Begroting SZW draait om banen

1 december 2015, begroting - Bij het debat over de begroting van minister Asscher en staatssecretaris Klijnsma van Sociale Zaken en Werkgelegenheid draait het vooral om de vraag hoe meer mensen aan werk kunnen worden geholpen.

Hoe pakt het regeringsbeleid uit voor de werkgelegenheid? De bezuinigingen van de afgelopen jaren hebben gewerkt als banenversnipperaar, stelt Ulenbelt (SP). De signalen zijn niet goed, zegt Mulder (VVD): de economie trekt aan, maar de werkgelegenheid blijft achter. Verdere hervorming van de arbeidsmarkt is nodig, betoogt Heerma (CDA), vooral om de verschillen tussen vast en flexwerk kleiner te maken. Het aan het werk helpen van mensen met een arbeidsbeperking dreigt vast te lopen in overheidsbureaucratie, constateert Schouten (ChristenUnie). Onafhankelijk Kamerlid Klein pleit voor een "onvoorwaardelijke basisinkomen".

Banenplannen of belastingverlaging

De sectorplannen hebben de arbeidsmarktpositie van duizenden werknemers verbeterd, zegt Kerstens (PvdA). Maar niet iedereen is overtuigd. De "socialistische banenplannen" zijn volgens De Graaf (PVV) geflopt. Voortman (GroenLinks) spreekt over "windowdressing" en "boterzachte" resultaten. Het aantal werklozen is alleen maar gestegen, benadrukt Öztürk (GrKÖ). Veel plannen en bureaucratie, aldus Heerma, maar geen banen. Van Weyenberg (D66) en Van Klaveren (GrBvK) denken dat belastingverlaging veel beter werkt. Ulenbelt wil de belastingen juist minder verlagen en 500 miljoen uittrekken om langdurig werklozen uit de bijstand helpen. Nijkerken (VVD) vraagt aandacht voor de rol van het UWV: het is belangrijk dat men daar een goed beeld heeft van wie in het bestand zitten.

Werkloosheid onder ouderen relatief hoog

Voor ouderen die werkloos zijn, blijkt het lastig om een nieuwe baan te vinden. Vermeij (PvdA) pleit voor meer onderzoek naar de oorzaken. Die zitten deels in de "ontziemaatregelen", zoals seniorendagen, denken Mulder en Van Weyenberg, die ouderen duur maken voor werkgevers. Om dat te veranderen zijn pijnlijke maatregelen nodig, betoogt Heerma, bijvoorbeeld door het taboe op demotie te slechten. Gezien de hoge werkloosheid is het onzinnig om de AOW-leeftijd verder te verhogen, menen Ulenbelt en Krol (50PLUS). Zij vinden ook, net als Dijkgraaf (SGP), dat de sollicitatieplicht weinig zin heeft voor mensen die tegen de pensioengerechtigde leeftijd aan zitten.

CDA: andere regeling loondoorbetaling bij ziekte

Als een werknemer ziek wordt, moet zijn werkgever twee jaar het loon doorbetalen. Vooral werkgevers in het mkb zijn daardoor huiverig om mensen aan te nemen en huren liever een flexwerker in, bijvoorbeeld een zzp'er. Heerma bepleit daarom een nieuw systeem: acht weken doorbetaling en een verplichte particuliere verzekering voor zowel werknemers als zzp'ers om de rest van het risico te dekken. Schouten, Dijkgraaf en Krol reageren positief. Ook Voortman en Vermeij vinden het voorstel "interessant", maar zien wel een nadeel: de beperking van de doorbetaling neemt een prikkel weg voor werkgevers om te investeren in zieke werknemers.

Aandacht voor financiële problemen gezinnen met kinderen

Ulenbelt vraagt aandacht voor kinderen die in armoede leven. Hun aantal is gestegen van 300.000 naar 400.000. Door 2,5 miljoen toe te voegen aan het Jeugdsportfonds wil Yücel (PvdA) iets voor deze groep doen. Maar het probleem is dat veel ouders dit soort potjes niet weten te vinden, benadrukt Voortman, die daarom wil dat bijstandsgerechtigden met kinderen automatisch extraatjes, zoals het lidmaatschap van een sportclub, krijgen. Schouten is blij met de verhoging van de tegemoetkoming voor ouders met een gehandicapt kind.

Integratie belangrijk voor nieuwe en oude migranten

Waar De Graaf en Van Klaveren vooral de asielinstroom naar Nederland zo veel mogelijk willen stoppen, kiezen Sjoerdsma (D66) en Voortman voor een andere aanpak: laat asielzoekers zo snel mogelijk de taal leren en integreren. Ook voor groepen die al langer in Nederland wonen, is integratie belangrijk om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Maar zij worden daarin helaas vaak belemmerd door arbeidsmarktdiscriminatie, stellen Vermeij, Karabulut (SP) en Öztürk vast. Zij vinden dit "onacceptabel" en roepen Asscher op om het probleem aan te pakken.

Het debat gaat op 2 december verder met de reactie van de minister en de staatssecretaris.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.