Begrotingsbehandeling VWS afgerond

31 oktober 2019, begroting - De ministers De Jonge en Bruins en staatssecretaris Blokhuis reageren op vragen over de begroting van Volksgezondheid, Welzijn en Sport uit de eerste termijn.

Niet de wetten of de stelsels maken het verschil in de zorg, maar de mensen die er werken, benadrukt minister De Jonge. De zorg is in Nederland volgens hem goed en toegankelijk voor iedereen. Maar om dat in de toekomst zo te houden, moet er wel iets gebeuren.

De voortgaande vergrijzing leidt tot meer chronisch zieken en hogere kosten. De vraag verandert en neemt toe, stelt minister Bruins (Medische Zorg) vast. Daarom moet de zorg slimmer en anders georganiseerd worden.

Organisatie van de zorg

Er bestaan nu eigenlijk drie verschillende stelsels naast elkaar, legt De Jonge uit, wat het systeem ingewikkeld maakt. De bewindslieden denken na over het anders organiseren van de zorg, bijvoorbeeld door een goede analyse te laten maken van vraag en aanbod per regio. Voor de zomer komt er een contourennota. Het kabinet krijgt daarvoor diverse adviezen mee.

  • Laan (VVD): betrek de Kamer in het proces

  • Bergkamp (D66): laat niet alles aan de zorgregio's over maar neem zelf regie, ook vanwege de democratische legitimiteit

  • Ploumen (PvdA): kijk goed naar de rol van de zorgverzekeraars

  • Hijink (SP): schaf de marktwerking af om partijen beter te laten samenwerken en financier de zorg volledig uit de belastingen

  • Van der Staaij (SGP): heb aandacht voor gemeenten als bestuurslaag dicht bij de burger

Betekent de aankondiging van een contourennota dat er voorlopig niets gebeurt, vraagt Ellemeet (GroenLinks), bijvoorbeeld voor kwetsbare ouderen? Wacht niet alle analyses af, zegt Sazias (50PLUS), en steek de handen uit de mouwen. Niets hoeft te wachten, verzekert De Jonge.

Minister Bruins is bezig met een "houtskoolschets" voor de toekomst van de acute zorg. Regel dat die in alle regio's op orde is, benadrukt Van Gerven (SP). Van den Berg (CDA) pleit voor een onafhankelijke zorgregisseur.

Personeelstekort

Agema (PVV) doet een voorstel om het personeelstekort in de zorg te verminderen: geef medewerkers die fulltime werken een bonus van 5%. Een financiële stimulans om meer te werken vindt De Jonge een goed idee, maar dit zou eigenlijk in de cao moeten worden geregeld. Stel zelf extra geld beschikbaar, suggereert Kerstens (PvdA). Maar Bruins gaat daar niet in mee.

Er is een grote groep mensen die meer wil werken, denkt Bergkamp (D66): neem belemmeringen voor hen weg. 24% van de mensen die in deeltijd werkt, erkent De Jonge, zou meer willen werken. Hij gaat hiermee aan de slag.

In verpleeghuizen is extra personeel nodig, zowel voor meer plekken als voor betere zorg. Ellemeet (GroenLinks) maakt zich zorgen: vergroot dit niet de problemen in de thuiszorg en wijkverpleging doordat daar mensen worden weggetrokken?

Ouderen

Hoe zorgen we dat er voldoende huisvesting komt voor ouderen? Sazias spoort minister De Jonge aan om zich daar meer voor in te zetten.

Veel ouderen wonen liever in een beschutte omgeving met andere ouderen, denkt Hijink (SP). Hij vraagt daarom geld voor zorgbuurthuizen. Een mooi concept, zo reageert De Jonge. De bestaande stimuleringsregeling voor nieuwe vormen van wonen en zorg kan volgens hem helpen om ze tot stand te brengen.

De vergrijzing maakt dat we werk en zorg meer moeten combineren, zo reageert De Jonge op een vraag van Laan (VVD). Hij is positief over het voorstel van Slootweg (CDA) om de Sociaal-Economische Raad hierover te laten adviseren.

Helaas bieden niet alle verpleeghuizen bewoners de mogelijkheid om een huisdier mee te nemen, stelt Van Esch (PvdD) vast. Zij krijgt bijval van Agema (PVV) en onafhankelijk Kamerlid Van Kooten: stel duidelijkere criteria vast. De Jonge wil het stimuleren, maar is tegen extra regels.

Kwetsbare groepen

Is er voldoende zorg voor mensen met zowel een geestelijke beperking als psychiatrische problemen? Minister De Jonge heeft toegezegd om honderd plekken in instellingen te realiseren. Maar Van den Berg (CDA) betwijfelt of dat genoeg is en vraagt om een goede inventarisatie van de behoefte.

Ook verstandelijk gehandicapten moeten voldoende toegang hebben tot een huisarts, vinden Renkema (GroenLinks) en Slootweg (CDA). Dat kan bijvoorbeeld door artsen voor verstandelijk gehandicapten in te zetten in de huisartsenzorg.

Nederland telt 40.000 dak- en thuislozen. Staatssecretaris Blokhuis trekt zich het probleem aan. In december komt hij met een integraal plan. Vraag gemeenten om de omvang lokaal in beeld te brengen, suggereert Dik (ChristenUnie).

Raemakers (D66) en Ploumen (PvdA) vragen aandacht voor slachtoffers van genitale verminking. Zij stellen voor om geld vrij te maken voor een klinische proef voor hersteloperaties. Ook minister Bruins is voor een trial, maar volgens hem moet er eerst een leidraad worden vastgesteld.

Preventie

Voorkomen is beter dan genezen, zo benadrukt staatssecretaris Blokhuis het belang van preventie. Hij zet in op interventies waarvan bewezen is dat ze werken: valpreventie, leefstijlinterventie bij diabetes, een aanpak voor overgewicht bij kinderen en Welzijn op Recept.

Het Preventieakkoord richt zich op roken, overgewicht en problematisch drinken. De financiële gevolgen en de doelmatigheid van de afspraken zijn onvoldoende in beeld gebracht, concludeert Veldman (VVD). Hij spoort de staatssecretaris aan om dit alsnog te doen.

De Kamer sprak eerder over de begroting op 30 oktober. Zij stemt op 5 november over de ingediende moties en op 3 december over de begroting.

Zie ook:

  • Het overzicht van de laatste debatten in het kort
  • De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
  • Kijk debatten terug via Debat Gemist