Begroting Economische Zaken en Klimaat afgerond

5 november 2020, begroting - Minister Wiebes en staatssecretaris Keijzer reageren op vragen over de begroting van Economische Zaken en Klimaat.

Economie gaat niet over geld maar over nut, zo benadrukt minister Wiebes. Welvaart is volgens hem belangrijk om allerlei collectieve zaken te kunnen betalen. Het geld daarvoor moet eerst verdiend worden, zegt hij, maar wel op een verantwoorde manier. Daarom moeten we ons productiemodel in de jaren tot 2040 vernieuwen.

Groeistrategie en -fonds

Het groeifonds faciliteert de groeistrategie van het kabinet, betoogt de minister. Het draait om het vergroten van het verdienvermogen. Kennis en infrastructuur zijn daarbij belangrijk, maar ook participatie op de arbeidsmarkt.

"Van een fossiele mainport naar een duurzame brainport." Dit zou volgens Van der Lee (GroenLinks) het uitgangspunt moeten zijn van de groeistrategie en het groeifonds.

De regering vraagt de Kamer om 20 miljard voor het groeifonds, constateert Stoffer (SGP), maar het is nog onduidelijk waar het geld naartoe gaat. De politiek zou niet moeten willen sturen op de te financieren projecten, zegt de minister, maar op de doelen die worden gesteld.

Hoeveel geld gaat er vanuit het groeifonds naar de ontwikkeling van waterstof? Dit vraagt Mulder (CDA) zich af. Ik ben niet degene die de voorstellen gaat beoordelen, zegt Wiebes, maar dit is bij uitstek iets wat vanuit het groeifonds gefinancierd kan worden.

Innovatie en digitalisering

We moeten ons uit de crisis investeren en innoveren, zegt staatssecretaris Keijzer. Dat Nederland het zo goed doet bij innovatie, komt volgens haar door een combinatie van knappe koppen, gouden handjes, startende ondernemers en grote bedrijven.

Wet- en regelgeving staat innovatie te vaak in de weg, stelt Wiersma (VVD) vast. Daar moeten we volgens hem iets aan doen, om te voorkomen dat bedrijven naar het buitenland vertrekken. We moeten knelpunten zo veel mogelijk wegnemen, vindt ook staatssecretaris Keijzer.

Onderbetaling van personeel, schending van privacy, wegdrukken van concurrentie, ontlopen van belasting. Verhoeven (D66) wijst op de nadelen van de macht van grote techbedrijven en vraagt de staatssecretaris om daar iets aan te doen.

Overheden zouden hun inkoopkracht moeten gebruiken om innovatie te bevorderen, vindt Bruins (ChristenUnie). Hij pleit daarom voor innovatiegericht inkopen en aanbesteden.

Klimaat en energie

Nog niet alle maatregelen zijn doorgerekend, maar minister Wiebes is positief over het halen van de klimaatdoelen. Wel zijn er enkele tegenvallers, omdat bepaalde bronnen van CO2-uitstoot eerder niet waren meegenomen. Daarom is hij bezig met aanvullende maatregelen.

De experts zeggen dat het verbranden van houtige biomassa leidt tot meer CO2-uitstoot dan kolenstook, betoogt Van Raan (PvdD). En omdat de minister de toegezegde subsidies niet wil intrekken, zitten we er volgens Kops (PVV) helaas nog jaren aan vast.

Het maatschappelijke draagvlak voor het gebruik van biomassa is broos, erkent Wiebes. Maar het gebruik van afval uit de houtindustrie is volgens hem voorlopig nog wel nodig om fossiele energiebronnen terug te dringen en de doelen te halen.

Er moet meer samenhang komen in het beleid voor klimaat en energie, betoogt Harbers (VVD). Hij wil dat subsidieregelingen industriële bedrijven die te maken krijgen met de CO2-heffing, helpen om te verduurzamen.

Sienot (D66) is blij met de plannen voor groene waterstof, maar er moet snel meer duidelijkheid komen over de invulling: anders blijft iedereen op elkaar wachten. Het zal niet lukken om alles in deze kabinetsperiode te regelen, antwoordt Wiebes. Maar het doel is volgens hem om van Nederland een waterstofhub te maken.

Richt een klimaatrechtvaardigheidsfonds op, suggereert Beckerman (SP), zodat huizen geïsoleerd kunnen worden en energiearmoede wordt aangepakt. Maar de minister vindt dit geen goed instrument. Hij wijst op de plannen die er al zijn om slecht geïsoleerde corporatiewoningen beter te isoleren.

De EU heeft geld vrijgemaakt voor regio's die zwaar worden getroffen door de energietransitie. Moorlag (PvdA) vindt dat het Nederlandse deel naar Groningen moet gaan, omdat daar banen verdwijnen door het stopzetten van de gaswinning. Een belangrijk deel van het geld naar Noord-Nederland, verzekert de staatssecretaris, maar niet het totale bedrag.

Bedrijven

Grote banken willen kleine ondernemers eigenlijk niet meer financieren, stelt Öztürk (DENK): ze doen niets voor het mkb. Kredietverlening blijkt inderdaad soms lastig, erkent de staatssecretaris, maar volgens haar wordt nog steeds 40% van de financiering door banken verstrekt.

De regeldruk voor mkb'ers is in deze kabinetsperiode met 1,15 miljard euro per jaar gestegen, stelt Van Haga. Hoe heeft het zover kunnen komen en wat gaan we eraan doen? Een commissie kijkt naar bestaande regels, antwoordt Keijzer, en voor nieuwe regelgeving is er de mkb-toets.

Graus (PVV) vraagt aandacht voor de lastige situatie bij autobouwer VDL Nedcar. Hij wil dat de minister een plan maakt. De overheid kan niet de regie overnemen van een individueel bedrijf, zegt de minister. Maar zij kan wel meedenken over de toekomst van de automotive industrie in Nederland, vindt Amhaouch (CDA).

Levensverwachting

Het CBS heeft om politieke redenen de levensverwachting naar boven bijgesteld, stelt Van Otterloo (50PLUS), waardoor de AOW-leeftijd versneld omhoogging. Dat is een zware beschuldiging, zegt Futselaar (SP).

Minister Wiebes werpt de suggestie dat er sprake is van politieke beïnvloeding, verre van zich.

De woordvoerders leverden hun inbreng in eerste termijn op 4 november. De Kamer stemt op 10 november over de tijdens het debat ingediende moties en op 10 december over de begroting.

Zie ook: