Begroting Sociale Zaken en Werkgelegenheid afgerond
28 november 2019, begroting - Minister Koolmees en staatssecretaris Van Ark van Sociale Zaken en Werkgelegenheid reageren op vragen van de woordvoerders over hun begroting.
De arbeidsmarkt beter laten functioneren, de pensioenen toekomstbestendig maken en iedereen mee laten doen in de samenleving. Dat zijn de hoofdlijnen van het beleid dat Koolmees en Van Ark voorstaan.
Arbeidsmarkt en zzp'ers
De arbeidsmarkt staat er goed voor, betoogt minister Koolmees: er zijn nu 9 miljoen werkenden. Maar het bestaande stelsel is volgens hem wel over zijn houdbaarheidsdatum heen. Daarom is de commissie-Borstlap gevraagd om te adviseren over de regulering van werk.
Dé zzp'er bestaat niet, benadrukt Koolmees. Hij wil recht doen aan de diversiteit met een zelfstandigenverklaring aan de bovenkant, een minimumtarief aan de onderkant en een webmodule voor de middengroep. Een wetsvoorstel moet zorgen voor meer zekerheid, ook voor opdrachtgevers, en ruimte bieden voor echte ondernemers.
De Stichting van de Arbeid heeft gehakt gemaakt van Koolmees' wetsvoorstel, concludeert Gijs van Dijk (PvdA). Daarom is het volgens Van Kent (SP) beter als de minister zijn wetsvoorstel terugtrekt.
Er moeten voor zzp'ers minder belemmeringen zijn om door te groeien naar een mkb-bedrijf, vindt Palland (CDA). Daar is Koolmees het mee eens, maar hij wijst er wel op dat slechts 3% van de zzp'ers die ambitie heeft.
De flexibele schil zou in een bedrijf slechts 10% mogen zijn, vindt Van Kent (SP). Maar Koolmees ziet weinig in een algemene flexnorm. De behoefte aan flexarbeid verschilt namelijk per sector en bedrijf.
Zijn de boetes voor arbeidsmarktdiscriminatie wel afschrikwekkend genoeg? Kuzu (DENK) betwijfelt dat en stelt voor de hoogte afhankelijk te maken van de bedrijfsomzet. We kunnen twisten over de hoogte van de boetes, zo reageert de staatssecretaris, maar naming and shaming is misschien wel de grootste straf.
Concurrentiebeding
Een concurrentiebeding moet voorkomen dat werknemers bij een nieuwe baas dingen doen die de voormalige werkgever kunnen schaden. Volgens Van Weyenberg (D66) en Gijs van Dijk (PvdA) is er een wildgroei ontstaan aan concurrentiebedingen, ook om werknemers vast te houden. Bij vaste contracten moet er een financiële vergoeding tegenover staan en bij tijdelijke contracten moet het verboden worden, vinden ze.
Wörsdörfer (VVD) relativeert het probleem: slechts 3,4% van de werknemers met een concurrentiebeding beschouwt dat als een belemmering. Minister Koolmees belooft onderzoek te laten doen.
Participatiewet en bijstand
Te veel mensen staan nog langs de kant, zo heeft het SCP geconcludeerd. Dat is onacceptabel, zegt staatssecretaris Van Ark, want het betekent dat zij het gevoel krijgen dat ze afgeschreven zijn. Gemeenten moeten met deze groep aan de slag en hun een niet-vrijblijvend passend aanbod doen om een stap te zetten in hun ontwikkeling.
Onafhankelijk Kamerlid Van Kooten en Jasper van Dijk (SP) zijn kritisch over de communicatie over de "verplichte tegenprestatie": die riep veel weerstand op.
Het grote probleem is dat de uitgangspunten van de Participatiewet niet kloppen, betoogt Renkema (GroenLinks): dwang en negatieve prikkels werken niet. Daarom is het juist goed dat er een passend aanbod komt, zegt Van Ark, gericht op wat iemand nodig heeft om weer mee te doen en aan het werk te gaan.
Wat doen we met de groep die niet wil ingaan op een passend aanbod? Tielen (VVD) vraagt zich dat af. Gemeenten moeten daarvoor aandacht hebben, zegt de staatssecretaris, om het draagvlak voor solidariteit te behouden.
Stimuleer gemeenten om meer beschutte werkplekken te creëren voor mensen met een arbeidsbeperking, oppert Bruins (ChristenUnie). Er is al een bonusregeling. Het geld daarvoor dat overblijft, zou volgens hem naar gemeenten moeten gaan die daadwerkelijk plekken hebben gerealiseerd.
De houdbaarheid van de Nederlandse verzorgingsstaat staat onder druk door het grote beslag dat niet-westerse allochtonen erop leggen, betoogt De Jong (PVV). Hij wil daarom dat migranten pas na tien jaar recht krijgen op een (bijstands)uitkering.
Arbeid, zorg en verlof
Minister Koolmees is positief over het manifest van Smeulders (GroenLinks) en Stoffer (SGP) over rouwbegeleiding en -verlof. Hij neemt het mee in het overleg met sociale partners.
Van Weyenberg (D66) en Smeulders (GroenLinks) vragen aandacht voor de ondersteuning van mantelzorgers, bijvoorbeeld via zorgverlof. De meeste werkgevers gaan daar goed mee om, maar niet allemaal.
Doe onderzoek naar de knelpunten die gezinnen ervaren bij de combinatie van zorg en werk, oppert Palland (CDA). De uitkomsten daarvan kunnen helpen om gezinnen beter te ondersteunen.
Schulden en armoede
We moeten meer doen om oorzaken van problematische schulden weg te nemen, zegt Wörsdörfer (VVD). Dat kan onder meer door mensen die schuldhulpverlening krijgen, te leren hoe ze moeten omgaan met hun boekhouding.
Van Brenk (50PLUS) spoort de staatssecretaris aan om haast te maken met de Wet vereenvoudiging belastingvrije voet: verder uitstel is onaanvaardbaar. Van Ark hoopt dat de wetswijziging in 2021 kan worden doorgevoerd.
Peters (CDA) en Jasper van Dijk (SP) vragen aandacht voor de rol van de overheid bij het ontstaan van problematische schulden, door het geven van boete op boete als mensen niet betalen. Daarom pleiten ze voor een "uitzonderingsjaar" waarin oninbare verhogingen worden kwijtgescholden.
Integratie
Islamisering veroorzaakt problemen in dorpen en steden, stelt De Graaf (PVV). Maar de minister ziet niets in zijn oproep om alle moskeeën te sluiten en geen migranten uit islamitische landen meer toe te laten. Wel vindt Koolmees dat er iets gedaan moet worden tegen ongewenste buitenlandse inmenging bij moskeeën.
De Kamer sprak eerder over de begroting op 27 november. Over de begroting en de tijdens het debat ingediende moties wordt gestemd op 3 december.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Gemist