Debat over de woon- en zorgplannen voor ouderen

23 maart 2023, debat - Het aantal ouderen groeit en er is een tekort aan zorgverleners. Dit maakt het huidige ouderenzorgbeleid onhoudbaar. De Kamer debatteert met ministers Helder en De Jonge over een nieuwe aanpak.

Er bestaat al een hele tijd een noodzaak om de ouderenzorg anders te organiseren, zegt Helder (Langdurige Zorg en Sport). Zelf als het kan, thuis als het kan en digitaal waar het kan zijn de uitgangspunten van haar plannen.

Volgens minister De Jonge (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) is wonen een onmisbaar onderdeel in het organiseerbaar houden van de zorg in de toekomst. Ongeveer een derde van alles wat we moeten bouwen, zullen we moeten bouwen voor ouderen, illustreert hij.

Wonen

Er staan 22.000 mensen op de wachtlijst voor een verpleeghuis, benadrukt Agema (PVV). Ze snapt niet hoe dat mogelijk is in een rijk land als Nederland. Het piept en het kraakt in de hele keten van de ouderenzorg, constateert Werner (CDA). Verpleeghuizen zijn het ondergeschoven kindje van het kabinet, meent Van der Plas (BBB). Van Baarle (DENK) vindt het "schandalig" hoe in Nederland met ouderen wordt omgegaan.

Er worden de komende vijf jaar 4.800 extra verpleeghuisplekken gerealiseerd, antwoordt Helder. Het kabinet bekijkt of dit er nog meer kunnen worden, tot 8.000 plekken. Dit wordt voor de zomer besloten. Op termijn wil ze het aantal verpleeghuisplekken echter niet verder laten oplopen. Dat wil niet zeggen dat het kabinet op termijn het aantal verpleeghuisplaatsen nog verder laat oplopen dan het huidige aantal.

De bouw blijft achter en het aantal verpleeghuisplekken mag nauwelijks toenemen. Hierdoor vreest Grinwis (ChristenUnie) dat veel ouderen alleen thuis moeten blijven wonen terwijl ze dat eigenlijk niet meer kunnen. De meeste ouderen geven aan zo lang mogelijk thuis te willen wonen, maar dan er moeten wel goede randvoorwaarden zijn, zegt Sahla (D66).

Met het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) wil minister Helder de zelfredzaamheid van ouderen bevorderen. Ze wil vooral inzetten op kleinschalige en geclusterde woonvormen en op het scheiden van zorg en wonen. Dat betekent dat meer ouderen zorg bij hen thuis zullen ontvangen.

Pouw (JA21) wenst een terugkomst van de verzorgingshuizen. Die zijn volgens haar de "missende schakel" tussen thuis wonen en wonen in een verpleeghuis. Van Haga (Groep Van Haga) spoort het kabinet aan meer ouderenhofjes te realiseren.

Minister De Jonge staat positief tegenover het geclusterd bouwen voor een "gemeenschapje", bijvoorbeeld in een ouderenhofje. Hij wil dit stimuleren. Maar, voegt hij toe, het is voor initiatiefnemers moeilijk om locaties te vinden die hiervoor groot genoeg en betaalbaar zijn.

Personeelstekort

Bevers (VVD) noemt de arbeidsmarkt "een van de grootste problemen" in de zorg. Om te voorkomen dat zorgmedewerkers de zorgsector verlaten, zijn aantrekkelijkere salarissen noodzakelijk, betoogt Mohandis (PvdA). Het kabinet moet daarin "niet karig" zijn, vindt Van der Staaij (SGP).

In de salarissen wordt de marktontwikkeling gevolgd, zegt Helder. Die systematiek werkt volgens haar goed. Ze legt uit dat de marktlonen stijgen en dat de ruimte die de overheid werkgevers geeft om de salarissen te verhogen dus zal meegroeien in 2023 en 2024.

Marijnissen (SP) verwijt de regering het om zeep helpen van de zwaarbevochten personele bezettingsnorm van minimaal twee zorgverleners per acht verpleeghuisbewoners.

Helder beklemtoont dat de sector zelf aangeeft minder rigiditeit te willen in het invullen van de personeelsnorm. Ze wil ruim baan geven aan de zorg om het werk op een andere manier te organiseren, afhankelijk van de setting en de regio.

Den Haan (Fractie Den Haan) stelt voor om te werken met deelcertificaten voor bepaalde zorghandelingen. Zo kun je mensen die geen hele zorgopleiding willen volgen of die parttime willen werken toch overhalen in de zorg te gaan werken, licht ze toe.

Sociaal domein

Ellemeet (GroenLinks) wil een betere samenwerking tussen het medische domein, van bijvoorbeeld huisartsen en wijkverplegers, en het sociale domein. Ze vraagt waarom er geen financiering voor overleg tussen deze beide beschikbaar is.

Helder herkent het belang van de verbinding tussen het sociale en het medische domein. In de aankomende visie op integrale zorg komt ze uitgebreider terug op deze samenwerking.

De Kamer stemt op 28 maart over de ingediende moties.

Zie ook: