De staat van de financiële sector tien jaar na de start van de financiële crisis
20 februari 2019, debat - Welke lessen zijn er getrokken uit de financiële crisis van tien jaar geleden? De Kamer debatteert met minister Hoekstra (Financiën).
Ruim tien jaar geleden, in september 2008, ging de Amerikaanse bank Lehman Brothers failliet. Dit wordt beschouwd als het begin van de grootste financiële crisis sinds de jaren dertig.
Gevolgen en maatregelen
De kredietcrisis heeft aangetoond dat banken wél kunnen rekenen op de overheid maar burgers niet, stelt Alkaya (SP). Financiële instellingen werden gestut met miljarden, terwijl de samenleving te maken kreeg met een economische crisis en zware bezuinigingen. Het is niet zo gek dat mensen woedend waren op de financiële sector, concludeert Ronnes (CDA).
Zwaardere kapitaaleisen, een strenge bonuswet, geschiktheidstoetsen voor bankiers en een verbod op onbegrijpelijke producten en overkreditering. Van der Linde (VVD) betoogt dat er grote stappen zijn gezet om de financiële sector stabieler te maken. Meer Europese samenwerking kan de risico's verder verkleinen, denkt Sneller (D66).
We zijn in Europa bezig om de kans zo klein mogelijk te maken dat de belastingbetaler opnieuw moet opdraaien voor het redden van banken, verzekert minister Hoekstra. Maar het valt volgens hem niet uit te sluiten dat het toch nodig is.
Systeem, cultuur en moraal
De politiek zou een morele discussie moeten voeren over wat banken moeten zijn, vindt Van Raan (PvdD). De kredietcrisis kon volgens hem ontstaan in een door mensen gecreëerd, wereldwijd verbonden, gedereguleerd financieel systeem. Hij spreekt van een "leger van roofridders die hun kapitaal mondiaal laten zoeken naar het hoogste rendement". Daarom is er in zijn ogen een sterke marktmeester nodig.
De afgelopen tien jaar hebben laten zien dat banken onvoldoende hebben geleerd van de kredietcrisis, benadrukt Van Dijck (PVV). Hij wijst op verschillende affaires: Libor, woekerpolissen, mkb-derivaten en gebrekkige controle op witwassen. We moeten de financiële sector bij de les houden, zegt Azarkan (DENK).
Financiële instellingen beseffen onvoldoende dat ze een bredere maatschappelijke rol hebben dan alleen winst maken, betoogt Snels (GroenLinks): ze hebben een verantwoordelijkheid voor de samenleving. De oplossing wordt vaak gezocht in meer regels, maar is dat wel effectief?
Business as usual. Dat lijkt volgens Ronnes (CDA) de houding van veel banken te zijn. Hij doet een oproep: word weer dienstbaar aan de samenleving, laat zien dat je van meerwaarde bent, wees geworteld in de lokale of regionale economie. Gewone Nederlanders moeten hun bank vertrouwen, zegt Van der Linde (VVD), en dat begint met goede persoonlijke dienstverlening.
Diversiteit
Diversiteit wordt met de mond beleden, stelt Nijboer (PvdA), maar in de praktijk is er nog steeds een old boy network. Om de cultuur te veranderen is het volgens hem belangrijk dat er mensen met verschillende achtergronden bij banken werken. Hiervoor vragen we nadrukkelijk aandacht, verzekert de minister.
Het gaat niet alleen om diversiteit bínnen banken, zegt Alkaya (SP), maar ook tussen banken. Daarom moet er volgens hem een staatsbank komen die burgers een veilige spaar- en betaalrekening biedt. Op die manier wordt er een bodem in de markt gelegd, zo valt Azarkan (DENK) hem bij. Van Dijck (PVV) bepleit het splitsen van bestaande banken in nuts- en zakenbanken.
De eenvormigheid van het bankenlandschap volgt volgens de minister Hoekstra deels uit de vele regels die de overheid stelt. Het is daarom niet zo eenvoudig om dit te veranderen.
Toekomst
Zijn we voorbereid op een nieuwe financiële crisis? Woordvoerders wijzen op verschillende risico's en de mogelijkheden om die te verminderen.
- Nijboer (PvdA): verhoog de buffers die banken moeten aanhouden
- Snels (GroenLinks): heb voldoende oog voor klimaatrisico's
- Sneller (D66): kijk naar de groeiende rol van schaduwbanken en techbedrijven
De Kamer stemt op 5 maart over de ingediende moties.
Zie ook
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Gemist