Bestrijding IS bepaalt begrotingsbehandeling Buitenlandse Zaken

19 november 2015, begroting - Het debat met minister Koenders (Buitenlandse Zaken) over de begroting van zijn ministerie staat vooral in het teken van de bestrijding van Islamitische Staat (IS).

Tijdens de begrotingsbehandeling komen zaken aan bod als de mensenrechten, de relatie met Rusland en ecocide onder de bevoegdheid brengen van het Internationaal Strafhof, een wens van Wassenberg (PvdD). Maar hoofdonderwerp van het begrotingsdebat is de strijd tegen IS. De nihilistische, apocalyptische terreur van het "veelkoppige monster" vraagt om een koelbloedige en effectieve aanpak, zegt Koenders. Naast militaire inzet en diplomatie is het afsnijden van geldstromen uit bijvoorbeeld olieverkoop daarbij belangrijk, waarvoor Kuzu (GrKÖ) pleit. Hard militair optreden helpt niet om aanslagen zoals die in Parijs te voorkomen, denkt Van Bommel (SP), maar lokt die mogelijk zelfs uit.

Moet Nederland deelnemen aan de strijd tegen IS in Syrië?

Knops (CDA), De Roon (PVV), Bontes (GrBvK) en Ten Broeke (VVD) zijn voor Nederlandse deelname aan bombardementen op IS in Syrië. De regering zal daartoe alleen besluiten als zij verwacht dat het bijdraagt aan een effectieve aanpak van de terreurorganisatie, zo reageert de minister. Daarvoor is het belangrijk dat de betrokken partijen het eens zijn over de strategie en de politieke toekomst van Syrië. Het topoverleg in Wenen kan daaraan bijdragen. Deze lijn van de minister krijgt steun van Servaes (PvdA), Sjoerdsma (D66), Voordewind (ChristenUnie) en Grashoff (GroenLinks).

Verhouding Turkije en Koerden compliceert situatie

De Koerdische milities in Noord-Syrië spelen een belangrijke rol in de strijd tegen IS. De suggestie van Voordewind om ze actief te steunen neemt Koenders echter niet over, vanwege mensenrechtenschendingen en banden met de PKK. Sjoerdsma, Van Bommel en Grashoff zetten vraagtekens bij de opstelling van Turkije: misbruikt het land de strijd tegen IS om de Koerden aan te vallen? Het is een bondgenoot waarvan we niet op aan kunnen, vindt Knops. Maar het is essentieel dat Turkije deelneemt aan de coalitie tegen IS, benadrukt Koenders, ook om te voorkomen dat wapens en strijders over de grens worden gesmokkeld.

Aandacht voor mensenrechten

Mensenrechten zijn universeel, stelt Koenders. De opvatting dat ze een "westerse uitvinding" zijn, wordt volgens hem vooral gehuldigd door autoritaire machthebbers die er weinig mee ophebben. Hij benadrukt het belang van gezamenlijk optreden van de EU, bijvoorbeeld door handelsvoordelen te verbinden aan het eerbiedigen van mensenrechten. Van Bommel, Servaes, Sjoerdsma en Grashoff wijzen op misstanden in Saudi-Arabië en het militaire ingrijpen door dit land in Jemen. Knops, Voordewind en Van der Staaij (SGP) vragen aandacht voor godsdienstvrijheid, met name voor minderheden in het Midden-Oosten.

De Kamer debatteerde eerder op 18 november over de begroting van Buitenlandse Zaken. Zij stemt op 24 november over de ingediende moties en later dit jaar over de begroting.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.