Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Nispen over het nieuws dat de subsidie stopt voor Samen Recht Vinden in het licht van de ontwikkelingen en de aangenomen voorstellen voor laagdrempelige voorzieningen voor sociaal-juridische hulp

Antwoord van Staatssecretaris Struycken (Justitie en Veiligheid) (ontvangen 21 maart
2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 1573.

Vraag 1

Bent u bekend met het artikel waarin wordt aangegeven dat Samen Recht Vinden (SRV)
niet financieel zal worden geholpen door de overheid?1

Antwoord 1

Ja

Vraag 2

Vindt u Samen Recht Vinden ook van grote toegevoegde waarde vanwege het feit dat dit
een van de weinige plekken is voor Sociaal Juridische hulp in Zeeland?

Antwoord 2

In de provincie Zeeland zijn relatief weinig voorzieningen voor sociaaljuridische
hulp. Het Juridisch Loket is er wel aanwezig in drie gemeenten, te weten in Middelburg,
Goes en in Terneuzen. Daarnaast is het Juridisch Loket op werkdagen voor alle burgers
in Nederland gratis telefonisch bereikbaar voor informatie en advies. In vijf Zeeuwse
gemeenten zijn sociaal raadslieden werkzaam. Verder zijn er in de provincie initiatieven
als buurtwerk en buurtbemiddeling. De dienstverlening door Samen Recht Vinden heeft,
vanwege de bijzondere aanpak voor vroegtijdige geschiloplossing, zeker een toegevoegde
waarde in Zeeland. Samen Recht Vinden zoekt naar een aanvaardbare oplossing voor beide
partijen waardoor iedereen weer verder kan met zijn of haar leven. Door de aanpak
voelen mensen zich (weer) gehoord en gesteund en er worden procedures en juridische
gevechten daar waar mogelijk voorkomen.

Vraag 3

Bent u het ermee eens dat het onacceptabel is dat de laagdrempelige toegang tot juridische
ondersteuning in Zeeland op deze manier minder wordt?

Antwoord 3

Er is de afgelopen jaren na afloop van de pilotfase van het programma Stelselvernieuwing
rechtsbijstand (zie vraag2 door Samen Recht Vinden en door de regio (gemeenten en provincie) veel gedaan om
mogelijkheden voor borging en continuering van de dienstverlening te verkennen. Niet
alleen het Ministerie van JenV was betrokken maar ook BZK heeft bijgedragen met de
Rijk -Regiodeal. Conclusie is dat het moeilijk blijkt om de aanpak lokaal structureel
te borgen of in te bedden. Tegelijkertijd constateer ik dat er in Zeeland een beperkt
aanbod is voor eerstelijns rechtshulp en dat ieder goed werkend initiatief dat verdwijnt
er een teveel is.

Momenteel ben ik in afwachting van een subsidieaanvraag van Samen Recht Vinden naar
aanleiding waarvan ik welwillend zal bezien of ik in 2025 nog éénmaal een overbruggingsbijdrage
toe zal kennen, zodat de bemiddeling voor burgers overeind blijft en tijd gewonnen
wordt om te zoeken naar een structurele inbedding en financiering van de aanpak. Hier
ligt ook een verantwoordelijkheid voor de betrokken gemeenten.

Vraag 4

Op welke manier is het stoppen van deze subsidie in lijn met het doel van een meerderheid
van de Kamer en ook dit Kabinet om laagdrempelige juridische ondersteuning te verbeteren
en de conclusie over Samen Recht Vinden dat het veelbelovend was in de probleemoplossing?

Antwoord 4

Er is in de periode 2020–2022 door het programma Stelselvernieuwing Rechtsbijstand
met 34 pilots geïnvesteerd in het ontwikkelen van nieuwe werkwijzen voor (onder meer)
het versterken van de eerstelijns rechtshulp.

Het is nooit de bedoeling geweest en dat is ook steeds helder gecommuniceerd naar
alle betrokkenen, om in de pilots ontwikkelde initiatieven vervolgens structureel
te ondersteunen.

Na afloop van de pilotfase konden pilots zelf zorgen voor eventuele implementatie
en borging in de eigen regio of gemeente. Samen Recht Vinden had hiervoor extra tijd
nodig en heeft daarom éénmalig nog een extra bijdrage ontvangen. Het was van het begin
af aan duidelijk dat deze bijdrage incidenteel zou zijn en geen vervolg zou krijgen.

Om de laagdrempelige rechtshulp te verbeteren zet ik vanuit mijn verantwoordelijkheid
voor het stelsel van gesubsidieerde rechtsbijstand in op een goede toegang tot en
versterking van de dienstverlening door het Juridisch Loket. Ook zet ik in op het
verbeteren van de samenwerking tussen het juridisch en sociaal domein. De inzichten
en lessen uit de pilots -en dus ook die van samen Recht Vinden- zijn hierbij bijzonder
behulpzaam, vooral waar het gaat om het stimuleren van samenwerking en versterken
van netwerken op lokaal en regionaal niveau en het zorgen dat burgers eerder geholpen
worden bij juridische vragen en problemen.3 Ik zie echter geen mogelijkheden om vanuit mijn verantwoordelijkheid voor het stelsel
van gesubsidieerde rechtsbijstand om initiatieven zoals Samen Recht structureel te
financieren.

Vraag 5

Op welke manier is dit in lijn met de aangenomen motie van de SP en NSC over een landelijk
dekkend netwerk voor laagdrempelige juridische ondersteuning?4

Antwoord 5

Het is belangrijk dat burgers laagdrempelige toegang hebben tot het recht. Het Juridisch
Loket is de landelijke organisatie voor eerstelijns rechtshulp. Zij heeft ruim 50
vestigingen en servicepunten verspreid door het land. In Zeeland zit er een vestiging
van het Juridisch Loket in Middelburg en in Goes en Terneuzen zijn servicepunten aanwezig.
Het Juridisch Loket is telefonisch op alle werkdagen voor burgers gratis bereikbaar
voor informatie en advies, er is een uitgebreide website en desgewenst kan er ook
een persoonlijke afspraak worden gemaakt. Er wordt door het Juridisch Loket samengewerkt
in de regio om een meer sluitend netwerk voor sociaaljuridische hulp te vormen. In
Zeeland wordt doorverwezen naar partners zoals Sociaal Raadslieden, welzijnsorganisaties,
Samen Recht Vinden, buurtwerk en buurtbemiddeling. De nieuwe regioregisseur van het
Juridisch Loket heeft daarin een belangrijke spilfunctie.

De kwartiermaker die naar aanleiding van de motie Van Nispen/Palmen aangesteld wordt
zal deze beweging lokaal en regionaal gaan versnellen en versterken.5 Er wordt gestart in de regio’s waar het aanbod beperkt is en er een onvoldoende dekkend
netwerk voor laagdrempelige sociaaljuridische ondersteuning lijkt, zoals in Zeeland
het geval is.

Vraag 6

Bent u het ermee eens dat Samen Recht Vinden bij uitstek een organisatie is die zou
passen in de laagdrempelige juridische ondersteuning omdat zij in buurthuizen en bibliotheken
al in 700 zaken heeft geholpen?

Antwoord 6

Ja.

Vraag 7

Ziet u dat Samen Recht Vinden al alles heeft gedaan om andere manieren van financiering
te bewerkstelligen zoals via 5 gemeenten en de provincie, en dat de gevraagde bijdrage
van het Rijk gering is gezien de grote impact?

Antwoord 7

Samen Recht Vinden heeft zich goed ingespannen om alle gemeenten en de provincie Zeeland
te betrekken bij de aanpak en de borging ervan. Ook zijn de Ministeries van BZK en
JenV regelmatig benaderd met vraag of het Rijk mogelijkheden ziet voor samenwerking
en vervolgfinanciering. Het is jammer genoeg niet gelukt om alle Zeeuwse gemeenten
te committeren voor volledige vervolgfinanciering. Wel dragen de provincie en zes
gemeenten financieel bij vanaf 2025. Hiermee wordt (ongeveer) een derde van de totale
uitvoeringskosten gedekt. De eenmalige bijdrage voor een periode van drie jaar die
nu van het Rijk wordt gevraagd, bedraagt (ongeveer) twee derde van het totaal benodigde
bedrag en is daarmee naar verhouding best omvangrijk.

Vraag 8

Bent u bereid om met spoed te bezien of extra middelen toch mogelijk zijn, om te voorkomen
dat dit mooie initiatief verdwijnt terwijl we er hard aan werken dat er juist meer
plekken komen waar mensen geholpen kunnen worden?

Antwoord 8

Zoals ik in het antwoord op vraag 3 heb aangegeven, wordt momenteel bezien om Samen
Recht Vinden in 2025 nog eenmaal tegemoet te komen met een overbruggingsbijdrage,
om daarmee gericht te kunnen onderzoeken wat een realistische en haalbare vorm zou
zijn om de aanpak te behouden voor Zeeland.

Vanuit mijn stelselverantwoordelijkheid kan ik evengoed niet inzetten op het (meerjarig)
financieel ondersteunen van lokale initiatieven vanuit het budget voor de gesubsidieerde
rechtsbijstand, omdat het daarvoor geen ruimte biedt. Ik stimuleer vanuit mijn stelselverantwoordelijkheid
wel het versterken van het landelijk netwerk aan sociaaljuridische hulp in samenwerking
met het Juridisch Loket, de gemeenten en andere betrokken partners. De kwartiermaker
die ik aanstel om deze beweging te versterken zal naar verwachting voor komende zomer
starten met zijn/haar opdracht.

Vraag 9

Bent u hiernaast bereid om deze ondersteuning voor drie jaar te bieden zodat Samen
Recht Vinden een financiering heeft om de gerealiseerde stelselvernieuwing te implementeren
binnen de bestaande wereld van Rechtsbijstand?

Antwoord 9

Nee. Zoals in het antwoord op vraag 4 al aangegeven zie ik het niet als mijn verantwoordelijkheid
om lokale initiatieven meerjarig te ondersteunen in de exploitatie.

Vraag 10

Bent u ervan op de hoogte dat Samen Recht Vinden voor 27 februari meer duidelijkheid
moet hebben omdat dit anders al zal betekenen dat er personeel weg moet?

Antwoord 10

Ja. Er is telefonisch contact geweest met de directeur van Samen Recht Vinden om dit
te bespreken zodat het personeel en daarmee de dienstverlening behouden blijft.

Vraag 11

Wil u om deze reden deze vragen zo snel mogelijk, maar uiterlijk voor 27 februari
beantwoorden?

Antwoord 11

Dat is niet gelukt vanwege de nodige afstemming van de antwoorden en het gesprek met
Samen Recht Vinden.