Debat over de drugsproblematiek in Nederland

11 september 2019, debat - Kan en moet de overheid meer doen om drugshandel en -productie en de daarmee gepaard gaande zware criminaliteit aan te pakken? De Kamer debatteert met minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid).

Wetenschapper Tops en journalist Tromp hebben onderzoek gedaan naar de georganiseerde drugscriminaliteit in Noord-Brabant en in Amsterdam. Hun bevindingen vormen de belangrijkste aanleiding voor een debat over de drugsproblematiek in Nederland. Ook andere bronnen onderschrijven de ernst en omvang van het probleem, aldus Grapperhaus.

Eigenlijk alle woordvoerders wijzen op de negatieve gevolgen van het "veelkoppige monster" dat drugscriminaliteit is: (vergis)moorden, aanslagen op media, bedreiging van bestuurders, dumping van drugsafval, ondermijning en infiltratie van de bovenwereld. Helder (PVV) spreekt van een bedreiging van de samenleving en de rechtsstaat, die vraagt om een jarenlange, repressieve, gecoördineerde en consequente aanpak.

Geld

De regering heeft eenmalig 100 miljoen vrijgemaakt voor een ondermijningsfonds. Ook komt er een structureel bedrag oplopend tot 10 miljoen per jaar voor het aanpakken van de georganiseerde criminaliteit. Maar is dit genoeg?

Krol (50PLUS) wil dat er structureel meer geld komt voor het aanpakken van ondermijning. Het fonds daarvoor wil hij voeden met geld dat van criminelen wordt afgepakt. Tips die leiden tot het oprollen van (grote) drugsbendes, moeten volgens hem beter worden beloond.

Pak niet alleen drugshandel maar ook witteboordencriminaliteit aan, zo betoogt Van Nispen (SP). Hij wijst op de rol van de bovenwereld, zoals notarissen die helpen bij het witwassen van drugsgeld.

Informatie

Voor het aanpakken van drugscriminaliteit is het belangrijk dat bijvoorbeeld gemeenten, politie en Belastingdienst informatie met elkaar uitwisselen. Maar wet- en regelgeving, vooral over privacy, staat dat regelmatig in de weg.

Burgemeesters willen meer informatie met elkaar kunnen delen, beklemtoont Kuiken (PvdA): geef hun die mogelijkheid. De grenzen van de wet bij het delen van informatie moeten meer worden opgezocht, vindt Yeşilgöz (VVD). Volgens haar kan dat via een pilot.

Grapperhaus is bezig met wetgeving om het delen van informatie over (drugs)criminaliteit makkelijker te maken. Hij streeft tegelijkertijd naar betere samenwerking tussen de betrokken overheidsorganisaties.

Gebruikers

De rapporten over de georganiseerde criminaliteit zullen zorgen voor een omslag in het denken, zo hoopt Bisschop (SGP). Hij wil dat drugsgebruik niet langer gewoon wordt gevonden en pleit voor een "drugsvrije generatie". Er valt belangrijke gezondheidswinst te boeken door drugsgebruik te voorkomen, benadrukt Voordewind (ChristenUnie).

De samenleving moet betrokken worden bij het aanpakken van het drugsprobleem, betoogt Van Dam (CDA). Hij wil daarom werkgevers de mogelijkheid geven om werknemers een drugstest te laten doen. Grapperhaus kijkt naar een wettelijke grondslag hiervoor.

We moeten drugsgebruik niet verder criminaliseren maar juist legaliseren, betoogt Van den Berge (GroenLinks). Repressie en handhaving zijn volgens hem belangrijk, maar mogen niet leiden tot een tunnelvisie. Ook Groothuizen (D66) denkt niet dat een war on drugs de oplossing is van het probleem, maar hij erkent dat legalisering lastig is vanwege internationale afspraken.

Legalisering van drugs is voor Grapperhaus geen optie. Nederland zou zich isoleren, zo waarschuwt hij, en het afvoerputje van handel en doorvoer worden. Recreatieve gebruikers moeten zich volgens hem realiseren dat ze bijdragen aan een illegale industrie die zorgt voor geweld, intimidatie en milieuvervuiling.

De Kamer stemt op 24 september over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

• Kijk debatten terug via Debat Gemist