Debat over de gevolgen van de Venezolaanse crisis

23 april 2019, debat - De Kamer debatteert met staatssecretaris Knops (Koninkrijksrelaties) over de gevolgen van de crisis in Venezuela voor het Caribische deel van het Koninkrijk.

Door de aanhoudende crisis in Venezuela is er een stroom vluchtelingen op gang gekomen naar vooral Curaçao en Aruba. Dit levert problemen op voor de eilanden, bijvoorbeeld omdat goede opvangmogelijkheden ontbreken.

De situatie voor de mensen in Curaçao is ellendig, zegt Özütok (GroenLinks). Naast de stijgende kosten van levensonderhoud en de toenemende armoede is er ook de angst als gevolg van de oorlogsdreiging.

Diertens (D66) wijst op de negatieve gevolgen van de grensblokkade die Venezuela heeft ingesteld. Die blokkade hindert de economie op de eilanden, beaamt Knops, maar de handelsstromen hebben zich voor een deel verlegd. Onder meer via de Venezolaanse ambassade dringt Nederland aan op het opheffen van de blokkade.

Verantwoordelijkheid

Het Statuut is helder over de verantwoordelijkheden binnen het Koninkrijk, meent Bosman (VVD), maar hij ziet wel "schuivende panelen". Soms mag Nederland zich nergens mee bemoeien omdat iets een landsaangelegenheid is, maar als het moeilijk wordt, is het opeens een taak van Nederland.

De landen zijn zelf verantwoordelijk, maar ze moeten in buitengewone omstandigheden kunnen terugvallen op het Koninkrijk, vinden Diertens (D66) en Özütok (GroenLinks). Van Dam (CDA): de primaire verantwoordelijkheid ligt bij de landen, maar "wij zijn familie".

Vluchtelingen

Niet optimaal. Zo omschrijft de staatssecretaris de vluchtelingensituatie op de eilanden. Nederland heeft "mensen ter plekke" die de landsregeringen adviseren. De landen moeten hun asielprocedure echt snel op orde brengen, vindt Van Dam (CDA). Hij vraagt hoe wordt gegarandeerd dat vluchtelingen niet worden teruggestuurd naar onveilige landen.

Curaçao is bezig met het inrichten van een asielprocedure, zegt Knops. Vluchtelingen worden in vreemdelingenbewaring geplaatst of met een meldplicht heengezonden. Volgens de staatssecretaris wordt per geval bekeken of asiel wordt verleend of dat iemand kan worden teruggestuurd naar Venezuela of Colombia. Aruba heeft inmiddels een crisisteam ingesteld om asielverzoeken af te handelen. Daarbij heeft de IND geadviseerd.

Er leefden al langer illegale Venezolanen op de eilanden. Die mensen werden volgens Van Raak (SP) als goedkope arbeidskracht "met wegkijkende politici" door bedrijven binnengehaald. De Graaf (PVV) vraagt om de garantie dat geen enkele Venezolaan via de Koninkrijkslanden uiteindelijk een verblijfsstatus in Nederland krijgt. Toelating tot een van de eilanden geeft geen recht op verblijf in Nederland, antwoordt Knops.

Hulp en voorwaarden

Van Raak (SP) wil weten welke hulpverzoeken precies zijn gedaan. De regeringen van Curaçao en Aruba hebben ingestemd met openbaarmaking van hun hulpverzoeken, reageert de staatssecretaris. Hij zal ze naar de Kamer sturen en bekijkt ze met een "positieve grondhouding".

Als Nederland steun verleent, dan moeten we daar wel voorwaarden aan verbinden, stelt Bosman (VVD). Daar is Drost (ChristenUnie) het mee eens: in crisisomstandigheden moeten we ondersteuning bieden, maar we moeten elkaar ook aanspreken op wantoestanden.

De Kamer stemt op 25 april over de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist