Begrotingbehandeling Sociale Zaken afgerond

21 december 2017, begroting – De Kamer rondt de behandeling van de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid af. Minister Koolmees en staatssecretaris Van Ark krijgen een groot aantal moties mee ter aanmoediging of om het beleid bij te sturen.

Er zijn verschillen van inzicht en er is onrust over veel SZW-beleidsterreinen. Koolmees wil tegenstellingen overbruggen en daarbij als "een Hollandse realist" in samenwerking met sociale partners dingen voor elkaar krijgen. Maar nieuwe wetgeving is complex, dus het moet zorgvuldig.

Voor Van Ark is werk de sleutel, maar geen tovermiddel, om mensen niet meer aan de kant te laten staan. Zij wil perspectief op werk bieden en, "als het even niet lukt", zorgen voor passende, op de persoon toegesneden hulp.

Arbeidsmarkt

"De arbeidsmarkt gaat als een speer, maar hij kan een stuk fitter." Koolmees ziet dat de arbeidsmarkt nog niet klaar is voor ontwikkelingen als flexibilisering, digitalisering, en mentaal en fysiek gezond je pensioen halen. De arbeidsmarkt gaat "van baanzekerheid naar werkzekerheid".

De minister wil kloven overbruggen, zodat er geen arbeidsmarkt van insiders en outsiders ontstaat. Ondersteun in dit verband regionale initiatieven voor een leven lang leren, vraagt Heerma (CDA). Kuzu (DENK) doet suggesties voor maatregelen tegen arbeidsmarktdiscriminatie.

Vast en flex

Koolmees wil na de zomer van 2018 komen met een wetsvoorstel over vaste en flexibele banen. Meer balans, samenhang en zorgvuldigheid zijn belangrijk. Daarbij wordt ook regelgeving voor payrolling (Gijs van Dijk, PvdA) betrokken. Het is de ambitie van de minister om meer mensen in vaste dienst te krijgen.

Zzp'ers

In 2020 moet er een zzp-wet zijn, is het voornemen van Koolmees. Dat moet onrust bij zelfstandigen en opdrachtgevers wegnemen. Maar het mag geen tekentafelexercitie worden, zegt de minister. Daarom overlegt hij met zzp-organisaties.

Wiersma (VVD) verzoekt om meer snelheid. Van Kent (SP) en Gijs van Dijk vragen om handhaving tegen schijnzelfstandigheidsconstructies als bij Deliveroo. Nu kan dat nog niet, maar het signaal is helder, stelt Koolmees.

Özdil (GroenLinks) vraagt de minister naar minimumtarieven voor zzp'ers, zodat zij een vrije keus hebben om een arbeidsongeschiktheidsverzekering te sluiten.

Pensioenstelsel

In 2020 wil Koolmees nieuwe pensioenwetgeving klaar hebben. Dat is volgens hem nodig om het vertrouwen in het stelsel te herstellen bij ouderen én jongeren en om in te spelen op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt. In 2018 komt hierover een akkoord op hoofdlijnen van de sociale partners. De minister wil meer kijken naar de mogelijkheden van een pensioen op maat.

AOW-leeftijd

Er zijn zorgen over de stijging van de AOW-leeftijd. Halen mensen met een zwaar beroep die leeftijd wel gezond? Van Kent wil voor hen weer terug naar 65 jaar. Koolmees is hier niet voor, maar deelt de zorgen. Hij is bereid om daarover met werkgevers en werknemers te spreken. Scholing en deeltijdpensioen zijn hierbij opties.

Gaat het kabinet de versnelde stijging van de AOW-leeftijd vertragen?, vraagt Van Rooijen (50PLUS). Daar zijn geen plannen voor, antwoordt Koolmees. Gebruik het geld dat naar ontwikkelingshulp gaat voor het bevriezen van de AOW-leeftijd op 65 jaar, suggereert De Jong (PVV).

Koopkracht

Mensen gaan de economische vooruitgang echt voelen, stelt Koolmees: door de hoogconjunctuur en door maatregelen van de regering, zoals de invoering van het fiscale tweeschijvenstelsel.

De hoogte van de lonen is een zaak van werkgevers en werknemers, betoogt Koolmees. Hij roept de sociale partners op om de beschikbare loonruimte te benutten. Laat de minister met kracht zeggen dat het nu tijd is voor loonstijging, is de oproep van Van Weyenberg (D66).

Integratie en inburgering

Kansen krijgen én meedoen. Dat is wat Koolmees betreft belangrijk voor integratie en inburgering. Zijn aanpak is om vanaf dag één alles gericht te laten zijn op meedoen, vooral op de arbeidsmarkt: dan dicht je kloven en sluit je mensen niet buiten. Voor de zomer van 2018 komt de minister met een plan.

Nijkerken (VVD) vraagt naar de consequenties van verwijtbaar niet inburgeren. De minister kijkt weg van de islamisering in Nederland, verwijt De Graaf (PVV) de minister. Bisschop (SGP) wil dat de onderwijsinspectie kan ingrijpen bij radicalisering in het niet-bekostigd onderwijs.

Loondispensatie

Loondispensatie voor mensen met een arbeidsbeperking is volgens staatssecretaris Van Ark bedoeld als impuls voor arbeidsdeelname. Het is geen bezuiniging, maar anders besteed geld. Samen met sociale partners en cliëntenorganisaties zal ze de loondispensatiemaatregel uitwerken.

Jasper van Dijk (SP) wil de garantie dat het minimumloon voor arbeidsbeperkten gehandhaafd blijft. Ik koers daarop, antwoordt Van Ark. Voor Voortman (GroenLinks) tellen vooral de gelijke rechten: ook werknemers met een beperking moeten bijvoorbeeld pensioenrechten en WW-rechten kunnen opbouwen.

Wajong

Wajongers krijgen een korting van 5% op hun uitkering. Voor de staatssecretaris is niet het terugdraaien van die korting de oplossing, maar meer banen. Raemakers (D66) pleit voor verruiming van de criteria voor beschut werk, zodat ook Wajongers perspectief op werk krijgen. Met hem vraagt Bruins (ChristenUnie) om een plan van aanpak voor extra beschutwerkplekken bij de overheid.

Armoede en schulden

Van Ark komt in het voorjaar van 2018 met plannen voor bestrijding van armoede en schulden. In ieder geval wil ze laagdrempelige schuldhulpverlening, snelle hulp en preventie. Ze gaat ook misstanden in de incassobranche aanpakken.

Ontzorg de mensen met schulden, is het pleidooi van Van Brenk (50PLUS). Peters (CDA) vraagt om regelingen voor maatschappelijke opvang beter op elkaar af te stemmen, zodat de financiële problemen voor cliënten verminderen in plaats van groter worden. Voortman wil af van de voorrangspositie van de overheid als schuldeiser.

De Kamer sprak eerder op 20 december over de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Zij stemt op 21 december over de begroting en de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist