Bescherming van online gegevens

17 mei 2023, debat - Wat kunnen we doen om de online gegevens van mensen beter te beschermen? De Kamer debatteert hierover met staatssecretaris Van Huffelen (Digitalisering).

Een artikel van Follow the Money op 3 april was de belangrijkste aanleiding voor het houden van het debat. Bedrijven, maar ook criminele organisaties en inlichtingendiensten, blijken eenvoudig databases met persoonlijke data (zoals locatiegegevens, zoekgedrag, appgebruik) te kunnen kopen.

Dataverzameling en -handel

Politieke voorkeur, muzieksmaak, religie, geaardheid en het wel of niet hebben van kinderen. Dit soort informatie wordt volgens Dekker (D66) online verzameld en doorverkocht door bedrijven. Zij wil dat de wetgeving over cookies zodanig wordt aangepast dat expliciet toestemming wordt gevraagd.

Leijten (SP) pleit voor een eenduidige regel dat je geen informatie mag verzamelen, behalve als iemand daar expliciet toestemming voor geeft. De Autoriteit Persoonsgegevens moet meer mogelijkheden krijgen om dit te handhaven.

Met name het verzamelen van gegevens over iemands religie is in de ogen van Van Baarle (DENK) ongewenst. Hij wil dat dit verboden wordt. Mensen moeten meer eigenaar worden van hun eigen data, betoogt ook Rajkowski (VVD). Het laten verwijderen van data is nu immers vaak vrijwel onmogelijk.

Met het verhandelen van persoonlijke data worden miljarden verdiend ten koste van onze privacy en veiligheid, stelt Bouchallikh (GroenLinks) vast. De regelgeving moet wat haar betreft worden aangescherpt en de handhaving moet effectiever worden.

Internet is een basisvoorziening, benadrukt Kathmann (PvdA). Daarom pleit ze voor een nationaal databeschermingspakket voor iedereen.

Toezicht

Een wettelijk verbod op het delen van data is er al, reageert Van Huffelen. De AVG verbiedt gegevens voor andere doelen te gebruiken dan waar een wettelijke grondslag voor is, maar het is moeilijk om dit te handhaven. De staatssecretaris wijst erop dat de Autoriteit Persoonsgegevens structureel 8 miljoen extra per jaar krijgt voor het toezicht daarop.

Europese regels kunnen ook helpen, maar de onderhandelingen over een Europese e-privacyverordening zitten "muurvast", erkent Van Huffelen. Zij zet wel in op het verbeteren van de cookiewetgeving, zodat de toestemming voor het verzamelen van cookies in één keer kan worden geweigerd. Vóór het zomerreces licht zij de Kamer in over de voortgang hiervan.

Kinderen

Bedrijven als Snapchat en YouTube verhandelen data en houden zich daarbij niet of onvoldoende aan de wet. Dat is volgens Drost (ChristenUnie) vooral een probleem als het gaat om kinderen. Er zou wat hem betreft een aparte autoriteit moeten komen die zich richt op het beschermen van de persoonsgegevens van kinderen.

De komende weken gaat Van Huffelen met toezichthouders in kaart brengen hoe kinderen online beter beschermd kunnen worden. De onlangs aangenomen Europese Digital Services Act verplicht bedrijven om zich aan privacyregels te houden en de ACM coördineert het toezicht hierop. De staatssecretaris stuurt hier voor de zomer een brief over naar de Kamer.

Gebruikers

We moeten meer uitgaan van het perspectief van de gebruiker, betoogt Van Weerdenburg (PVV, mede namens Groep Van Haga). Betere voorlichting kan volgens haar effectiever zijn dan nieuwe wet- en regelgeving.

Van Huffelen zegt toe meer te gaan doen aan voorlichting, zodat mensen beter bekend zijn met de instellingen die zij zelf kunnen aanpassen bij internetgebruik.

De Kamer stemt op 23 mei over de ingediende moties.

Zie ook: