Afronding begroting BuHa-OS

31 januari 2024, begroting - Minister Van Leeuwen verdedigt zijn begroting van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking voor 2024.

Een sterke economie bestaat niet in isolement, zegt Van Leeuwen. Handel heeft zeker ook een geopolitiek aspect. Nederland moet zich "stevig inspannen" om zijn rol als kernspeler in de EU en de NAVO te behouden. Het nemen van internationale verantwoordelijkheid is volgens de minister nadrukkelijk in het Nederlands belang.

Handel en handelsverdragen

Het behouden van de Nederlandse exportpositie is niet een doel op zich, zegt Van Leeuwen in reactie op een vraag van Zeedijk (NSC), maar het is duidelijk dat Nederland met zijn kleine markt een grote externe markt nodig heeft.

Boswijk (CDA) wijst op de negatieve effecten die handelsverdragen kunnen hebben op lokale markten en boeren. Hij vraagt of het mogelijk is om die effecten ook op een andere manier dan alleen met ontwikkelingsgeld te dempen.

Kamminga (VVD) benadrukt het belang van Invest International en vraagt of hier meer geld in gestoken kan worden. Daar wordt met het ministerie van Financiën over overlegd, reageert de minister.

Ontwikkelingssamenwerking

Ontwikkelingssamenwerking versterkt onze internationale invloed, zegt Van Leeuwen. Daarnaast opent het deuren voor bedrijven en wordt het makkelijker om afspraken te maken over migratie en de terugname van asielzoekers. De minister wil in dat beleid "diversiteit omarmen" in plaats van Nederlandse waarden opleggen. Kahraman (NSC) is blij met de verbinding die de minister legt tussen ontwikkelingssamenwerking en andere beleidsterreinen, zoals dat van migratie.

Zorg dat de ngo's geaccepteerd worden in de regio's waar de hulp wordt verleend, zegt Tuinman (BBB). Hij benadrukt het belang van lokaal eigenaarschap. Daar sluit Ceder (ChristenUnie) zich bij aan: het geld moet bij de meest kwetsbaren terechtkomen. Het sterker maken van lokale organisaties is het belangrijkst, erkent de minister.

Van Houwelingen (FVD) hekelt de wijze waarop het World Economic Forum een eigen draai geeft aan de duurzaamheidsdoelen, de SDG's. Hij stelt voor om alle banden met het WEF te verbreken.

UNRWA

Medewerkers van UNRWA zouden betrokken zijn bij de Hamas-aanslagen van 7 oktober 2023. Daarom wil Ram (PVV) de hele organisatie ontmantelen. Dat gaat Van Leeuwen te ver: UNRWA is voorlopig hard nodig om een humanitaire bijdrage te leveren nu "miljoenen mensen in een verschrikkelijke situatie zitten".

Stoffer (SGP) vraagt of de hulpverlening niet door andere organisaties kan worden verzorgd. Op dit moment is UNRWA een cruciale spil, antwoordt Van Leeuwen, maar de minister is op zoek naar andere partners.

Hirsch (GroenLinks-PvdA) heeft zich geërgerd aan uitspraken dat Nederlands geld gebruikt zou zijn voor de Hamas-aanslagen. De betrokken medewerkers werden door UNRWA betaald, reageert Van Leeuwen, en mogelijk zijn er ook instrumenten van de organisatie gebruikt.

Gevolgen voor Gaza

De opschorting van de Nederlandse bijdrage aan UNRWA heeft ernstige gevolgen voor de mensen in Gaza, zegt Bamenga (D66). Van Baarle (DENK) vraagt of de gevolgen voor de Gazanen wel eerst in beeld zijn gebracht. Volgens Teunissen (PvdD) ligt het besluit tot opschorting in lijn met het eerder onthouden van steun aan een oproep tot een staakt-het-vuren.

Gezien de humanitaire gevolgen pleit Noorwegen net als de Wereldgezondheidsorganisatie voor hervatting van de steun aan UNRWA. Dobbe (SP) vraagt de minister om dat voorbeeld te volgen. Eerst moet UNRWA zijn organisatie op orde krijgen, reageert de minister. Hij wijst erop dat de volgende reguliere bijdrage van Nederland pas voor 2025 op de rol staat.

Het debat over de begroting begon op 30 januari met de inbreng van de woordvoerders. Over de ingediende moties wordt op 7 februari gestemd. De stemming over de begroting vindt plaats op 15 februari.

Zie ook

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
• Kijk debatten terug via Debat Direct