Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Omtzigt en De Korte over het NIVEL rapport over oversterfte

Antwoord van Staatssecretaris Karremans (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen
21 maart 2025). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2024–2025, nr. 1558.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het rapport «Oversterfte tijdens de COVID-19 pandemie Onderzoek
onder mensen met en mensen zonder COVID-19-vaccinatie Oktober 2024»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2, 3, 4 en 5

Kunt u een tabel maken met de volgende waarden (gebaseerd op tabellen 4.2 4.3, 4,4
en 4.5):

– de kans dat een ongevacineerde man binnen drie maanden sterft aan kanker na zijn (geimputeerde)
vaccinatiedatum;

– de kans dat een gevacineerde man binnen drie maanden sterft aan kanker na zijn vaccinatiedatum;

– de kans dat een ongevacineerde vrouw binnen drie maanden sterft aan kanker na haar
(geimputeerde) vaccinatiedatum;

– de kans dat een gevacineerde vrouw binnen drie maanden sterft aan kanker na haar vaccinatiedatum?

Kunt u de vorige vraag herhalen en dan twaalf maanden toepassen?

Kunt u de vorige twee vragen herhalen voor de andere doodsoorzaken in de tabellen 4.2,
4.3, 4.4 en 4.5?

Zijn er leeftijd-subgroepen waarvoor u bovenstaande data zou kunnen herhalen?

Antwoord 2, 3, 4 en 5

Een tabel met deze inhoud is niet te construeren uit de aangegeven tabellen in het
rapport. De tabellen 4.2 t/m 4.5 hebben namelijk betrekking op de verdeling van sterfgevallen over verschillende doodsoorzaken. Dat is iets anders dan de kans
op sterfte aan een bepaalde aandoening. Een dergelijke analyse zou een andere aanpak
vergen en valt buiten de scope van het (reeds opgeleverde) Nivel-rapport.

Beantwoording van de vragen vergt daarmee nieuw statistisch onderzoek, waarvoor een
opdracht met bijbehorende middelen aan Nivel- of andere onderzoekers verstrekt zou
moeten worden. Dat acht ik niet opportuun gezien de beperkte meerwaarde van zo’n onderzoek,
de vele (inmiddels afgeronde of nog lopende) onderzoeksprojecten met betrekking tot
de gevolgen van de coronapandemie en de huidige financiële ruimte. Ik besteed deze
financiële middelen liever aan andere uitdagingen waar we nu voor staan in de zorg.
Voor de volledigheid wijs ik er wel (nogmaals) op dat veel van de data in het kader
van oversterfteonderzoek beschikbaar is voor onderzoekers, die hier eigenstandig statistische
analyses op kunnen uitvoeren.

Vraag 6 en 7

Wat is volgens u de reden dat ongevaccineerden een veel hogere kans hebben om te sterven
aan kanker in de drie maanden na vaccinatie dan gevaccineerden?

De in deze vraag geuite veronderstelling dat ongevaccineerden een veel hogere kans
zouden hebben om te sterven aan kanker in de eerste drie maanden na vaccinatie dan
gevaccineerden, kan niet uit de resultaten van het Nivel-onderzoek worden geconcludeerd.
Zoals hierboven aangegeven, heeft het Nivel-onderzoek gerapporteerd over de verdeling van het aantal overledenen naar geregistreerde doodsoorzaak en niet over de kans
op overlijden aan een bepaalde doodsoorzaak. Op basis van het Nivel-onderzoek kan
deze vraag daarom niet beantwoord worden.

Wilt u ingaan op de stelling dat de verschillen tussen ongevaccineerden en gevaccineerden
wellicht te maken hebben met het feit dat mensen met ernstig onderliggende lijden
er vaak (gedwongen) voor kozen om geen vaccinatie te doen, omdat ze daarvoor te zwak
waren?

Antwoord 6 en 7

Er zijn inderdaad verschillen waar te nemen tussen mensen die zich lieten vaccineren
en die zich niet lieten vaccineren, onder andere in het gebruik van terminale zorg
en medische voorgeschiedenis. Deze verschillen staan – voor zover het Nivel beschikte
over de betreffende data – beschreven in tabel 3.1. In de statistische analyses heeft
het Nivel rekening gehouden met deze verschillen. In die analyses hebben ze echter
niet voor alle mogelijke verschillen kunnen corrigeren. Wel heeft het Nivel kunnen laten zien dat het gesuggereerde,
zogenaamde «healthy vaccinee»-effect zich heeft voorgedaan en dat ze daarvoor terecht
hebben gecorrigeerd. Dit laatste wordt duidelijk als men tabel 3.3a en 3.3b (gecorrigeerd
voor gebruik terminale zorg) vergelijkt met de tabel in bijlage A4 (niet gecorrigeerd
voor gebruik terminale zorg). Dan blijkt namelijk: ongecorrigeerd (tabel A4) is de
oversterfte in de ongevaccineerde/ongeregistreerde groep aanzienlijk groter dan gecorrigeerd
(tabel 3.3a en 3.3b).

Vraag 8

Hoe verklaart u de enorme verschillen in tabel 3.8, waaruit blijkt dat de sterfte
onder cohorten die niet-gevaccineerd waren 300% tot 600% hoger waren dan de cohorten
die gevacinneerd waren, terwijl de oversterfte door corona op het hoogtepunt van de
pandemie nooit zo hoog geweest is?

Antwoord 8

De totale oversterfte is inderdaad nooit zo hoog geweest als in deze specifieke groepen
wordt gemeten. Dat is met elkaar te rijmen doordat de totale groep van ongevaccineerden
relatief klein was en daardoor slechts een relatief klein effect kan hebben gehad
op de totale sterfte. In deze tabel worden specifieke, relatief kleine groepen mensen
die in een specifiek stukje van de coronaperiode wel of juist niet werden gevaccineerd
(cq niet geregistreerd), vergeleken met een vergelijkbare groep mensen vóór de coronaperiode.
Daarom is het niet zinvol om de resultaten in tabel 3.8 te vergelijken met de totale
oversterfte in de totale populatie in de totale pandemische periode.

Vraag 9

Kunt u deze vragen een voor een en voor het commissiedebat over oversterfte (op 20 februari
a.s.) beantwoorden?

Antwoord 9

Zoals ik in het commissiedebat over oversterfte van 20 februari jl. heb aangegeven,
zijn deze vragen erg technisch van aard en is er meer dan één week nodig geweest om
te komen tot een zorgvuldige beantwoording.