij het volgen van privacyregels en bij het vaststellen van de gespreksverslagen. Het streven naar snelheid heeft volgens de minister niet geholpen.

De minister besloot al dat het Verwey-Jonker Instituut alleen met het onderzoek verdergaat, omdat FIOM eerder bij adoptiezaken betrokken is geweest en er daarom twijfels waren gerezen over de onafhankelijkheid van de stichting.

Onafhankelijke deskundige

Stel een onafhankelijke deskundige van statuur aan, suggereren een aantal woordvoerders, zodat de betrokkenen weer vertrouwen krijgen in (de onafhankelijkheid van) het onderzoek en dit op een goede manier kan worden voortgezet.

De fouten concentreerden zich bij de aanmelding en de intake bij het ministerie, zegt minister Dekker. Hij vindt het een goed idee om een onafhankelijke deskundige te laten kijken naar de procedures daarvoor. Bergkamp (D66) trekt het echter breder en wil dat de deskundige bijvoorbeeld ook de rol van het Verwey-Jonker Instituut beziet. Een ruime Kamermeerderheid steunt haar daarin.

Dekker begrijpt Bergkamps verzoek, maar hij is wel huiverig om zich als minister te bemoeien met een onafhankelijk onderzoeksinstituut.

De Kamer stemt op 2 juli over de tijdens het debat ingediende motie.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

• Kijk debatten terug via Debat Gemist