Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Westerveld over de emancipatie van lhbtqia+ personen en vrouwen in Nederland

Antwoord van Staatssecretaris Paul (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen 28 maart
2025).

Vraag 1

Deelt u de mening dat alle verschillende onderzoeken en monitoren naar onder meer
acceptatie, pesten en geweld tegen lhbtqia+ personen, zowel internationaal als in
eigen land, een zeer zorgwekkende tendens laten zien en hoe ziet u in dit licht uw
rol als coördinerend bewindspersoon op emancipatiebeleid?

Antwoord 1

Als coördinerend bewindspersoon beschouw ik het als mijn taak mij elke dag in te spannen
voor de gelijkwaardigheid, veiligheid en acceptatie van eenieder in Nederland, ongeacht
diens achtergrond, geslacht of seksuele gerichtheid. Iedereen moet de vrijheid en
veiligheid voelen om zich te kunnen uiten en zichzelf te zijn. Gelijke behandeling
en gelijkwaardige kansen voor iedereen zijn daarvoor essentieel. Voor discriminatie
en intolerantie is geen plek in Nederland. Ik stimuleer en faciliteer initiatieven
vanuit de samenleving, bevorder samenwerking, normeer bij misstanden en zorg voor
samenhang in het emancipatiebeleid van dit kabinet.

Onderzoeken en monitoren geven een gemengd beeld van de acceptatie van lhbtiq+ personen.
Elke indicatie van achteruitgang of stagnatie vind ik zorgelijk. Uit de onderzoeken
blijkt dat er nog veel stappen te zetten zijn. Denk bijvoorbeeld aan de toename van
online haat en discriminatie en de kwetsbare situatie van transgenderpersonen en lhbtiq+
personen van kleur. Toch zijn er ook hoopvolle ontwikkelingen. Zo stemmen de cijfers
uit de meest recente lhbtiqa+- monitor mij optimistisch.1 Hieruit blijkt dat een overgroot deel van de samenleving een positieve houding heeft
tegenover lhbtiq+ personen en de acceptatie van intersekse personen groeit.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de toename van (online) haat, geweld, pesterijen en uitsluiting
van lhbtqia+ personen vragen om politieke steun en daadkracht in het belang van de
acceptatie en veiligheid van lhbtqia+ personen en vindt u ook dat recente uitspraken
van de president van de Verenigde Staten dit belang onderstrepen?

Antwoord 2

Het kabinet zet zich in voor de veiligheid, gelijkwaardigheid en acceptatie van eenieder.
Lhbtiq+ personen hebben onevenredig vaak te maken met discriminatie, haat, geweld,
pesterijen en uitsluiting. Dit is onacceptabel en het kabinet pakt dit hard aan. In
de Emancipatienota zal ik aangeven op welke wijze wij dit concreet vormgeven.

Internationale ontwikkelingen die indruisen tegen de acceptatie en veiligheid van
lhbtiq+ personen moeten we uiteraard adresseren. Middels het buitenlandbeleid zet
het kabinet in op de versterking van hun positie.

Vraag 3

Zo ja, kunt u verklaren hoe het mogelijk is dat er bezuinigd wordt op onder andere
organisaties die zich inzetten voor de rechten van vrouwen en lhbtiq+ personen terwijl
het aantal meldingen van discriminatie toeneemt en deelt u de mening dat deze bezuinigingen
op dit moment zeer onwenselijk zijn en niet te rijmen vallen met de grote zorgen omtrent
toenemende discriminatie?

