Begroting Volksgezondheid, Welzijn en Sport afgerond

3 december 2020, begroting - De ministers De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en Van Ark (Medische Zorg) en staatssecretaris Blokhuis (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) beantwoorden vragen van de woordvoerders over hun begroting.

Het was een bizar jaar, stelt minister De Jonge vast. De coronacrisis is volgens hem een katalysator geweest voor samenwerking, innovatie en het schrappen van bureaucratie, maar heeft ook het vergrootglas gelegd op de versnippering van verantwoordelijkheden en de beperkte centrale regie bij schaarste.

Corona

Wanneer komt er meer duidelijkheid over het vaccinatieprogramma? Veel woordvoerders vragen zich dat af. Als alles meezit, beginnen de vaccinaties op 4 januari, zegt De Jonge, maar we moeten dit stap voor stap doen. Veldman (VVD) zegt dat het daarom belangrijk is om verschillende scenario's te maken.

Er is een stuwmeer ontstaan aan niet-verleende zorg door de coronacrisis, stelt minister Van Ark vast. In de tweede golf lukt het beter dan in de eerste om zorg te laten doorgaan die nodig is om onherstelbare schade te voorkomen.

Stelsel

We ontkomen niet aan wijzigingen in het stelsel, zegt De Jonge, om de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit te waarborgen. Hij heeft beloofd om met een contourennota over de toekomst van de zorg te komen. Die mag geen papieren exercitie worden, beklemtoont Bergkamp (D66), maar moet concreet zijn over hoe zaken voor patiënten beter geregeld kunnen worden.

Minder markt, meer samenwerking. Dat is volgens De Jonge de richting waar het zorgstelsel heen moet. Hij wil de productieprikkels verminderen, zonder dat dit leidt tot langere wachtlijsten.

Voor Ellemeet (GroenLinks) is onduidelijk wat "minder markt" betekent: stoppen we met de concurrentie tussen zorgaanbieders? Regel een verbod op winstuitkeringen en schrap de concurrentie tussen verzekeraars, suggereert Hijink (SP). Sazias (50PLUS) betoogt dat samenwerking vanzelf ontstaat door de mensen op de werkvloer meer autonomie te geven.

Personeel

Het aantal vacatures en de werkdruk zijn in de zorg hoger dan ooit, constateert Kerstens (PvdA): de eerdere plannen van het kabinet zijn mislukt. Hij wil dat zorgmedewerkers beter betaald worden. De lonen gaan volgens Van Ark wel degelijk omhoog, maar de financiële ruimte is beperkt.

Zorg ervoor dat iedere werknemer per week één uur minder kwijt is aan administratieve lasten, oppert Kuzu (DENK). Dan is het personeelstekort volgens hem snel opgelost.

Fysiotherapie

Fysiotherapie kan helpen om dure tweedelijnszorg te voorkomen, denkt Renkema (GroenLinks), maar wordt niet altijd bekostigd. Van den Berg (CDA) pleit voor een pilot waarbij de eerste twintig behandelingen in de basiszorg zitten. Fysiotherapie hoort gewoon thuis in het basispakket van de zorgverzekering, vindt Van Gerven (SP).

Voor een aantal aandoeningen wordt fysiotherapie vergoed, zegt Van Ark, maar er moet wel bewezen zijn dat het effectief is.

Ouderenzorg en -huisvesting

De zorgverzekeraars maken plannen om de capaciteit van de verpleeghuiszorg per regio te verhogen, zegt minister De Jonge. In totaal gaat het volgens hem om 25.000 plekken. Maar de komende 20 jaar zijn er 164.000 nieuwe plekken nodig, zegt Agema (PVV), gezien de wachtlijst, de groeiende vraag en de sloop van verouderde gebouwen. Ze pleit voor een minister voor ouderenhuisvesting.

"Ik ben eigenlijk het wachten gewoon een beetje zat." Dik (ChristenUnie) ziet veel plannen voor ouderenhuisvesting, maar er komt in haar ogen te weinig van de grond. Zij spoort de regering aan om vaart te maken. Er gebeurt heel veel, verzekert De Jonge, maar er is meer nodig. Daarom is het volgens hem belangrijk dat alle gemeenten een woonzorgvisie opstellen.

Er zijn al regelingen voor ouders die een kind financieel willen helpen bij het kopen van een huis. Peters (CDA) suggereert om ook een regeling te maken voor kinderen die hun ouders willen steunen. Zo kan het voor ouderen makkelijker worden om van een grote huurwoning te verhuizen naar een kleinere koopwoning.

Mantelzorg

Laan (VVD) vindt dat het makkelijker moet worden om werk en mantelzorg te combineren. Het gaat vaak om vrouwen die parttime werken, stelt zij vast. De maatschappelijke norm zou moeten zijn dat het normaal is om mantelzorg te verlenen, zegt De Jonge, en dat geldt niet alleen voor vrouwen.

Mantelzorgers moeten zich er bewust van zijn dat ze gebaat zijn bij ondersteuning, benadrukt Van der Staaij (SGP), die aandacht vraagt voor geestelijke verzorging. Minister De Jonge wijst op de campagne Deel je zorg.

Preventie

Mensen met een ongezonde levensstijl blijken gevoeliger te zijn voor het coronavirus. Voor staatssecretaris Blokhuis is dit een extra reden om in te zetten op levensstijl en preventie.

Wat is nodig voor een gezond Nederland? Diertens (D66) vraagt om duidelijke doelen. Haar ideeën heeft ze vastgelegd in de initiatiefnota Voor een gezonde toekomst.

De in het Nationaal Preventieakkoord afgesproken doelen worden niet gehaald, vreest Van Esch (PvdD). Volgens haar kan en moet er meer gedaan worden. Waarom wordt er bijvoorbeeld geen suikertaks ingevoerd voor frisdrank? Ook Ploumen (PvdA) pleit voor zo'n belasting. Die draagt volgens haar bij aan preventie en daarmee aan het verkleinen van gezondheidsverschillen.

Blokhuis wijst op de afspraken die hij heeft gemaakt met producenten van frisdrank om het gebruik van suiker met 30% terug te dringen. Men ligt daarbij volgens hem voor op schema.

Het onderzoeksprogramma Suïcidepreventie loopt in 2020 af. Moet er geld komen om dit te verlengen? De staatssecretaris reageert welwillend op het voorstel om daarvoor 600.000 euro vrij te maken.

De eerste termijn van de woordvoerders vond plaats op 2 december. De Kamer stemt op 8 december over de begroting en de tijdens het debat ingediende moties.

Zie ook: