Begroting Justitie en Veiligheid afgerond

30 november 2017, begroting - De ministers Grapperhaus en Dekker (Rechtsbescherming) en staatssecretaris Harbers lichten de begroting van Justitie en Veiligheid toe en beantwoorden vragen van de Kamer.

Een vrije, veilige en rechtvaardige samenleving nog sterker maken, noemt Grapperhaus de taak waar hij en zijn collega's voor staan. Het is een eer om een bijdrage te mogen leveren aan de fundamenten van de rechtsstaat, vindt Dekker. Harbers licht de kabinetsplannen voor asiel en migratie toe.

Nationale politie

De politie moest de winkel openhouden terwijl er tegelijkertijd een flinke verbouwing plaatsvond, zo vat Grapperhaus de vorming van de nationale politie samen. Het kabinet trekt 100 miljoen extra uit om "de grootste overheidsreorganisatie uit de Nederlandse geschiedenis" succesvol af te ronden. De politie krijgt te weinig, oordeelt Helder (PVV), maar het extra geld is een begin.

Is er al een plan voor de verdeling van fte's over de politie-eenheden?, wil Van Dam (CDA) weten. Het Dagblad van het Noorden kopte namelijk dat er 300 agenten uit Noord-Nederland verdwijnen. Blijft er genoeg capaciteit over op het platteland?

Grapperhaus zegt toe dat hij de Kamer op de hoogte brengt zodra er definitieve plannen over de verdeling van politie-eenheden zijn. Zorg wel dat er minimaal 1 agent op 5.000 burgers is, benadrukt Bisschop (SGP). Groothuizen (D66) vraagt aandacht voor ondermijning in het buitengebied.

Van Oosten (VVD) wijst op het hoge ziekteverzuim van 7% bij de politie, 2% hoger dan gemiddeld bij de overheid. De minister benadrukt het belang van preventieve maatregelen, maar vreest dat het ziektepercentage op korte termijn niet aanzienlijk zal dalen. Het gaat namelijk grotendeels om langdurig verzuim.

Azarkan (DENK) is bezorgd over discriminatie bij de politie, die blijkt uit een zwartboek. De politieleiding heeft dat gelijk serieus opgepakt, verzekert Grapperhaus. Hij denkt dat de heldere uitspraken van de korpschef bijdragen aan de boodschap dat discriminatie niet toelaatbaar is.

Effectiever straffen

Het kabinet wil effectieve straffen die recht doen aan het leed van slachtoffers en die een duidelijke norm stellen, aldus Dekker. Zo wordt de voorwaardelijke invrijheidstelling ingekort en komen veroordeelden hier niet meer automatisch voor in aanmerking.

Ook de recidivecijfers moeten volgens Dekker omlaag. Zet daarvoor ook in op vrijwilligerswerk onder recidivisten, bepleit Van der Graaf (ChristenUnie).

Markuszower (PVV) wil strengere straffen en pleit voor administratieve detentie, waarbij een verdachte vastgehouden kan worden zonder proces. Maar dat laatste onderwerp is in het internationaal strafrecht zeer omstreden, stelt Grapperhaus.

Terrorisme

Het kabinet investeert structureel 13 miljoen extra in de bestrijding van terrorisme. Grapperhaus zet daarbij in op "een integrale aanpak, van preventie tot repressie". De voorlopige hechtenis bij terrorismeverdenking wordt verlengd van twee weken naar 30 dagen.

Veel zorgen zijn er over de gebeurtenissen in De Balie in Amsterdam op 14 september. Daar was een IS-strijder aanwezig bij een debatavond over terrorisme. Is deze man nog in het vizier?, wil Hiddema (FvD) weten. En waarom kwam de politie niet toen die gebeld werd?, vraagt Van Toorenburg (CDA) zich af. De politie is wel degelijk gekomen, benadrukt de minister.

Grapperhaus wil vanwege veiligheidsoverwegingen verder geen uitspraken doen over dit individuele geval. Dan moet er wel stront aan de knikker zijn, denkt De Graaf (PVV). Verhoeven (D66) steunt de minister. Krol (50PLUS) sluit zich daarbij aan: in Nederland zijn veel minder ernstige dingen gebeurd dan elders, juist doordat de minister niet alles zegt.

Experimenten gedoogde wietteelt

In het regeerakkoord is afgesproken dat er experimenten komen met gedoogde wietteelt. Daarmee wil het kabinet de toelevering van wiet decriminaliseren. Maar van legaliseren is geen sprake, voegt Grapperhaus daar gelijk aan toe.

Het regeerakkoord spreekt van "uniforme projecten". Maar we moeten juist maximaal leren van de experimenten, vindt Buitenweg (GroenLinks). Alleen dan weten we wat het beste werkt, meent ook Van Nispen (SP). Kuiken (PvdA) valt hen bij: ga serieus in gesprek met gemeenten en geef ze experimenteerruimte.

Van der Staaij (SGP) vindt het gedogen van wietteelt een ongelukkig signaal. Hoe geven we jongeren nu nog de boodschap mee dat ze niet aan wiet moeten beginnen? Grapperhaus is van plan om ook dat punt mee te nemen bij de invulling van de experimenten.

Asiel en migratie

Er zijn drie hoofdlijnen in het beleid voor asiel en migratie, legt Harbers uit.

een beheersbaar asielproces met vlotte afhandeling van asielaanvragen
harmonisatie van Europese procedures en opvangfaciliteiten
afspraken met de landen waar immigranten vandaan komen

De EU steunt de Libische kustwacht: meer schepen en betere training. Van Dijk (SP) en Van Ojik (GroenLinks) zetten daar grote vraagtekens bij, want die kustwacht brengt migranten terug naar een onveilig land. Het is ongemakkelijk, erkent de staatssecretaris, maar de Libische schepen redden wel migranten die dreigen te verdrinken.

Wordt de geloofwaardigheid van bekeerde christenen en van de seksuele gerichtheid van asielzoekers in de asielprocedure goed beoordeeld? Groothuizen, Azmani (VVD), Van Toorenburg en Voordewind (ChristenUnie) vragen om betere waarborgen. Harbers kijkt naar verbeteringen en zal daarbij aanbevelingen meenemen van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC), dat komend jaar met een rapport hierover komt.

Is Afghanistan wel veilig genoeg om afgewezen asielzoekers naar terug te sturen? Van Dijk, Van Ojik en Kuiken denken van niet en willen dat de staatssecretaris uitzettingen naar dit land opschort. Daartoe is Harbers niet bereid, maar hij wil wel de beoordeling van de situatie naar voren halen. Betrek ook het oordeel van de UNHCR hierbij, vraagt Voordewind.

Syrië is weer veilig, zo stelt Fritsma (PVV). Daarom zou Nederland volgens hem alle vluchtelingen uit dat land zo snel mogelijk moeten terugsturen, zodat ze niet in de bijstand terechtkomen.

Kennismigranten leveren een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse economie. Azmani vraagt om barrières voor hen weg te nemen: denk buiten de gebaande paden.

De Kamer sprak eerder op 29 november over de begroting van Justitie en Veiligheid. Zij stemt op 5 december over de moties en op een later moment over de begroting.

Zie ook:

Het overzicht van de laatste debatten in het kort
De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
Kijk het debat terug via Debat Gemist