Antwoord 3

Het kabinet zet zich in voor het bevorderen van de veiligheid van lhbtiq+ personen.
Daarvoor is het van belang dat meldingen op een zorgvuldige manier worden behandeld
en opgevolgd. Keuzes die het kabinet maakt in het kader van gezonde overheidsfinanciën
en andere maatschappelijke opgaven doen niets af aan deze ambitie. Zo werken wij aan
een Actieplan Veiligheid lhbtiq+ personen en financieren we het Expertisecentrum Aanpak
Discriminatie Politie. Binnen de politie is veel aandacht voor dit onderwerp. Men
zet in op expertise, acceptatie en bewustwording, bijvoorbeeld met het netwerk Roze
in Blauw. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties werkt aan verhoging
van de meldingsbereidheid het versterken van de antidiscriminatievoorzieningen, bijvoorbeeld
door te werken aan één centrale organisatie waar discriminatie kan worden gemeld.
Voor verdere details verwijs ik naar de Kamerbrief die uw Kamer hierover heeft ontvangen.2

Uit de toename van het aantal meldingen kan overigens niet de conclusie getrokken
worden dat discriminatie daadwerkelijk toeneemt, mede omdat wordt ingezet op verhoging
van de meldingsbereidheid en het verbeteren van de meldstructuur. Uit de veiligheidsmonitor
van het CBS blijkt bijvoorbeeld dat de ervaren discriminatie in 2023 vergelijkbaar
is met die in 2021.3

Vraag 4 en 5

Kunt u nader toelichten welke organisaties geraakt worden door de subsidietaakstelling
op emancipatie in de begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en welke organisaties
zijn dit precies, waar wordt op bezuinigd en welke consequenties heeft dit?

Bent u ook bereid om de voorgenomen bezuinigingen terug te draaien? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 4 en 5

Het kabinet heeft in de uitwerking van het regeerprogramma weloverwogen keuzes gemaakt
ten aanzien van de bezuinigingen. Zodoende willen wij onze maatschappelijke ambities
realiseren en daarbij de overheidsfinanciën gezond houden. Ik realiseer mij dat bezuinigingen
mensen en organisaties raken. Ik zal dit dan ook op zorgvuldige wijze uitvoeren. De
subsidietaakstelling voor de directie Emancipatie binnen de begroting van OCW loopt
in de komende jaren op tot een structureel jaarlijks bedrag van € 151.000 in 2029.
Dit raakt niet aan de lopende subsidies. De instellingssubsidies zijn tot 2027 gegarandeerd
en er zal niet worden gekort op lopende projectsubsidies. Binnen de nieuwe financiële
realiteit zal worden bezien hoe het emancipatiebeleid zo effectief en efficiënt mogelijk
kan worden vormgegeven en welke subsidieverzoeken gehonoreerd kunnen worden. De Kamerbrief
Emancipatie4 en de Emancipatienota -die uw Kamer in Q2 2025 ontvangt- vormen de leidraad voor
de prioriteiten van dit kabinet en de keuzes die worden gemaakt.

Vraag 6

Welke onderwerpen ziet u zelf als beleidsprioriteit en welke doelen heeft u en hoe
gaat u die bereiken?

Antwoord 6

In de Kamerbrief Emancipatie van 18 november jongstleden5 heb ik toegelicht wat mijn doelen en beleidsprioriteiten zijn. De kern is dat iedereen
in Nederland veilig moet zijn en volwaardig mee kan doen in de samenleving. Dat er
gelijkwaardige kansen zijn voor iedereen om diens leven zelfstandig vorm te geven
zoals die dat wil. Zeker voor vrouwen en lhbtiq+ personen moeten we nog flinke stappen
zetten om dit te bereiken. In de Emancipatienota zal ik mijn ambities en bijbehorende
maatregelen verder concretiseren.

Vraag 7

Wat gaat u doen om non-consensuele en niet-noodzakelijke medische handelingen bij
intersekse kinderen wettelijk te verbieden en kunt u ook een helder tijdsplan leveren
voor de uitvoering van deze motie?6

Antwoord 7

De regulering van non-consensuele en niet-noodzakelijke medische behandelingen bij
intersekse kinderen is een complex en gevoelig onderwerp. Ik hecht dan ook veel waarde
aan een zorgvuldig proces waarbij belanghebbenden en specialisten goed worden betrokken.
Onderdeel hiervan was het rondetafelgesprek, waarvan ik het verslag op 14 november
2024 met uw Kamer heb gedeeld.7 Ik zal op korte termijn een brief aan uw Kamer sturen waarin ik u informeer over
het vervolgproces en bijbehorend tijdspad.

