Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ergin over het bericht ‘Leerlingen mogen niet bidden op school: ‘Als je wordt gepakt krijg je straf’

Antwoord van Staatssecretaris Paul (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) (ontvangen 21 maart
2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 1613.

Vraag 1

Bent u bekend met het onderzoek van NOS, waaruit blijkt dat meer dan 180 middelbare
scholen een gebedsverbod hanteren?1

Antwoord 1

Ja, daar ben ik mee bekend.

Vraag 2

Deelt u de mening dat het totaal onacceptabel en krankzinnig is dat leerlingen worden
gestraft, onderbroken of in sommige gevallen zelfs geadviseerd om zich uit te schrijven
als zij kiezen om in hun eigen tijd te bidden en/of te mediteren?

Antwoord 2

Op openbare scholen mogen leerlingen bidden, mits dit in hun eigen tijd is en op een
plek waar anderen er niet door gestoord kunnen worden. Anderen zouden bijvoorbeeld
gestoord kunnen worden als het bidden plaatsvindt in een drukke gang, waardoor een
onveilige situatie ontstaat. Onder dergelijke omstandigheden mag een school een biddende
leerling daarop aanspreken. De school kan het beste beoordelen of van dergelijke omstandigheden
sprake is.

Vraag 3

Hoe kijkt het kabinet naar de stellingname van het College voor de Rechten van de
Mens dat scholen niet zomaar een gebedsverbod mogen invoeren en handhaven?

Antwoord 3

Op openbare scholen mag het bidden niet verboden worden. Tegelijkertijd oordeelde
het College voor de Rechten van de Mens in 2000 dat het bidden door scholen niet hoeft
te worden gefaciliteerd. Ook moeten anderen niet door het bidden worden gestoord.

Vraag 4

Wat is het standpunt van het kabinet ten aanzien van gebedsverboden op Nederlandse
middelbare scholen?

Antwoord 4

Op openbare scholen mag het bidden niet verboden worden. Scholen hoeven het bidden
ook niet te faciliteren. Dit onderschrijf ik.

Vraag 5

Bent u van mening dat iedere leerling, ongeacht religieuze, culturele of etnische
achtergrond, zichzelf moet kunnen zijn?

Antwoord 5

Zeker. Mede in dat kader hebben scholen vanuit de wettelijke burgerschapsopdracht
de plicht om zorg te dragen voor een omgeving waarin leerlingen en personeel zich
veilig en geaccepteerd weten, ongeacht verschillen in bijvoorbeeld godsdienst.

Vraag 6

Wat is uw standpunt over het feit dat met name islamitische leerlingen de dupe zijn
van het gebedsverbod?

Antwoord 6

Scholen kunnen ervoor kiezen om het bidden te faciliteren, maar zijn dat niet verplicht.

Vraag 7

Wat is uw boodschap aan leerlingen van meer dan 180 verschillende middelbare scholen
die de indruk krijgen dat zij binnen de muren van hun school niet zichzelf mogen zijn?

Antwoord 7

Vanuit de wettelijke burgerschapsopdracht hebben scholen de plicht om zorg te dragen
voor een omgeving waarin leerlingen en personeel zich veilig en geaccepteerd weten,
ongeacht verschillen in bijvoorbeeld godsdienst. De Inspectie van het Onderwijs (hierna:
inspectie) controleert of scholen aan deze plicht voldoen.

Vraag 8

Deelt u de mening dat schoolbesturen door een gebedsverbod zich van hun eigen leerlingen
vervreemden en zo bijdragen aan een onveilig schoolklimaat en wat is uw boodschap
aan deze schoolbesturen?

Antwoord 8

Scholen zijn niet verplicht om het bidden op school te faciliteren. Scholen bepalen
zelf welke afspraken ze hierover maken en of ze bijvoorbeeld een stilteruimte inrichten.
Als scholen dat niet willen doen, bijvoorbeeld omdat ze vinden dat dat niet past bij
het openbare karakter van hun school, dan is dat hun goed recht en steun ik ze daarin
volledig.

Natuurlijk moeten alle leerlingen zich veilig voelen op school. Dat kan ook wanneer
scholen het bidden niet faciliteren. Ik heb geen reden om aan te nemen dat het niet
faciliteren van het bidden, leidt tot een onveilig schoolklimaat.

Vraag 9

Acht u het wenselijk dat ouders of belangenorganisaties juridische stappen moeten
overwegen om deze verboden aan te vechten of ziet u hier een taak voor uzelf om tijdig
in te grijpen?

Antwoord 9

Op openbare scholen mag het bidden niet verboden worden, maar scholen hoeven het bidden
ook niet te faciliteren. In de praktijk kan het daardoor voorkomen dat leerlingen
maar beperkt de ruimte hebben om te bidden. Dat betekent niet dat deze leerlingen
gediscrimineerd worden. Als leerlingen zich toch gediscrimineerd voelen, dan roep
ik ze op om daarover met de school in gesprek te gaan vóórdat ze juridische stappen
ondernemen.

Houden de leerlingen het gevoel dat zij gediscrimineerd worden en dat er sprake is
van een gebedsverbod, dan is de juridische route de aangewezen weg. Instanties zoals
het College voor de Rechten van de Mens of de civiele rechter kunnen oordelen of er
sprake is van een schending van de relevante wet, de Algemene wet gelijke behandeling
(hierna: Awgb). Daarnaast kunnen leerlingen of ouders altijd een signaal afgeven bij
de inspectie als zij menen dat een school de wettelijke burgerschapsopdracht niet
naleeft. Alleen het besluit van scholen om het bidden niet te faciliteren, is niet
in strijd met de burgerschapsopdracht.

Vraag 10

Wat gaat u doen om ervoor te zorgen dat alle leerlingen zichzelf mogen zijn en dat
hun grondrechten in de toekomst gewaarborgd worden?

Antwoord 10

Via de Awgb en de onderwijswetgeving (onder andere de wettelijke burgerschapsopdracht)
worden de grondrechten van leerlingen gewaarborgd. Ik zie op dit moment geen reden
om aanvullende maatregelen te treffen.

Vraag 11

Overweegt u, gezien de omvang van het probleem, richtlijnen op te stellen voor scholen
waarin het recht op godsdienstvrijheid gewaarborgd blijft en misstanden zoals deze
worden voorkomen?

Antwoord 11

Ik zie op dit moment geen aanleiding om richtlijnen op te stellen voor scholen ten
aanzien van het waarborgen van godsdienstvrijheid.

Vraag 12

Kunt u de lijst van scholen met een gebedsverbod naar de Kamer sturen? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 12

Bij mij zijn geen openbare scholen bekend met een gebedsverbod.

Vraag 13

Bent u bereid in gesprek te gaan met schoolbestuurders met als boodschap dat het onacceptabel
is dat leerlingen vervreemd raken van de middelbare school en dat de grondrechten
van leerlingen worden geschonden?

Antwoord 13

Leerlingen of ouders kunnen altijd een signaal afgeven bij de inspectie als zij menen
dat de school de onderwijswetgeving ter waarborging van de grondrechten van leerlingen
niet naleeft. De inspectie zal naar aanleiding van zulke signalen contact opnemen
met een school en mogelijk de school aan een onderzoek onderwerpen. Ik heb op dit
moment geen reden om aan te nemen dat de grondrechten van leerlingen worden geschonden
en dus geen aanleiding om hierover met schoolbestuurders in gesprek te gaan.

Vraag 14

Hoe kijkt het kabinet naar een oplossing voor dit zorgwekkende beleid van schoolbesturen,
bijvoorbeeld door het adviseren van stilteruimtes waar leerlingen tot rust kunnen
komen en/of kunnen bidden?

Antwoord 14

Scholen zijn niet verplicht om een stilteruimte aan te bieden of om op andere manieren
het bidden te faciliteren. Mijn opvatting is dat het openbare karakter van een school
leidend moet zijn en gerespecteerd dient te worden.