Debat over de uitkomsten van de JOB-monitor en het mbo-toelatingsbeleid

9 april 2019, debat - De Kamer debatteert met minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) over het middelbaar beroepsonderwijs.

De monitor die de Jongeren Organisatie Beroepsonderwijs (JOB) in 2018 heeft uitgebracht, is aanleiding voor een debat over het middelbaar beroepsonderwijs. Het mbo is van groot belang, zegt El Yassini (VVD), want "mbo'ers vormen de ruggengraat van de Nederlandse samenleving".

Goed dat de minister de positie van mbo-studenten in de Wet educatie en beroepsonderwijs wil vastleggen en de huidige onderwijsovereenkomst wil afschaffen, zegt Beertema (PVV). Daar is Kwint (SP) het mee eens, want die onderwijsovereenkomst diende volgens hem meer de belangen van de instelling dan van de student.

Toelating

Steeds meer mbo-opleidingen hanteren een numerus fixus, zegt Van Meenen (D66). Hij wil dat instellingen voortaan vooraf toestemming moeten vragen om zo'n numerus fixus in te stellen.

Kuik (CDA) vindt het onlogisch om studentenstops te hanteren voor bijvoorbeeld mbo-opleidingen techniek en zorg. Voor sectoren met tekorten moet het aantal opleidingsplekken zo snel mogelijk worden vergroot, bepleit Kwint (SP).

Dat mbo-instellingen voor bepaalde opleidingen een numerus fixus instellen, vindt Beertema (PVV) logisch, want zij moeten een afweging maken tussen het toelatingsrecht en de kansen op een baan bij grote aantallen studenten.

Het is nog onduidelijk of vaker een numerus fixus wordt gehanteerd, reageert minister Van Engelshoven. Vóór de zomer komt zij met een monitor van het toelatingsrecht. Als meer opleidingen in tekortsectoren een numerus fixus blijken in te stellen, dan "gaan we daar vanzelfsprekend wat aan doen", aldus de minister.

De vroege aanmelddatum leidt volgens Bisschop (SGP) tot een systeem van "wie het eerst komt, het eerst maalt", waarvan juist kwetsbare studenten het slachtoffer kunnen worden. Özdil (GroenLinks) wil daarom één landelijke aanmelddatum. Een goed idee, vindt Van Engelshoven. Zij gaat in overleg met de MBO Raad.

Stages

Van den Hul (PvdA) zegt dat veel mbo-studenten moeite hebben om een stageplek te vinden, waarbij discriminatie vaak een rol speelt. Het zelf vinden van een stageplaats is een waardevol onderdeel van de opleiding, vindt Van Engelshoven. Maar als het studenten zelf niet lukt, moet de instelling de helpende hand bieden. Over het bestrijden van stagediscriminatie zijn volgens de minister afspraken gemaakt met scholen en werkgevers.

Studiekosten

Mbo-studenten moeten vaak boeken of softwarelicenties aanschaffen die vervolgens in de opleiding niet gebruikt worden. Niet uit te leggen, vindt El Yassini (VVD). Met Kwint (SP) wil hij scholen verplichten om die benodigdheden terug te nemen.

Als schoolboeken gedurende de opleiding "niet uit het plastic komen", dan moeten studenten dat melden bij de docent, de studiebegeleider of de studentenraad, zegt Van Engelshoven. Zij wijst erop dat volgens een in 2018 opgesteld servicedocument verplicht aangeschaft materiaal ook daadwerkelijk gebruikt moet worden.

Klachten

Mbo-studenten moeten zich bij een fysiek klachtenloket kunnen melden, vindt Özdil (GroenLinks). Hij wil dat elke mbo-instelling zo'n loket inricht en een eigen ombudsman instelt. Van Engelshoven wijst erop dat veel instellingen al een laagdrempelig en onafhankelijk klachtenloket hebben. De JOB kan een nuttige rol spelen bij het verspreiden van zulke goede voorbeelden, meent de minister.

De Kamer stemt op 16 april over de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

• Kijk debatten terug via Debat Gemist