Vraag 8

Hoe staat het met de wettelijke regeling voor meerouderschap en meeroudergezag, in
lijn met het advies van de staatscommissie Herijking ouderschap?

Vraag 9

Wat is er gebeurd sinds de kabinetsbrief van oktober 2024 en kunt u nader toelichten
welke concrete maatregelen er tot nu toe zijn genomen en kunt u een helder tijdsplan
geven met concrete vervolgstappen?8

Antwoord 8 en 9

Voor de laatste stand van zaken en vervolgstappen rondom meerouderschap en -gezag
verwijs ik naar de Kamerbrief van 10 maart jongstleden. 9

Vraag 10

Welke concrete maatregelen neemt u om de (sociale) veiligheid van lhbtqia+ vluchtelingen
te verbeteren en op welke termijn, gelet op de signalen over discriminatie en onveilige
situaties in opvangcentra?10

Antwoord 10

Signalen van discriminatie en onveilige situaties van lhbtiq+ personen neemt het kabinet
heel serieus. Waar nodig neemt het kabinet maatregelen. Samen met het COA zet het
kabinet zich in voor de veiligheid van lhbtiq+ asielzoekers middels preventie, begeleiding
en het aanpakken van incidenten. Hierbij twee voorbeelden:

– Alle asielzoekers die in Nederland worden opgevangen, worden gewezen op het gelijkheidsbeginsel
in de Nederlandse Grondwet. Zij worden geacht elkaars cultuur, religie en seksuele
geaardheid te respecteren. Dit staat in de huisregels en wordt uitgelegd in het rechten-
en plichtengesprek. Bij (gewelds)incidenten moedigt het COA lhbtiq+ asielzoekers aan
dit te melden en eventueel ook aangifte te doen bij de politie. De politieorganisatie
«Roze in Blauw» heeft veel expertise op dit gebied.

– Het kabinet faciliteert weerbaarheidstrainingen voor lhbtiq+ asielzoekers en het COC
biedt trainingen, contactpersonen en begeleiding aan.

Samen met de Minister van Justitie en Veiligheid inventariseer ik momenteel wat werkt
om de veiligheid van lhbtiq+ personen verder te bevorderen. Daarbij is ook specifiek
aandacht voor de positie van lhbtiq+ asielzoekers en situaties in opvanglocaties.
De uitkomsten van de inventarisatie verwachten wij voor het eind van 2025 met uw Kamer
te kunnen delen. Mede op basis van deze uitkomsten zullen wij onze vervolginzet bepalen.

Vraag 11

Bent u het ermee eens dat het wenselijk is om, mede in lijn met het advies van de
Sociaal-Economische Raad (SER) om het verlofstelsel te transformeren, ook transitieverlof
voor transgenderpersonen wettelijk te verankeren? Zo ja, wordt dit meegenomen in het
traject naar een beter verlofstelsel?11

Antwoord 11

Het kabinet werkt aan de vereenvoudiging van het verlofstelsel, zoals ook is aangekondigd
in het regeerprogramma. Het verlofstelsel wordt ingedeeld in drie clusters, namelijk:12 verlof rond de zorg voor kinderen;13 verlof rond de zorg voor naasten en;14 persoonlijk verlof. Dit is in lijn met de indeling die de SER voorstelt in het advies
Balans in maatschappelijk verlof.15

Vraag 12

Welke concrete stappen zet u om het verkrijgen van een X in het paspoort toegankelijker
te maken en per wanneer verwacht u dat dit proces (financieel) toegankelijk is, ook
voor mensen zonder de middelen voor een gang naar de rechter?

