Debat over etnisch profileren door de politie

9 september 2021, debat - De Kamer debatteert met minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) over etnisch profileren door de politie.

Etnisch profileren is het gebruik van criteria als ras, huidskleur, taal, religie, nationaliteit of nationale of etnische afkomst door de politie bij opsporing en handhaving. De documentaire Verdacht laat zien wat het doet met mensen als ze regelmatig staande wordt gehouden door de politie op basis van hun huidskleur.

Etnisch profileren betekent generaliseren, ongelijke gevallen op dezelfde manier behandelen, zegt minister Grapperhaus, en is daarom discriminerend. De overheid zou het goede voorbeeld moeten geven, vindt Van Nispen (SP): mensen moeten het vertrouwen hebben dat de politie er ook voor hen is.

Aanpak probleem

Etnisch profileren heeft geen bestaansrecht bij een organisatie met een geweldsmonopolie, betoogt Kathmann (PvdA). Zij waardeert de maatregelen die de minister heeft genomen, maar er kan nog wel een schep bovenop.

96,2% van de agenten is niet op de hoogte van het handelingskader dat etnisch profileren moet tegengaan, concludeert Azarkan (DENK). Hij pleit voor concrete doelstellingen en halfjaarlijks rapporteren.

De politie heeft goede stappen gezet in het bestrijden van discriminatie en etnisch profileren, zegt Grapperhaus, maar de praktijk is soms weerbarstig. Hij wil dat de bekendheid met het handelingskader volgend jaar ruim boven de 50% ligt.

Simons (BIJ1) stelt vast dat etnisch profileren een schending is van artikel 1 van de Grondwet. Er liggen rapporten en zwartboeken die volgens haar aantonen dat het niet gaat om incidenten maar om een serieus probleem. Bisschop (SGP) wil echter niet alle politieagenten over één kam te scheren en vooral de slechte elementen in de organisatie aanpakken.

Voor het vertrouwen in de politie is het belangrijk dat klachten beter worden afgehandeld, benadrukt Belhaj (D66). Daar is de minister het mee eens. Hij streeft naar uniforme sancties voor agenten die zich schuldig hebben gemaakt aan discriminatie.

Preventief fouilleren

Preventief fouilleren is een middel om verboden wapenbezit aan te pakken. Het is logisch dat de politie kijkt naar specifieke groepen, zegt Markuszower (PVV): er is nu eenmaal meer criminaliteit onder niet-westerse allochtonen. Het is volgens hem effectief om die dan vaker preventief te fouilleren.

Het probleem van wapenbezit lossen we niet op met preventief fouilleren, denkt Ellemeet (GroenLinks). Het is in haar ogen beter om de oorzaken weg te nemen waardoor jonge jongens op het verkeerde pad komen.

Michon (VVD) vraagt naar de manier waarop de gemeente Amsterdam preventief fouilleren heeft ingevoerd. Zij zet vraagtekens bij de inzet van waarnemers, die moeten controleren of de politie niet etnisch profileert. We moeten geen wantrouwen tegen de politie voeden en creëren, zegt Palland (CDA). Eppink (JA21) wil dat de minister afstand neemt van hoe de gemeente dit heeft aangepakt.

Grapperhaus zou zelf niet besloten hebben om waarnemers in te zetten bij preventief fouilleren, omdat hij vertrouwen heeft in zijn politiemensen. Maar hij gaat er niet over: het is een democratisch besluit van de Amsterdamse gemeenteraad om het zo te doen.

De Kamer stemt op 14 september over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: