Afronding begroting VWS

25 januari 2024, begroting - De Kamer debatteert met minister Helder en staatssecretaris Van Ooijen van Volksgezondheid, Welzijn en Sport over de begroting van hun ministerie voor 2024.

Het kan en het moet beter in de zorg, zegt Helder. En dat moeten we samen doen. Met de mensen die werken in de zorg, én met de mensen voor wie de zorg bedoeld is.

Financieel beheer

De afgelopen jaren waren er problemen met het financieel beheer op het ministerie. Maar er loopt een traject om dit te verbeteren, verzekert Helder. De eerste effecten daarvan zijn volgens haar ondertussen zichtbaar.

Het is belangrijk dat medewerkers die financiële controles uitvoeren, een onafhankelijke positie hebben, benadrukt Van Houwelingen (FVD). Zij zouden geen functioneringsgesprek moeten voeren met degenen die zij controleren.

Integraal Zorgakkoord

We moeten de zorg niet meer financieren op basis van verrichtingen maar op basis van uitkomsten, zegt Tielen (VVD). Dit past in het streven naar passende en zinnige zorg. Die moet effectief zijn en waarde toevoegen, samen met zorgverlener en patiënt tot stand komen en zich meer richten op gezondheid dan op ziekte.

Over passende zorg zijn afspraken gemaakt in het Integraal Zorgakkoord, zegt Helder. In dat verband is ook een speciaal gezant aangesteld.

Streekziekenhuizen

Bij streekziekenhuizen sluiten steeds meer specialistische afdelingen, zoals de intensive care en de spoedeisende hulp. Soms sluiten ziekenhuizen helemaal. Na de verkiezingen is er een meerderheid tegen verdere concentratie, benadrukt Agema (PVV), dus het zou goed zijn om daarmee te stoppen.

Er is oog voor de nabijheid van zorg, verzekert Helder. Maar het is volgens haar ook belangrijk dat afdelingen en ziekenhuizen voldoen aan de kwaliteitseisen. Anders doen we burgers tekort.

Ggz

Synhaeve (D66) maakt zich zorgen over de lange wachtlijsten in de geestelijke gezondheidszorg. Als mensen langer dan een halfjaar op de wachtlijst staan, zou er overbruggingszorg geboden moeten worden.

Er worden jaarlijks ongeveer 1,5 miljoen mensen geholpen in de ggz, zegt Helder, maar de wachttijden zijn inderdaad te lang. Zij hoopt dat digitale zorg de mensen op de wachtlijst kan helpen.

Neemt de minister wel voldoende regie, vraagt Westerveld (GroenLinks-PvdA) zich af, ook als ggz-instellingen dreigen om te vallen? Bikker (ChristenUnie) sluit zich daarbij aan: er moet doorzettingskracht zijn om knelpunten op te lossen. We hebben belangrijke stappen gezet om vraag en aanbod van zorg bij elkaar te brengen en de bekostiging goed te regelen, verzekert Helder. Partijen, zoals zorgverzekeraars en zorgkantoren, zitten met elkaar om tafel, en de minister heeft een regierol.

Eerdmans (JA21) vindt het ongewenst dat psychiatrische patiënten zonder strafblad kennelijk in tbs-klinieken verblijven. De minister belooft hierover nog een brief te sturen.

Regeldruk

Zorgmedewerkers zijn 40% van hun tijd kwijt aan administratieve taken, stelt Dobbe (SP) vast. Van Dijk (SGP) is het eens met haar pleidooi om de regeldruk te halveren. Die moet inderdaad significant omlaag, zodat zorgmedewerkers het echt merken, beaamt Helder, maar zij wil zich niet vastleggen op een percentage.

Om de regeldruk echt aan te pakken is het belangrijk dat het ministerie voldoende doorzettingsmacht heeft en die ook gebruikt, denkt Joseph (NSC). Van den Hil (VVD) suggereert om zorginstellingen en bestuurders aan te spreken op het opleggen van regels die niet (meer) wettelijk verplicht zijn, zoals de urenregistratie.

Ouderen- en mantelzorg

Gezien de hoge werkdruk is het onverantwoord om 193 miljoen te bezuinigen op de langdurige zorg, vindt Slagt (GroenLinks-PvdA). Volgens de minister gaat het echter niet om een bezuiniging maar om het remmen van de kostenstijging. Bovendien is het door het personeelstekort überhaupt noodzakelijk om de zorg voor ouderen anders te organiseren.

De 5 miljoen mantelzorgers zijn van onschatbare waarde, zegt Van Ooijen in reactie op verschillende woordvoerders. Hij verwijst naar de plannen die afgelopen zomer naar de Kamer zijn gestuurd. Ook is de SER om advies gevraagd.

Postcovid

We moeten postcovidpatiënten beter gaan helpen, vinden verschillende woordvoerders. We lopen namelijk achter op veel andere landen, concludeert Dijk (SP). Bushoff (GroenLinks-PvdA) wil 27 miljoen euro vrijmaken voor gespecialiseerde postcovidpoliklinieken.

Het is aan de professionals in de zorg en aan de zorgverzekeraars om hiermee aan de slag te gaan, zegt Helder. Er komt een conferentie over dit onderwerp, die daarbij kan helpen. Krul (CDA) spoort de minister aan om voldoende haast te maken, zodat patiënten snel beter kunnen worden geholpen.

Gezonde leefstijl

Er moet meer gebeuren om te komen tot een rookvrije generatie, vindt Jansen (NSC). Daarom pleit zij voor onderzoek naar een verbod op roken in de nabijheid van kinderen.

De doelstellingen voor gezonder leven worden niet gehaald, erkent de staatssecretaris. Een effectieve maatregel is volgens hem het verhogen van de tabaksaccijnzen. Maar Van der Plas (BBB) zet daar vraagtekens bij: gaan mensen dan niet naar Duitsland? Als Nederland de accijnzen elk jaar verhoogt, zegt Van Ooijen, dan schept dat duidelijkheid en zullen andere landen waarschijnlijk volgen.

Het is belangrijk om niet alleen de kosten maar ook de baten van preventieve maatregelen te kennen, betoogt Paulusma (D66). Daarom moet er, zoals het Kennisplatform Preventie adviseerde, een instrumentarium komen waarmee de brede kosten en baten worden gekwantificeerd.

Het debat over de begroting begon op 23 januari met de inbreng van de woordvoerders. De Kamer stemt op 30 januari over de bij het debat ingediende moties. Over de begroting wordt op 15 februari gestemd.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort.
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct.