Debat over de Europese top van 10 en 11 december 2020

8 december 2020, debat - Wat is de Nederlandse inzet bij de komende Europese top? De Kamer spreekt erover met minister-president Rutte.

De woordvoerders vragen onder andere aandacht voor de impasse over de Europese meerjarenbegroting, voor de laatste fase van de brexitonderhandelingen en voor het Europese klimaatbeleid.

Begroting en rechtsstaat

Tijdens de top wordt onder meer gesproken over de Europese meerjarenbegroting en een speciaal coronanoodfonds. Hongarije en Polen hebben een veto over de begroting uitgesproken. Zij zijn het er niet mee eens dat er, om voor geld uit het noodfonds in aanmerking te komen, eisen worden gesteld aan democratie en rechtsstaat.

Hoe kan de EU zich laten gijzelen door autocraten die de rechtsstaat slopen en die de fundamentele waarden van de Unie schenden? Dat vraagt Jetten (D66) zich af. Geld van Europese fondsen gaat in de praktijk steeds naar de machthebbers in EU-lidstaten, ook als de rechtsstatelijke principes daar niet in orde zijn, waarschuwt Leijten (SP). Beide Kamerleden vinden dat er geen compromis mogelijk is met Polen en Hongarije.

Het is nu een optie om beide landen te passeren en het noodfonds met de overgebleven 25 EU-landen op te zetten. Maar dat mag geen uitgemaakte zaak zijn, zegt Omtzigt (CDA), want dan ontbreekt controle van het Europees Parlement en andere EU-instituties. Het heeft niet zoveel zin om daarover te speculeren, zegt premier Rutte. Cruciaal is voor hem dat we zo dicht mogelijk blijven bij de gemaakte afspraken.

Een belachelijk idee dat we via het coronanoodfonds moeten betalen aan de ziekenzorg in Zuid-Europa, zegt Baudet (FvD). Hij ziet dat als het zoveelste voorbeeld van een machtsgreep van de EU. Het fonds wordt volgens hem bovendien onterecht gebruikt voor "genderbeleid en klimaatdingen".

Brexit

Het gaat zo slecht nog niet met de Britten nu ze de EU gaan verlaten, zegt Van Dijk (PVV). Hij noemt de brexit een "feestelijk moment". Nederland zou ook zo snel mogelijk "het zinkende schip van de Europese Unie" moeten verlaten. Maar Van Otterloo (50PLUS) ziet een Verenigd Koninkrijk dat in een grote crisis is geraakt: laat dat een les voor ons zijn.

Nijboer (PvdA) verwacht een enorm oplopende werkloosheid in Engeland, maar "ook in Nederland zullen de gevolgen niet mals zijn". Hij wil ervoor waken dat bedrijven naar Engeland gelokt worden met een lagere winstbelasting. Dat risico is er, antwoordt Rutte. De EU kan niet afdwingen dat het Verenigd Koninkrijk zich houdt aan OESO-richtlijnen over belastingen.

Hoe worden vissers voorbereid op en ondersteund bij een mogelijke no-dealbrexit, vraagt Van der Graaf (ChristenUnie). Als er op 1 januari geen deal is, worden vissers afgesloten van de Britse wateren, bevestigt Rutte. Er is EU-geld gereserveerd voor lidstaten die zwaar getroffen zouden worden door een harde brexit en Nederland hoopt daar dan voor in aanmerking te komen.

Klimaat

Het is belangrijk dat de EU zich verbindt aan de klimaatdoelen voor 2030, benadrukt Buitenweg (GroenLinks). Zij roept de premier op om zich ervoor in te zetten dat de Europese klimaatafspraken geen vertraging oplopen. SGP'er Bisschop maakt zich juist zorgen over het voorgestelde klimaatdoel van 55% CO2-reductie in 2030. Het moet volgens hem duidelijker worden wat dit op het niveau van lidstaten betekent.

De inschatting is dat de reductiedoelen voor 2030 de meest kosteneffectieve manier zijn, en ze zijn voor de EU als geheel haalbaar, zegt Rutte. Het kabinet zal verder uitgewerkte plannen, die volgend jaar komen, kritisch bekijken.

Turkije

Koopmans (VVD) wil dat de onderhandelingen over toetreding van Turkije tot de Europese Unie worden beëindigd, mede gezien "daden die Turkije nu tentoonspreidt", zoals provocaties door Turkse schepen in de wateren rond Griekenland en Cyprus. Hervatting van de onderhandelingen is op dit moment niet aan de orde, bevestigt Rutte, maar er is in de EU geen overeenstemming om ze volledig af te breken.

De Kamer stemt op 9 december over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: