Begroting Defensie, eerste termijn Kamer

3 december 2024, begroting - De Kamer debatteert over de begroting van het ministerie van Defensie.

Met verwijzingen naar de oorlog in Oekraïne en andere bedreigingen voor de Europese veiligheid en stabiliteit debatteren de defensiewoordvoerders over de verdeling van het geld voor de krijgsmacht. Ze vragen aandacht voor onderwerpen als de defensie-industrie, de uitgavennorm van de NAVO, Europese samenwerking en de weerbaarheid van de samenleving.

Defensie-industrie

De politiek heeft de dure plicht om ervoor te zorgen dat onze militairen goed getraind zijn en beschikken over het beste defensiematerieel, meent Pool (PVV). Hij staat dan ook pal achter de verhoogde investering in de defensie-industrie en meer capaciteit, maar vindt dat de wederopbouw van het Nederlandse leger nog op allerlei vlakken hapert.

Opschalen is hard nodig in de defensie-industrie, stelt Wijen (BBB) vast. BBB heeft eerder aandacht gevraagd voor de productie van materieel op eigen bodem. Zij zou het prachtig vinden als duizenden Nederlanders daarmee weer een goede boterham kunnen verdienen én kunnen bijdragen aan de veiligheid van ons land.

NAVO-norm

We willen een betrouwbare bondgenoot zijn binnen de NAVO, zegt Nordkamp (GroenLinks-PvdA). Actieve diplomatie heeft zijn voorkeur, maar een sterke krijgsmacht is ook noodzakelijk, denkt hij.

Van het geld voor Defensie is driekwart niet uitgegeven, zegt Dobbe (SP). Waarom geeft de minister niet eerst het geld uit dat op de plank ligt? Voor de NAVO-norm is geen extra investering nodig, want daar zitten we volgend jaar al boven, meent ze.

Europese samenwerking

Onze oude bondgenoot de VS is onbetrouwbaarder dan ooit, stelt Van der Werf (D66), maar het kabinet blijft vertrouwen op de trans-Atlantische samenwerking. Zij ziet het als een ongemakkelijke waarheid dat een verdeeld Europa de oorlog niet kan winnen. Dit is daarom hét moment voor Europa om op te staan.

De Amerikaanse veiligheidsgarantie is niet meer vanzelfsprekend, benadrukt Van der Wal (VVD). Binnen de EU moeten we inzetten op standaardisatie en vraagbundeling. De Europese defensie-industrie is nog altijd te versnipperd, ziet zij. Het is nodig om barrières weg te nemen om de industrie op stoom te brengen.

We hebben volgens Dassen (Volt) een sterke, onafhankelijke Europese zuil binnen de NAVO nodig om Rusland af te schrikken. Volt is voorstander van eurobonds om gezamenlijk te investeren in defensie. We moeten slimmer en meer investeren in kennis en innovatie, vindt hij, met als doel om de modernste defensiekracht ter wereld te worden.

Capaciteit

Het is volkomen terecht dat de VS het ons aanrekent dat we onvoldoende verantwoordelijkheid hebben genomen om onze eigen militaire capaciteiten op orde te houden, vindt Boswijk (CDA). Zeven op de tien gevechtsklare militairen in Europa zijn Amerikanen, benadrukt hij. Hij ziet mogelijkheden om de tekorten deels aan te vullen via een dienstjaar.

Van Baarle (DENK) ziet in de 11.000 vacatures bij Defensie een zorgwekkend groot tekort aan mensen. Is het loongebouw van Defensie competitief genoeg op de arbeidsmarkt?

Weerbare samenleving

We zullen meer verantwoordelijkheid voor onze eigen verdediging moeten nemen, maar ook de samenleving moet weerbaarder worden, stelt Ceder (ChristenUnie). Hoe kan Nederland gaan voldoen aan de basisvoorwaarden daarvoor, bijvoorbeeld in de voedsel- en watervoorziening?

Van Dijk (NSC) vindt dat we ons moeten voorbereiden op het scenario dat onze samenleving door cyberaanvallen wordt ontregeld. We kunnen op dat vlak veel leren van Scandinavische landen, die de bevolking hier actief op voorbereiden. Hoe gaan we die cultuuromslag realiseren in Nederland?

De conflicten van de 21ste eeuw worden voor een groot deel buiten het slagveld beslecht, zegt Van Dijk (SGP). De overheid moet de aanpak verbreden en de civiele weerbaarheid moet omhoog. Hoe gebruiken we de kracht van de civil society optimaal?

Het debat over de begroting gaat verder op woensdag 4 december met de reactie van minister Brekelmans en staatssecretaris Tuinman van Defensie op de inbreng van de woordvoerders.

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct