Begroting Algemene Zaken en begroting Koning

16 oktober 2019, begroting - De Kamer bespreekt de twee begrotingen waarvoor premier Rutte verantwoordelijk is: Algemene Zaken en de Koning.

De rol van het koningshuis, de inventaris van paleizen, kroondomein Het Loo, onderscheidingen en feestdagen. Deze en andere onderwerpen komen aan bod in het debat over de begrotingen van Algemene Zaken en van de Koning.

Rol koningshuis

Het koningshuis verbindt onze samenleving, betoogt Van 't Wout (VVD), in het delen van zowel vreugde als verdriet.

De rol van het koningshuis maakt dat het neutraal moet zijn, benadrukt Bosma (PVV). Daarom hekelt hij de rol die de klimaatactivisten van Extinction Rebellion kregen bij de viering van Koningsdag in Amersfoort. Het is aan een gemeente om ruimte te laten voor demonstraties, antwoordt Rutte.

Paleizen en kroondomein

De Staat betaalt dubbel voor onderhoud inventaris paleizen, zo schreef NRC op 9 september. Ook berichtte de krant over De geheime deal rond de paleismeubels van de koninklijke familie.

Hoe zit het precies met het eigendom en onderhoud van de koninklijke meubelen? Voor Özütok (GroenLinks) is dat ondanks een brief nog steeds niet goed duidelijk. Het is volgens Kuiken (PvdA) niet de eerste keer dat er gedoe is over de financiën van het Koninklijk Huis.

De aankoop van de inventaris had destijds aan de Kamer gemeld kunnen worden, zegt Rutte, maar het is niet gebeurd. Voortaan wordt volgens hem goed bijgehouden wat precies eigendom is van de Staat.

De Kamer heeft in 2018 in een motie uitgesproken dat Het Loo het gehele jaar open moet zijn voor publiek. Waarom heeft de regering die nog steeds niet uitgevoerd? Wassenberg (PvdD) spoort de premier aan om dit alsnog te doen, zodat het kroondomein gesloten wordt voor de jacht.

Onderscheidingen

Onderscheidingen voor dapperheid worden nog maar zelden uitgereikt. Van der Molen (CDA) betreurt dat en wil dat de Erepenning voor Menslievend Hulpbetoon meer onder de aandacht wordt gebracht. Dat zou bijvoorbeeld kunnen door de koning deze te laten uitreiken.

Buitenlandse staatshoofden die in opspraak komen, hoeven hun koninklijke onderscheiding niet in te leveren, terwijl nabestaanden van Nederlandse gedecoreerden het lintje niet mogen houden. Sneller (D66) vindt dat dit niet klopt. Minister Blok (Buitenlandse Zaken) evalueert volgens Rutte de praktijk van het uitreiken van hoge Nederlandse onderscheidingen aan staatshoofden.

Feestdagen

Het is goed dat de regering 15 miljoen extra uittrekt voor de viering van 75 jaar bevrijding in 2020, benadrukt Van der Molen (CDA). Daar sluit Segers (ChristenUnie) zich bij aan: vrijheid is een duur bezit.

Opgroeien in een vrije samenleving is niet vanzelfsprekend, zeggen Van 't Wout (VVD) en Sneller (D66). Het vieren van 75 jaar bevrijding is voor hen aanleiding om van 5 mei een vrije dag te maken voor zo veel mogelijk mensen. Maar dat mag niet ten koste gaan van bestaande (christelijke) feestdagen, vindt Van der Staaij (SGP).

Rutte is positief over 5 mei als vrije dag, maar het is volgens hem uiteindelijk aan de sociale partners om daarover afspraken te maken.

Koningsdag wordt nu gevierd om 27 april, de verjaardag van de koning Willem-Alexander. Bosma (PVV) suggereert om daar in de toekomst 24 april van te maken: de geboortedag van Willem van Oranje.

Tijdens de renovatie van het Binnenhof zal Prinsjesdag daar niet plaatsvinden. Onderzoek of deze dag dan op andere plekken in het land gevierd kan worden, oppert Segers (ChristenUnie). Maar Van der Staaij (SGP) heeft twijfels: het is een traditie om de troonrede in Den Haag uit te spreken. Hij wil juist bezien of het ook tijdens de renovatie gewoon in de Ridderzaal kan.

Informatielekken

De media zijn regelmatig eerder van onderwerpen op de hoogte dan de Kamer, stelt Özütok (GroenLinks) vast. Zij spoort de minister-president aan om daar een einde aan te maken. De Koning zat op Prinsjesdag in zijn hemd, vindt Van Raak (SP). Hij laakt het uitlekken van kabinetsplannen, bijvoorbeeld over het investeringsfonds.

Het lekken van stukken is een pijnlijke kwestie, erkent Rutte. Als de premier er geen onderzoek naar doet, zegt Van Raak, moet de Kamer dat zelf maar doen.

Rechtsstaat

De premier moet zich meer inzetten voor de bescherming van de rechtsstaat, betoogt Kuiken (PvdA). Zij vraagt specifiek aandacht voor de rol van de sociale advocatuur en voor de positie van klokkenluiders. De rechtsstaat is sterk, diepgeworteld in de Nederlandse cultuur en verankerd in de Grondwet, zo reageert Rutte.

De Kamer stemt op 29 oktober over de ingediende moties en op 3 december over de begroting.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Gemist