Debat over agressie tegen en bedreiging van journalisten

9 september 2021, debat - Kan de overheid meer doen om journalisten te beschermen tegen agressie en bedreiging? Hierover debatteert de Kamer met minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) en staatssecretaris Keijzer (Economische Zaken).

Acht op de tien journalisten heeft te maken gehad met bedreiging of agressie, zo blijkt uit onderzoek. Woordvoerders noemen verschillende voorbeelden, zoals de fotojournalist die in zijn auto met een shovel in een greppel werd geduwd en de Groningse journalist die een brandbom door de brievenbus kreeg. Met als dieptepunt de moord op Peter R. de Vries.

PersVeilig

Het project PersVeilig is bedoeld om journalisten te beschermen tegen agressie en geweld. Een goed initiatief, vinden veel woordvoerders. Maar de uitvoering kan beter, denkt Ellemeet (GroenLinks). Journalisten weten de contactpersonen volgens haar te vaak niet te vinden. En de aangiftebereidheid is nog te laag, zo vult Palland (CDA) aan.

Blijft de overheid PersVeilig financieren? Verschillende woordvoerders dringen daarop aan. De bedoeling is om ermee door te gaan, verzekert minister Grapperhaus, en er structureel geld voor vrij te maken.

Er zijn aanvullende maatregelen nodig om journalisten, met name misdaadverslaggevers, te beschermen, denkt Kathmann (PvdA). Eerdmans (JA21) suggereert om bedreigde journalisten op dezelfde manier te behandelen als bedreigde politici. Van Haga (Groep Van Haga) zoekt de oplossing in hoge minimumstraffen en een zerotolerancebeleid.

Voorbeeldrol politiek?

"Journalisten zijn - uitzonderingen daargelaten - gewoon tuig van de richel", zo tweette PVV-fractievoorzitter Wilders. FVD-leider Baudet heeft het NOS Journaal een "fakenieuwsjournaal" genoemd.

Dit soort uitingen zorgen voor een klimaat waarin het intimideren, bedreigen en beschimpen van journalisten genormaliseerd wordt, constateert Van Baarle (DENK). Woorden van parlementariërs doen ertoe, zegt Van der Werf (D66): het structureel verdacht maken van journalisten is onacceptabel. Ook Den Haan (Fractie Den Haan) vindt dat de politiek een voorbeeldfunctie heeft.

PVV'ers worden uitgemaakt voor racisten, xenofoben en nazi's, zo reageert Markuszower (PVV): dan mag je wel een keer iets terugzeggen. Hij wijst geweld en agressie tegen journalisten af. Net als Van Meijeren (FVD), die wel vindt dat een groot deel van de mainstreammedia desinformatie en fakenieuws verspreidt, terwijl journalisten met kritiek op het (corona)beleid van de overheid worden tegengewerkt.

Rechtsstaat

Simons (BIJ1) betoogt dat de opkomst van extreemrechts een bedreiging vormt voor onze rechtsstaat. Maar er komen ook ernstige bedreigingen van de extreemlinkse kant, benadrukt Van der Plas (BBB), die zelf als journalist te maken kreeg met dierenrechtenactivisten. We moeten aandacht hebben voor extremisme uit alle hoeken, zegt Grapperhaus.

Journalisten spelen een belangrijke rol in waarheidsvinding en de controle van de macht, betoogt Bikker (ChristenUnie). We mogen agressie en bedreiging daarom volgens haar niet normaal gaan vinden, want ze tasten de grondvesten van onze rechtsstaat aan.

Om de democratie te beschermen moeten we de journalisten beschermen, benadrukt Koekkoek (Volt). Het gaat in haar ogen om een grensoverschrijdend probleem dat vraagt om een Europese aanpak.

Afscherming persoonlijke gegevens

Journalisten die als zzp'er werken, staan geregistreerd bij de Kamer van Koophandel. Dit betekent dat hun gegevens zijn in te zien. Zzp'ers, met name journalisten, zouden hun adres moeten kunnen afschermen, vinden Michon (VVD) en Kwint (SP): hun veiligheid is in het geding.

In de wet is vastgelegd dat vestigingsadressen geregistreerd en verstrekt moeten worden, zegt staatssecretaris Keijzer. Dit is bijvoorbeeld belangrijk als er zakelijke conflicten ontstaan. Het afschermen van vestigingsadressen die ook woonadressen zijn, is volgens haar ingewikkeld, maar de keuze is aan de Kamer. Een oplossing kan zijn dat journalisten een vestigingsadres kiezen dat niet hun woonadres is.

De Kamer stemt op 14 september over de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: