Begroting Landbouw en Natuur: eten en groen Nederland

3 december 2015, begroting - In de begroting van het onderdeel Landbouw en Natuur draait het volgens staatssecretaris Van Dam (Economische Zaken) om "het eten op ons bord en de natuur om ons heen".

Van koploper in kwantiteit naar koploper in kwaliteit. Dat is wat Van Dam wil bereiken met de Nederlandse landbouw. Daarbij gaat het om eerlijker, natuurlijker en beter eten. Nederland kan volgens hem een rol spelen in het voeden van de groeiende wereldbevolking door innovatie en het exporteren van kennis. Lodders (VVD) en Geurts (CDA) begrijpen de ambities van de staatssecretaris op het vlak van verduurzaming en vergroening, maar vragen hem om ook aandacht te besteden aan de problemen in de landbouwsector door de grote hoeveelheid regels.

Eerlijke prijs voor eerlijk eten

Het is belangrijk dat boeren een eerlijke prijs krijgen voor hun product. De overheid zal waar mogelijk het ontwikkelen van nieuwe verdienmodellen ondersteunen, zo reageert de staatssecretaris op Graus (PVV) en Geurts, maar de eerste verantwoordelijkheid daarvoor ligt bij de sector zelf. Meer samenwerking in de keten is daarbij belangrijk. Dijkgraaf (SGP) wijst erop dat mededingingsregels verduurzaming vaak in de weg staan. Samen met minister Kamp (Economische Zaken) beziet de staatssecretaris of de beleidsregels op dit punt moeten worden aangepast. Bij het bepalen van de prijs van vlees moeten ook de negatieve gevolgen van de productie worden meegenomen, stelt Thieme (PvdD), die daarom pleit voor een hogere btw op vlees.

Kiloknallers onder vuur, maar voorlopig geen verbod

Van Dam is het met Dikkers (PvdA) eens dat supermarkten niet zouden moeten stunten met vlees. Haar weerzin tegen kiloknallers deelt hij dan ook, maar een verbod is voor hem een "last resort": verandering van onderop werkt veel beter. "Keep on dreaming", zo reageert Dik (ChristenUnie), die pleit voor het maken van harde afspraken via een convenant. Lodders ziet niets in een verbod op kiloknallers, ook omdat het slechts om 1% van het vlees gaat. Volgens Koşer Kaya (D66) ligt de oplossing in het vergroten van het bewustzijn onder consumenten en in één duidelijk keurmerk.

Dierenwelzijn op Europees niveau verbeteren

Veehouders werken hard aan verbetering van het dierenwelzijn, stelt Van Dam, waardoor Nederland nu tot de koplopers hoort. Maar voor Thieme gaat het niet snel genoeg. Zij wil, net als Grashoff (GroenLinks), dat verbeteringen niet aan de sector worden overgelaten maar door de overheid worden opgelegd. Het is het beste om strengere dierenwelzijnsregels op Europees niveau vast te stellen, zegt de staatssecretaris, zodat er een gelijk speelveld is. Hiervoor krijgt hij bijval van Graus, die ook pleit voor strengere regelgeving voor slachten: dieren moeten "irreversibel bedwelmd" zijn. Ook Van Dam wil het lijden van dieren bij de slacht beperken. Daarom komt hij met nieuwe regels voor ritueel slachten.

Innovatie belangrijk voor agrosector

Het groene onderwijs is belangrijk voor de innovatie in de agrosector, benadrukt de staatssecretaris. De vrees dat dit onder druk komt te staan als het onder het ministerie van OCW komt te vallen, deelt hij niet. Lodders stelt dat Europese landbouwsubsidies minder op inkomenssteun en meer op innovatie moeten worden gericht. En meer op verduurzaming, vinden Grashoff en Koşer Kaya. Van Gerven (SP) zet vraagtekens bij de inzet van gentechnologie, bijvoorbeeld bij het inbouwen van resistentie tegen ziektes. Volgens hem is dat veelal ook via traditionele veredeling mogelijk.

Natuur verdient bescherming

Het aantal hectares natuurgebied is niet gedaald maar gestegen, zo spreekt de staatssecretaris Van Gerven tegen. Voor de bescherming van de Nederlandse natuur ziet hij veel in samenwerking, bijvoorbeeld tussen natuurorganisaties en boeren. Toets agrarische natuurbeheerplannen dan wel vooraf op ecologische effectiviteit, bepleit Leenders (PvdA). Ook Wassenberg (PvdD) zet vraagtekens bij de effectiviteit van natuursubsidies voor boeren, maar volgens Van Dam zijn die bijvoorbeeld belangrijk voor het op peil houden van de weidevogelstand. Door effectief sturen kan daar volgens Grashoff voldoende Europees geld voor in het laatje komen. Daar is de staatssecretaris het mee eens. Maar van Lodders moet het beschikbare Europese geld worden gebruikt om "de crisis in de veehouderij te bestrijden".

De Kamer sprak eerder op 2 december over het onderdeel Landbouw en Natuur. Zij stemt op 8 december over de begroting en de ingediende moties.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort

• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.