Debat over de Europese top van 23 en 24 juni 2022

22 juni 2022, debat - Het kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne, Moldavië en Georgië is het belangrijkste onderwerp op de komende Europese top. De Kamer debatteert met premier Rutte over de Nederlandse inzet.

Op 28 februari, enkele dagen na de Russische inval, heeft Oekraïne een verzoek ingediend om lid te kunnen worden van de Europese Unie. Op 3 maart volgden de lidmaatschapsaanvragen van Georgië en Moldavië. De Europese Commissie heeft geadviseerd om Oekraïne en Moldavië het kandidaat-lidmaatschap toe te kennen.

Nederland was bezorgd over het te makkelijk toekennen van het kandidaat-lidmaatschap, zegt Rutte. Daarom heeft hij er bij de Commissie op aangedrongen om zo eerlijk mogelijk te zijn over de voorwaarden waaraan landen moeten voldoen. De voortgang zal jaarlijks gemonitord worden, zodat op basis daarvan besloten kan worden over volgende stappen.

Kandidaat-leden

Door het geven van een perspectief op het EU-lidmaatschap maken we duidelijk dat Oekraïne er niet alleen voor staat, meent Van der Graaf (ChristenUnie). De oorlog vraagt om een nieuwe blik op de samenwerking in Europa, zegt Amhaouch (CDA): de vrede en stabiliteit op het Europese continent zijn in het geding.

De geopolitieke verhoudingen zijn door de Russische inval veranderd, zegt Rutte. Hij begrijpt en volgt het positieve advies van de Europese Commissie over het kandidaat-lidmaatschap van Oekraïne en Moldavië.

Piri (PvdA) is blij dat de regering een draai van 180 graden heeft gemaakt en nu de aanvraag van Oekraïne en Moldavië steunt. Maar waarom steunt premier Rutte niet het kandidaat-lidmaatschap van Georgië? Ook Kuzu (DENK) steunt het kandidaat-lidmaatschap van de drie landen. Maar is het niet oneerlijk voor landen op de westelijke Balkan die ook lid willen worden?

Georgië is potentieel kandidaat-lid, zegt Rutte: we moeten afwachten of ze de noodzakelijke stappen kunnen zetten om aan de voorwaarden te voldoen. Het toekennen van het kandidaat-lidmaatschap aan Oekraïne en Moldavië verandert niets aan de mogelijkheden voor landen op de westelijke Balkan.

Is het geven van de kandidaat-lidmaatschapstatus aan Oekraïne de juiste reactie op de oorlog? Van Dijk (SP) en Omtzigt betwijfelen dat. Zij willen dat de EU op andere manieren het land gaat helpen en ermee gaat samenwerken.

We moeten oppassen met het overhaast aanbieden van het kandidaat-lidmaatschap, betoogt Eppink (JA21, ook namens BBB), zoals in het verleden bij Turkije is gebeurd. Het heeft voor- en nadelen, denkt Stoffer (SGP). Het kan een symbolische reddingsboei zijn voor een land dat vecht voor zijn voortbestaan. Maar leidt het uiteindelijk niet tot de import van instabiliteit?

Ook Brekelmans (VVD) heeft aarzelingen in het licht van de rechtsstaat, corruptie en de economische situatie, maar begrijpt de wens van de betrokken landen vanwege de Russische agressie. Wel is het volgens hem goed dat er duidelijke voorwaarden worden gesteld.

Nederland zou het lidmaatschap van de EU moeten opzeggen, vindt Maeijer (PVV). Maar zolang we lid zijn, moeten we ons volgens haar verzetten tegen verdere expansie. Daarom spreekt ze zich uit tegen het overdragen van zeggenschap en het toetreden van nieuwe landen.

Oorlog

Elke dag telt, zegt Sjoerdsma (D66) over de oorlog in Oekraïne. Het is belangrijk dat het tij gekeerd wordt en dat Oekraïne in staat gesteld wordt om Rusland terug te dringen. Ons doel is dat Oekraïne deze oorlog wint, verzekert Rutte.

De premier brengt Nederland in gevaar door te zeggen dat de oorlog tussen Oekraïne en Rusland, de grootste kernmacht er wereld, ook onze oorlog is, vindt Van Haga (Groep Van Haga). We moeten volgens hem stoppen met stoere oorlogstaal en proberen om te de-escaleren. Nederland is niet letterlijk in oorlog, reageert Rutte, maar we willen Oekraïne wel steunen.

Het leveren van wapens aan Oekraïne leidt alleen maar tot onzinnig bloedvergieten, denkt Baudet (FVD). Het land is in zijn ogen slechts een pion in een groot schaakspel, dat erop is gericht om de Amerikaanse, unipolaire wereldorde te behouden: de weg naar de Great Reset loopt via Kiev.

Energie en voedsel

De oorlog in Oekraïne zorgt wereldwijd voor stijgende energie- en voedselprijzen. De Europese Unie zou van wereldwijde voedselzekerheid een speerpunt moeten maken, betoogt Dassen (Volt). Hij vraagt ook naar de plannen om dreigende energietekorten in Europa te voorkomen.

Alles moet in het werk worden gesteld om de voedselexport weer op gang te krijgen, benadrukt Van der Lee (GroenLinks). Hij vindt bovendien dat de EU moet proberen om speculatie op de voedselmarkt tegen te gaan, omdat die de prijzen alleen maar verder opdrijft.

We moeten onze afhankelijkheid van Russische energie verder afbouwen, zegt Rutte. Nederland werkt volgens hem achter de schermen mee aan het weer op gang brengen van de graanexport uit Oekraïne.

De Kamer stemt op 22 juni over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: