Burgerinitiatief: haal geldschepping weg bij banken

16 maart 2016, burgerinitiatief - Het weghalen van de schepping van giraal geld bij de banken maakt het financiële stelsel stabieler en dienstbaar aan het algemeen belang. Dit is de gedachte achter burgerinitiatief Ons Geld.

De financiële crisis heeft aangetoond dat het overlaten van de creatie van giraal geld aan commerciële financiële instellingen via kredietverlening leidt tot een instabiel financieel systeem, "een kaartenhuis dat op instorten staat", aldus woordvoerder George van Houts van het burgerinitiatief Ons Geld. Daarom zou de overheid het scheppen van giraal geld naar zich toe moeten trekken door het introduceren van "schuldvrij" digitaal chartaal geld. Op die manier kan worden gegarandeerd dat geldschepping louter geschiedt vanuit het algemeen belang. Bovendien vallen de voordelen van geldschepping niet langer toe aan de banken maar aan de schatkist, zodat ze kunnen worden gebruikt voor het bereiken van maatschappelijke doelen.

Steun van SP, GroenLinks, PvdD, GrKÖ en Klein voor burgerinitiatief

Een signaal dat moet leiden tot verandering, zo kwalificeert Wassenberg (PvdD) het burgerinitiatief. Volgens hem leidt de bestaande "horigheid aan de banken" tot druk om steeds meer te produceren, wat de draagkracht van de aarde aantast. Merkies (SP) is positief over het out-of-the-boxdenken van Ons Geld: marginale aanpassingen werken niet. Met Öztürk (GrKÖ) vraagt hij minister Dijsselbloem (Financiën) om onderzoek te doen naar de haalbaarheid van de voorstellen. Veranderingen zijn nodig om vertrouwen terug te winnen, zegt onafhankelijk Kamerlid Klein. Van Dijck (PVV) vindt het in publieke handen brengen van geldschepping weliswaar een interessant idee, maar dan moet Nederland volgens hem wel eerst uit de euro stappen.

Oplossingen Ons Geld niet door iedereen gedeeld

Alle woordvoerders prijzen Ons Geld voor het op de agenda zetten van het functioneren van het geldstelsel, maar de gekozen oplossingen worden niet altijd gedeeld. Die kunnen volgens Harbers (VVD) leiden tot een communistisch systeem waarin politici de geldpers aanzetten. Dat politieke risico ziet Omtzigt (CDA) ook. Hij pleit voor onderzoek door de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. De geldhoeveelheid moet niet van bovenaf maar van onderop worden bepaald, vindt Koolmees (D66), die gelooft in de "wisdom of the crowd" en concurrentie tussen banken. Er zijn al veel maatregelen genomen om de financiële sector te reguleren, zegt Nijboer (PvdA), maar er moet meer gebeuren.

Burgers hebben behoefte aan veilige banken

Uit onderzoek van consumentenprogramma Radar blijkt dat veel mensen behoefte hebben aan een bank waar ze hun geld veilig kunnen stallen. Voor Merkies is dat aanleiding om te pleiten voor een staatsbank. Een staatsbank die kredieten zonder winstoogmerk aanbiedt, betoogt Van Dijck, kan de macht van commerciële banken breken. De overheid zou rente- en risicovrije bankrekeningen moeten aanbieden, vindt Grashoff (GroenLinks). Maar volgens Koolmees hoeft zo'n depositobank helemaal niet in overheidshanden te zijn. De minister zegt toe de belemmeringen voor het oprichten van een dergelijke bank, zoals de premie voor het depositogarantiestelsel, te onderzoeken. Ook steunt hij Nijboers pleidooi voor het scheiden van nuts- en zakenbanken.

De Kamer stemt op 22 maart over de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.