Debat over bescherming en behoud van erfgoed

11 september 2018, debat - De Kamer is eensgezind over het belang van het Nederlandse erfgoed. Met minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) wordt gediscussieerd over de beste manier om het te beschermen en te behouden voor toekomstige generaties.

Ons erfgoed laat zien wie we zijn, hoe we zo geworden zijn en soms ook wie we níet willen zijn, aldus Bergkamp (D66). Volgens Laan (VVD) houdt erfgoed de geschiedenis levend en geeft het ons land karakter. De zichtbaarheid van onze "pareltjes" kan wel beter, vindt ze; neem een voorbeeld aan de grote bruine borden langs de Franse snelwegen.

Investeringen

Minister Van Engelshoven benadrukt de verbindende kracht en waarde van erfgoed. Daarom trekt het kabinet hier 325 miljoen voor uit. "Goede keuze", zegt Nijboer (PvdA) waarderend. Wel wil hij zeker weten dat het geld niet alleen naar de Randstad gaat. De minister verzekert hem dat het hele land aan bod komt.

Dik (ChristenUnie) is blij dat er ook geld gaat naar het behoud van kerkelijk erfgoed. Ze hoopt dat daarbij niet alleen gekeken wordt naar kerkgebouwen maar ook naar kerkinterieurs. Die maken inderdaad deel uit van de kerkenvisies die gemeenten opstellen, bevestigt Van Engelshoven.

Subsidieregeling monumentenonderhoud

Particuliere eigenaren van rijksmonumenten kunnen nu een deel van hun onderhoudskosten fiscaal verrekenen. Het kabinet is van plan deze aftrekpost te vervangen door een subsidieregeling.

Bergkamp (D66) vindt de subsidieregeling doeltreffend, maar wil weten of deze enkel toegankelijk is voor eigenaren die in een rijksmonument wonen. Daar is inderdaad voor gekozen, antwoordt de minister. Maar voor eigenaren die er niet zelf in wonen, zijn er ook nog mogelijkheden, bijvoorbeeld via het Nationaal Restauratiefonds.

Deze stelselwijziging leidt tot onzekerheid, vreest Geluk (CDA). Eigenaren zijn voor financiële ondersteuning nu immers afhankelijk van het totale aantal subsidieaanvragen. Laan (VVD) vindt het maar niks dat de regels tijdens de wedstrijd worden veranderd en dat eigenaren die nu gebruikmaken van de aftrek, straks niet automatisch subsidie krijgen.

De minister is ervan overtuigd dat de kwaliteit van particuliere monumenten beter gegarandeerd wordt met de nieuwe subsidieregeling. De toets voor de subsidie zal uniform en transparant zijn, en de beschikbare middelen blijven hetzelfde als bij de fiscale aftrek.

Beladen erfgoed

Volgens Bisschop (SGP) is het verleidelijk om enkel aandacht te hebben voor de "pareltjes" binnen ons erfgoed. Maar ook erfgoed dat schuld en schaamte oproept, zoals de Haagse bunker van Seyss-Inquart, verdient een zorgvuldige behandeling, meent hij. Ook Beckerman (SP) wil meer aandacht voor "pijnlijk erfgoed" en vraagt de minister om met een actieplan te komen voor dergelijk erfgoed uit de Tweede Wereldoorlog.

Ellemeet (GroenLinks) vindt het belangrijk om diversiteit en erfgoed te verbinden, met daarbij ook aandacht voor onwelgevallige zaken als slavernij en kolonialisme. Laten we onze geschiedenis niet gaan herschrijven, stelt Bosma (PVV): wees trots op ons verleden, ook het koloniale, en verander musea vooral niet in "tempels van zelfhaat".

De Kamer stemt op 13 september over de ingediende moties.

zie ook

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.

• Kijk debatten terug via Debat Gemist