Begrotingen Economische Zaken en Nationaal Groeifonds afgerond

17 oktober 2024 - Minister Beljaarts (Economische Zaken) reageert op vragen en opmerkingen over de begrotingen van Economische Zaken en van het Nationaal Groeifonds uit de eerste termijn van de woordvoerders.

Ondernemers hebben een belangrijke sociaal-maatschappelijke rol, betoogt Beljaarts. De hele samenleving profiteert van een florerende economie en daarom moeten bedrijven de ruimte krijgen om te ondernemen. Een sterke economie is namelijk nodig om onze voorzieningen op peil te houden.

Concurrentievermogen

Hoe gaan we de productiviteitsgroei aanjagen? Sneller (D66) mist in het regeerprogramma de bouwstenen hiervoor: er lijkt vooral te worden bezuinigd. Er gaan netto miljarden minder naar onderwijs, onderzoek, wetenschap en innovatie.

In een ideale wereld zou er meer geld beschikbaar zijn voor innovatie, zegt de minister, maar het kabinet heeft keuzes moeten maken. Er is zeker ambitie om de productiviteit te verhogen en er gaat nog steeds geld naar innovatie, maar bedrijven moeten daar ook zelf hun rol in pakken.

Het beleid van het kabinet is te veel op de korte termijn gericht, concludeert Dassen (Volt). Door minder te investeren in innovatie wordt het verdienvermogen voor de toekomst ondermijnd. Maar de minister is positiever. Met zijn productiviteitsagenda wil hij bezien hoe in verschillende sectoren de productiviteit verhoogd kan worden.

De begroting van Economische Zaken bevat enorm veel verschillende innovatiesubsidiepotjes, stelt Zeedijk (NSC) vast. Zij vraagt de minister om de innovatiesubsidies te stroomlijnen en sleuteltechnologieën prioriteit te geven.

Aandeelhouders en werknemers

Er gaat steeds meer geld naar aandeelhouders en minder naar lonen en mensen, betoogt Thijssen (GroenLinks-PvdA). Beursgenoteerde bedrijven lijken zich alleen te richten op winstmaximalisatie, terwijl er een balans gezocht zou moeten worden tussen people, planet en profit.

In de periode 2019-2023 zijn zowel de winsten als de lonen gestegen, zegt Beljaarts. De winsten stegen wel meer (30%) dan de lonen (25%). Maar daar is een logische verklaring voor. Prijzen en winsten reageren namelijk direct op de stand van de conjunctuur. Lonen reageren vertraagd vanwege de cao-systematiek.

Beursgenoteerde bedrijven zetten steeds meer de aandeelhoudersbelangen voorop, zegt Grinwis (ChristenUnie), waar brede maatschappelijke belangen onder lijden. Hij spoort de minister aan om meer ruimte te maken voor Rijnlands denken en te bezien hoe dit kan worden vastgelegd in wet- en regelgeving.

Regeldruk

Het is belangrijk om de regeldruk voor bedrijven te beperken, benadrukt Beljaarts. Dit is een belangrijk onderdeel van het te sluiten pact ondernemersklimaat. Ook wil hij signalen uit het bedrijfsleven meenemen in het nieuwe regelreductieprogramma.

Martens (VVD) stelt voor om een ondernemersgezant aan te stellen die de overheid scherp moet houden op regeldruk. De gezant moet onder andere problematische regeldruk signaleren en de verkokering tussen ministeries rondom innovaties tegengaan.

Striktere interpretatie van wet- en regelgeving door toezichthouders draagt bij aan de regeldruk, zegt Flach (SGP). De regering zou ze erop moeten wijzen dat ze geen aanvullende eisen mogen stellen, boven op wetgeving.

Zero-emissie en ambulante handel

Ondernemers die actief zijn in de ambulante handel, hebben te maken met een clusterfuck, zegt Van Meetelen (PVV). Ze zijn de klos door de combinatie van zero-emissiezones, schaarse vergunningen en verlies van financiering.

Bij de ontwikkeling van zero-emissiebeleid is onvoldoende rekening gehouden met bijvoorbeeld toeleveranciers, ambulante handel en kermisexploitanten, vindt Vermeer (BBB). Hij wil dat er eerst onderzoek wordt gedaan naar sociale, economische en financiële gevolgen van zero-emissiezones, voordat ze worden ingevoerd.

Kamer van Koophandel

Er wordt nagedacht over een andere manier van financieren van de Kamer van Koophandel. Een van de opties is om jaarlijks contributie te vragen aan de ingeschreven ondernemers. Kisteman (VVD) heeft bedenkingen: het is een verkapte lastenverzwaring.

Ook verenigingen staan ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en zullen dus wellicht een jaarlijkse bijdrage moeten gaan betalen. Van Dijk (CDA) vindt dat onterecht, omdat verenigingen veel minder voordeel hebben van inschrijving dan grote bedrijven en zzp'ers. Zij wil ze er daarom van uitzonderen, maar de minister gaat daar niet in mee.

Ambachten

Ambachten en ambachtelijke opleidingen dreigen te verdwijnen, zegt Beckerman (SP). Zij oppert om een week van het ambacht in te stellen en te bezien of Nederland een voorbeeld kan nemen aan hoe buurlanden de ambachtseconomie beschermen.

Ambtenaren

Het kabinet heeft besloten om te bezuinigen op het ambtenarenapparaat. Maar in het verleden bleek van dat soort voornemens vaak weinig terecht te komen, stelt Van Houwelingen (FVD) vast. Waarom gaat het deze keer wel lukken? We zetten alles op alles op de taakstellingen te halen, reageert Beljaarts.

De eerste termijn van de Kamer in het debat over de begrotingen van EZ en het Nationaal Groeifonds was op 16 oktober. De Kamer stemt op 22 oktober over de tijdens het debat ingediende moties en in december over de begrotingen.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct.