De staat van de oorlog in Europa en de extra Europese top van 6 maart

5 maart 2025, debat – De Tweede Kamer debatteert met minister-president Schoof, minister Veldkamp (Buitenlandse Zaken) en minister Brekelmans (Defensie) over de staat van de oorlog in Europa en de buitengewone Europese top die op 6 maart plaatsvindt.

De ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne en de veiligheid van Europa gaan razendsnel sinds de publieke botsing tussen Trump en Zelensky in het Witte Huis. Op donderdag 6 maart 2025 komen daarom alle regeringsleiders van de Europese Unie bijeen voor een buitengewone Europese top. Daar zal gesproken worden over verdere steun aan Oekraïne en de Europese defensie.

Steun Oekraïne

Terwijl de troepen van Poetin dag en nacht Oekraïne aanvallen, stopt Trump met het leveren van wapens en inlichtingen, constateert Jetten (D66). Daarom pleit hij voor direct meer steun aan Oekraïne.

Als de Verenigde Staten aarzelen, betekent dat niet dat Europa mag wankelen, zegt Bikker (ChristenUnie). Volgens haar heeft Europa juist een grotere verantwoordelijkheid om nu te handelen. De drie kabinetsleden verzekeren de Kamer ervan dat het kabinet Oekraïne onverminderd zal blijven steunen.

Vredesonderhandelingen

Wilders (PVV) vindt dat de presidenten Trump en Zelensky weer met elkaar aan tafel moeten, anders is er volgens hem geen kans op vrede tussen Oekraïne en Rusland. Volgens Dekker (FVD) heeft dat geen nut, want "Oekraïne heeft de oorlog allang verloren".

Dassen (Volt) gelooft niet dat Poetin geïnteresseerd is in een duurzame vrede, omdat hij erop uit is Oekraïne van de kaart te vegen. Verschillende woordvoerders benadrukken dat er een rechtvaardige vrede nodig is voor Oekraïne.

Bondgenootschap

Bontenbal (CDA) noemt het schokkend dat Europa door de VS niet meer als een bondgenoot wordt gezien, maar als een concurrent. Hij roept het kabinet op om de Europese waarden te verdedigen.

Ook Omtzigt (NSC) vraagt zich af wat er over is van de band met de VS. Maar hij ziet ook dat Europa verdeeld is. Hij verwacht dat de zogeheten coalition of the willing, met in ieder geval ook het Verenigd Koninkrijk, meer voor elkaar zal krijgen dan de Europese Unie.

Nieuwe tijden vragen om nieuwe structuren, stelt Timmermans (GroenLinks-PvdA). Europese samenwerking is in zijn ogen "geen luxe meer, maar een verplichting voor ons allemaal".

We moeten weerbaarder worden in deze onzekere wereld en meer voor onszelf gaan zorgen, vindt Yesilgöz (VVD). Maar zonder de VS is onze veiligheid in gevaar, constateert Eerdmans (JA21).

Premier Schoof erkent dat Europa meer zelf zal moeten doen. Daarbij zal ook meer van Nederland worden gevraagd. Maar hij benadrukt ook: zonder de VS gaat het niet, zeker niet op de korte termijn. Daarom wil hij de trans-Atlantische samenwerking blijven zoeken.

Europese defensie

Verschillende partijen betogen dat ook de veiligheid van Nederland en Europa in het geding is als Oekraïne zich niet meer kan verdedigen. Zij roepen het kabinet daarom op meer te investeren in defensie.

Van Dijk (SGP) constateert dat Europa "hard aan de bak moet voor de veiligheid op het continent". Daar is minister Brekelmans mee bezig, bijvoorbeeld door achterstanden in te lopen op het gebied van cyberveiligheid en voorraden.

Dijk (SP) en Van Baarle (DENK) suggereren dat de door sancties bevroren Russische tegoeden gebruikt kunnen worden als financieringsbron. Maar dat is juridisch veel ingewikkelder dan het lijkt, reageert minister Veldkamp. Uit de rente-inkomsten op de tegoeden is al wel 50 miljard aan financiering voor Oekraïne tot stand gebracht.

Vermeer (BBB) stelt dat de versterking van onze defensie niet ten koste moet gaan van wat Nederlanders te besteden hebben. Ook Teunissen (PvdD) wil dat investeringen in defensie niet ten koste gaan van uitgaven aan zorg, pensioenen en sociale zekerheid.

De Kamer stemt donderdag 6 maart 2025 over de ingediende moties.

Zie ook

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Direct