Begroting Justitie en Veiligheid afgerond

22 november 2018, begroting - Minister Grapperhaus en staatssecretaris Harbers van Justitie en Veiligheid en minister Dekker voor Rechtsbescherming reageren op de inbreng van de Kamer over hun begroting voor 2019.

Nederland heeft  een goed functionerende, stabiele rechtsstaat, benadrukt Grapperhaus. Die rechtsstaat is een huis met vele kamers, zegt Dekker, dat goed onderhouden moet worden. Het beleid van de bewindslieden is daarop gericht.

Ondermijning en terrorisme

De komende jaren moeten we een beslissende wending forceren in de strijd tegen criminele organisaties en drugscriminaliteit, betoogt Grapperhaus. Ondermijnende criminaliteit tast volgens hem de rechtsstaat aan. Bestrijding daarvan heeft dan ook de hoogste prioriteit.

Terrorisme bedreigt de samenleving, betoogt De Graaf (PVV). Hij wil veroordeelde terroristen en criminelen met een dubbele nationaliteit laten denaturaliseren. Ook vraagt hij om maatregelen tegen de zoon van een haatprediker.

Politie

Investeren in een veilige samenleving is investeren in de politie en dus in mensen, aldus Grapperhaus. Hij wil elk kwartaal persoonlijk met de korpschefs spreken over zaken als werkdruk, ziekteverzuim en PTSS. Den Boer (D66) vraagt aandacht voor de evaluatie van het actieprogramma voor meer diversiteit bij de politie.

Geweld tegen politie en hulpverleners is onacceptabel, benadrukt Grapperhaus. Helder (PVV) wil dat mishandeling van publieke functionarissen nooit slechts bestraft wordt met een taakstraf of een geldboete, maar altijd met een gevangenisstraf.

Openbaar Ministerie

Bij het Openbaar Ministerie is de werkdruk hoog. We vragen veel te veel van OM en politie, stelt Van Nispen (SP), met alle gevolgen van dien. Wat doet dat met het vertrouwen van functionarissen en slachtoffers? Grapperhaus laat naar aanleiding van incidenten onderzoek doen naar de werkcultuur binnen het OM.

Volgens Markuszower (PVV) speelt er een acuter probleem. Volgens hem wordt er bij het ambtenarenapparaat van Justitie met informatie "gerotzooid en gesjoemeld". Maar Grapperhaus zegt volledig vertrouwen te hebben in zijn ambtenaren.

Rechtsbijstand

Het is belangrijk dat alle burgers toegang tot de rechter hebben, zegt minister Dekker, maar een juridische procedure is niet altijd de beste oplossing. Betere voorlichting kan helpen om een goede keuze te maken.

We moeten rechtsbijstandsverleners niet belonen voor procederen maar voor het zo efficiënt en effectief mogelijk oplossen van een geschil. Dit is volgens Dekker het uitgangspunt van de voorgenomen rechtshulppakketten. Maar Van Nispen (SP) en Buitenweg (GroenLinks) vrezen dat die geen oplossing bieden voor de lage beloning van de sociale advocatuur.

Financiering rechtspraak

Gerechtshoven worden gefinancierd op basis van het aantal rechtszaken dat ze afhandelen. We moeten van de rechtspraak geen koekjesfabriek maken, zegt Van Dam (CDA). Zijn kritiek op de outputfinanciering krijgt bijval van Groothuizen (D66), die het Prognosemodel Justitiële ketens hekelt. Minister Grapperhaus wijst erop dat een nieuw bekostigingssysteem wordt ontwikkeld.

Slachtoffers en daders

Het moet eenvoudiger worden daders te verbieden na hun vrijlating in de buurt van hun slachtoffers te gaan wonen, betoogt Van Toorenburg (CDA). Dat is volgens haar nu lastig als daders zich in de gevangenis voorbeeldig gedragen. Op haar verzoek kijkt minister Dekker naar hoe dit in België is geregeld.

Van der Graaf (ChristenUnie) wijst op de voordelen van herstelrecht. Het toepassen van bemiddeling en mediation in het strafrecht kan volgens haar positief uitpakken voor zowel slachtoffer als dader.

De strafmaat voor geweld met een discriminatoir motief moet worden verhoogd, vindt Kuiken (PvdA). Zij vraagt specifiek aandacht voor geweld tegen lhbti'ers.

Subsidies

Buitenweg (GroenLinks) verzet zich tegen het korten op de subsidie voor de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVvR). Maar minister Dekker laat zich niet overtuigen door haar argumenten. Hij suggereert dat de vereniging extra geld kan binnenhalen door de contributie van de leden te verhogen.

Ook de subsidie voor het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV) gaat omlaag. Van Dam (CDA) en Van Oosten (VVD) vinden dat jammer, maar begrijpen dat de middelen beperkt zijn. Zijn er andere mogelijkheden om de inkomsten te verhogen? Minister Dekker denkt dat het CCV opdrachten kan krijgen in het kader van de aanpak van ondermijning.

Asiel en migratie

De discretionaire bevoegdheid van de staatssecretaris om afgewezen asielzoekers alsnog een verblijfsvergunning te geven moet afgeschaft worden, vindt Azmani (VVD). Van Dijk (SP) wil de discussie hierover koppelen aan een verruiming van het kinderpardon.

Gebedsoproepen in gemeenschappelijke ruimten van asielzoekerscentra kunnen intimiderend overkomen, betoogt Van der Staaij (SGP). Hij pleit daarom voor een verbod.

Voordewind (ChristenUnie) en Krol (50PLUS) wijzen op de schrijnende omstandigheden in Libische detentiekampen: kunnen we meer druk uitoefenen? Nederland benut zijn bilaterale contacten met het land om de situatie te verbeteren, zo verzekert Harbers, maar dat heeft niet altijd resultaat.

De EU wil migratiedeals sluiten met Afrikaanse landen. Maar wat is daarbij de inzet, vraagt Van Ojik (GroenLinks) zich af. Beperken dat mensen het land willen verlaten, zegt de staatssecretaris, ordentelijke asielprocedures voor diegenen die echt bescherming nodig hebben en het ondersteunen van transitlanden.

Het kabinet heeft nog geen besluit genomen over het ondertekenen van het VN-migratiepact. We brengen eerst alle juridische implicaties in beeld, zegt Harbers. Woordvoerders geven hun mening.

• Fritsma (PVV): teken niet, want het verdrag versterkt de massa-immigratie
• Van Dijk (SP): sluit aanvullingen en aanpassingen niet uit
• Azarkan (DENK): zorg ervoor dat de Kamer wijzigingen kan doorvoeren op de inhoud
• Baudet (FvD): we kunnen het pact pas echt bespreken op het moment dat de juridische implicaties helder zijn

De Kamer sprak eerder op 20 november over de begroting. Zij stemt op 27 november over de ingediende moties en op een nader te bepalen datum over de begroting.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist