Debat over de Voorjaarsnota 2018

4 juli 2018, debat - De economie ontwikkelt zich voorspoedig, maar de situatie in Groningen leidt tot een financiële tegenvaller. De Kamer bespreekt de Voorjaarsnota met minister Hoekstra (Financiën).

In de Voorjaarsnota geeft de minister van Financiën een tussentijds overzicht van het lopende begrotingsjaar. Er zijn meevallers in onder andere de zorg en de sociale zekerheid. Maar de afspraken over het versneld terugbrengen van de gaswinning en de compensatie van aardbevingsschade kosten juist geld.

Economie, schulden en hervormingen

Alle economische cijfers zijn nu gunstig, stelt De Vries (VVD) vast. Maar ze waarschuwt wel voor gevaren, zoals de brexit en een dreigende handelsoorlog. Daarom moet de overheid een sober financieel beleid voeren, zegt Slootweg (CDA), en rekening houden met worstcasescenario's. Minister Hoekstra wil buffers opbouwen en de staatsschuld verder verlagen.

De groeiende economie leidt tot overschotten en een dalende staatsschuld, stelt Bruins (ChristenUnie) tevreden vast. Maar private schulden, met name studie- en hypotheekschulden, lijken juist te stijgen.

Grijp de gunstige economische omstandigheden aan voor het doorvoeren van noodzakelijke hervormingen, zegt Sneller (D66). Bijvoorbeeld in de zorg, om te voorkomen dat stijgende kosten andere uitgaven wegdrukken.

Koopkracht en sociaal-economische verschillen

De harde werkelijkheid van veel Nederlanders laat iets anders zien dan de economische cijfers, stelt Mulder (PVV). De koopkracht blijft achter terwijl de huren, de energierekening en de zorgkosten stijgen. De PVV'er wil daarom 2 miljard vrijmaken voor huurverlaging.

Het kabinet maakt de verkeerde keuzes en stelt multinationals boven mensen, betogen Snels (GroenLinks) en Nijboer (PvdA). De winstbelasting wordt verlaagd en de dividendbelasting afgeschaft. Terwijl het geld zou moeten gaan naar leraren, politieagenten, mensen in de zorg en buschauffeurs, benadrukt Snels. Of naar het schrappen van bezuinigingen op arbeidsgehandicapten en huurders, zegt Nijboer.

Mensen met een hoge opleiding en een hoog inkomen leven langer en zijn langer gezond. Armoede is dodelijk, aldus Azarkan (DENK). Leijten (SP) wil dat de regering meer doet om maatschappelijke kloven te dichten. Zij vraagt aandacht voor de 400.000 kinderen die in armoede opgroeien.

Profiteren alle groepen van de economische groei? Ouderen zijn de afgelopen jaren keer op keer getroffen door fiscale maatregelen die ongunstig voor hen uitpakken, zegt Van Rooijen (50PLUS), die daarom pleit voor verhoging van de AOW. Stoffer (SGP) vraagt aandacht voor een andere groep waarvan de koopkracht al jaren achterblijft: zorg ervoor dat eenverdieners er volgend jaar meer op vooruitgaan.

Groningen

Het kabinet heeft besloten om de gaswinning in Groningen versneld terug te brengen. Ook heeft minister Wiebes (Economische Zaken) afspraken gemaakt met Shell en Exxon over de kosten voor het herstel van aardbevingsschade.

Wordt de Kamer wel voldoende betrokken bij de besluitvorming over Groningen? Volgens oppositiewoordvoerders is onduidelijk hoe de budgettaire gevolgen worden opgevangen. Ook is er kritiek op de deal met de oliemaatschappijen.

Van Rooijen (50PLUS): dit is misschien het duurste besluit dat een kabinet ooit heeft genomen
Leijten (SP): de afspraken met Shell en Exxon kunnen echt niet
Nijboer (PvdA): het budgetrecht van de Kamer wordt geschonden
Azarkan (DENK): de Kamer kan slechts tekenen bij het kruisje
Snels (GroenLinks): het is de vraag of de Comptabiliteitswet wel wordt nageleefd; laat de Raad van State hierover adviseren

De regering heeft besloten om de veiligheid in Groningen op de eerste plaats te zetten, zegt minister Hoekstra. En dat besluit heeft nu eenmaal financiële consequenties. Hij denkt dat de gang van zaken niet in strijd is met de wetgeving voor overheidsfinanciën of het budgetrecht.

Problemen erf- en schenkbelasting

De problemen bij het innen van de erf- en schenkbelasting zijn complexer dan gedacht, zo zegt minister Hoekstra. De eerdere planning dreigt volgens hem niet gehaald te worden: we moeten opschalen om het nog dit jaar op te lossen.

Wat zijn de budgettaire consequenties? Verschillende woordvoerders vragen Hoekstra om opheldering. Maar hij verwijst naar staatssecretaris Snel, die de Kamer zo snel mogelijk een brief zal sturen. Er zijn volgens de minister grote problemen bij de Belastingdienst, zowel in de ICT en de organisatie als in de rapportages.

De Kamer stemt op 5 juli over de ingediende moties.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk debatten terug via Debat Gemist