Antwoord 12

Voormalig Kamerlid Van Ginneken (D66) heeft op 27 oktober 2023 het initiatiefwetsontwerp
Wet vereenvoudiging non-binaire geslachtsvermelding in consultatie gebracht. Ter ondersteuning
van dit initiatiefvoorstel is op 7 juli 2023 de Kamerbrief inventarisatie geslachtsvermelding
«X» naar uw Kamer verzonden.16 Het is nu aan de initiatiefnemer om eventueel vervolgstappen te nemen.

Vraag 13

Welke concrete maatregelen neemt u om de rechten van transpersonen en vrouwen beter
te beschermen tegen organisaties die deze rechten onder druk zetten en kunt u concreet
aangeven wat u heeft geleerd van de situatie in de VS, waarbij deze organisaties de
maatschappelijke dialoog en het politiek discours verregaand beïnvloeden?

Antwoord 13

Rechten voor vrouwen en transpersonen zijn fundamentele mensenrechten. Het kabinet
staat pal voor deze rechten. Organisaties en individuen hebben de vrijheid om binnen
de kaders van de wet hun mening te uiten. Wel vind ik het van belang dat er wordt
opgetreden tegen intimidatie en desinformatie. Daarom ondersteun ik organisaties om
weerbaarder te worden. Zo leren leerlingen in het onderwijs goed om te gaan met bronnen
en informatie en neemt het kabinet maatregelen onder coördinatie van het Ministerie
van BZK binnen de Rijksbrede strategie effectieve aanpak desinformatie.

Ook internationaal staat het kabinet voor deze rechten. Samen met MBZ en in samenwerking
met gelijkgestemde landen voer ik een proactieve inzet, onder andere in EU- en VN
verband, om de rechten van vrouwen en lhbtiq+ personen te beschermen. Zo verdedigen
we internationale afspraken op relevante thema’s, ondersteunen we mensenrechtenverdedigers
en Europese lhbtiq+ koepelorganisaties en steunen we de Europese Commissie in haar
rol als hoedster van de Europese verdragen. Dit vraagt om internationale samenwerking
en dialoog en daar zet ik mij voor in. Zo was ik op 10 en 11 maart aanwezig bij de
69e zitting van de Commission of the Status of Women bij de Verenigde Naties in New York.
Daar sprak ik met collega-bewindspersonen over mogelijkheden voor verdere samenwerking
op het gebied van vrouwenrechten en gender- en lhbtiq+ gelijkheid. Op 16 april neem
ik deel aan de Informele EU-Raad voor Gelijkheid, waarbij ik ook specifiek met EU-collega’s
deze thema’s zal bespreken.

Vraag 14

Bent u het ermee eens dat Regenboogsteden en -provincies een essentiële rol spelen
in de bevordering van het lhbtqia+ emancipatie en dat u er alles aan doet om ervoor
te zorgen dat de financiële middelen hiervoor niet sneuvelen bij bezuinigingen?

Antwoord 14

Ja, Regenboogsteden en -provincies leveren een belangrijke bijdrage aan de veiligheid
en emancipatie van lhbtiq+ personen. Het huidige programma met 56 Regenboogsteden
en met de Regenboogprovincies loopt van 2023 tot en met 2026. Om de opbrengsten van
het huidige programma in beeld te brengen, start ik nog dit jaar met een evaluatie
naar de opbrengsten van deze samenwerking.

Vraag 15

Klopt het dat de Minister van Justitie en Veiligheid niet van plan is de evaluatie
van de pilot voor discriminatierechercheurs met de Kamer te delen en is het kabinet
bereid de bevindingen alsnog met de Kamer te delen, zodat de Kamer geïnformeerd en
weloverwogen kan beslissen over de uitbreiding van het aantal discriminatierechercheurs?

Antwoord 15

Het kabinet zal deze evaluatie met uw Kamer delen. De Minister van Justitie en Veiligheid
zal dit meenemen in de brief Halfjaarbericht politie 2025, die is voorzien voor juni 2025.