Brief regering : Jaarplanbrief AIVD 2025
29 924 Toezichtsverslagen AIVD en MIVD
Nr. 275
BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 19 december 2024
Met deze brief informeer ik uw Kamer over de hoofdlijnen van het jaarplan van de Algemene
Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) 2025. Het jaarplan vormt een nadere uitwerking
van beleidsartikel 2 van de begroting1 van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK). Het volledige
jaarplan van de AIVD is vanwege zijn inhoud staatsgeheim gerubriceerd en wordt integraal
gedeeld met de Commissie voor de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CIVD) van uw
Kamer.
Toenemende druk op de nationale veiligheid
Na een bewogen 2024, lijkt ook 2025 een onrustig jaar te gaan worden, gezien de aanhoudende
(militaire) conflicten en geopolitieke spanningen in verschillende delen van de wereld.
Zoals ook in het Jaarverslag van de AIVD over 2023 staat, zijn gevaren sneller dichterbij
in een meer verbonden wereld. Ook in 2025 blijven voor Nederland deze aanhoudende
conflicten en geopolitieke spanningen grote risico’s opleveren en is er een grijs
gebied tussen conflict en vrede. Onder deze omstandigheden moet de AIVD wendbaar,
slagvaardig en gewetensvol het hoofd kunnen bieden aan diverse soorten dreigingen.
Terrorisme, extremisme, cyberdreiging, spionage en beïnvloeding vormen een dreiging
voor onze democratische rechtsorde.
De wettelijke grondslag voor de AIVD is de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten
2017 (Wiv 2017). Door de komst van de Tijdelijke wet «onderzoeken AIVD en MIVD naar
landen met een offensief cyberprogramma, bulkdatasets en overige specifieke voorzieningen»
(hierna: Tijdelijke wet) kunnen de AIVD en Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst
(MIVD) met meer operationele snelheid en wendbaarheid handelen. Deze wet is voor de
diensten van belang om effectief zicht te kunnen houden op deze dreiging.
Ook het komend jaar blijft de dreiging voor de nationale veiligheid door onder andere
de conflicten in het Midden-Oosten en in Oekraïne, de opstelling van China op het
wereldtoneel, de dreiging van criminele netwerken en de opstelling van extremisten
en terroristen om alertheid vragen. Het kabinet investeert met die reden in de capaciteiten
van de AIVD, zodat verschillende onderzoeken worden geïntensiveerd, waardoor diverse
dreigingen kunnen worden onderkend en gemitigeerd.
Geïntegreerde Aanwijzing Inlichtingen en Veiligheid
Welke inlichtingenonderzoeken de AIVD en de MIVD doen, wordt in belangrijke mate ingevuld
in de Geïntegreerde Aanwijzing Inlichtingen en Veiligheid (GA I&V). De GA I&V geldt
als richtlijn voor de inlichtingenonderzoeken van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten
en vormt tevens de inhoudelijke basis voor de jaarplannen van de diensten voor wat
betreft de veiligheids- en inlichtingentaak.
Hoewel de inhoud van de GA I&V staatsgeheim gerubriceerd is, wordt het besluit over
de vaststelling ervan gepubliceerd in de Staatscourant2. Dit besluit wordt vastgesteld door de Minister-President, de Minister van BZK en
de Minister van Defensie, na overleg met de Ministers van Justitie en Veiligheid en
van Buitenlandse Zaken.
Conform motie van der Staaij cs.3 geef ik, mede ingegeven door de wijzigingen in de GA I&V, met deze brief inzicht
in de prioriteiten en accenten van de AIVD, de verhouding tot het beschikbare budget
en de afstemming met andere veiligheidsdiensten.
Prioriteiten en accenten voor 2025
China
De AIVD en de MIVD zien China in de komende decennia als een groeiende dreiging voor
de nationale veiligheid en de westerse wereld. China’s assertievere opstelling in
de wereld en de doelen die het land heeft, kunnen leiden tot grote dreigingen tegen
de veiligheidsbelangen van Nederland en Europa en ondermijning van de bestaande internationale
orde. Deze handelwijze van China is terug te zien in de opstelling ten aanzien van
Rusland en de oorlog in Oekraïne en het agressieve optreden van China tegen Taiwan
en in de Zuid-Chinese Zee. Daarnaast draagt de opstelling van China in internationale
gremia, zoals VN- organisaties en de BRICS, hieraan bij.
De doelen die China nastreeft, hebben ook impact op economische veiligheidsvraagstukken
van Nederland, bijvoorbeeld via cyberaanvallen op voor de nationale veiligheid relevante
technologische bedrijven, maar ook op verschillende overheidsonderdelen. Spionage-
en beïnvloedingsactiviteiten vanuit China zijn niet enkel digitaal, maar spelen zich
ook in grote omvang in het fysieke domein af. Dit is mede mogelijk door China’s wetgeving
waardoor iedere Chinese staatsburger, ook in het buitenland, gedwongen kan worden
om samen te werken met de Chinese overheid.
Om de dreiging vanuit China in de toekomst te kunnen onderzoeken, investeren de diensten
in brede en toekomstbestendige inlichtingenposities, met als doel het verkrijgen van
zicht op activiteiten, potentie en intentie. Daarbij zal de AIVD samen met de MIVD
het onderzoek naar economische veiligheidsvraagstukken en het risico op escalatie
van spanningen rondom Taiwan en de politiek-economische effecten daarvan voor Nederland
en Europa uitbreiden. De investeringen die door het kabinet zijn vrijgemaakt onderstrepen
het belang van onderzoek naar de dreiging vanuit China voor de nationale veiligheid.
Criminele ondermijning van de nationale veiligheid
De kerntaak van de AIVD is het beschermen van de nationale veiligheid en de democratische
rechtsorde op basis van artikel 8 lid 2 sub a WIV 2017. Vanuit die taak doet de AIVD
onderzoek naar de netwerken die in staat zijn (en soms ook de bedoeling hebben) de
democratische rechtsorde te ondermijnen en een dreiging voor de nationale veiligheid
vormen.
Om deze reden onderzoekt de AIVD de dreiging tegen de nationale veiligheid vanuit
criminele netwerken. De bittere noodzaak voor onderzoek is de afgelopen jaren gebleken
uit tal van voorbeelden van nietsontziend geweld en dreiging van aanslagen gericht
op personen die beroepen vervullen die van essentieel belang zijn voor het voortbestaan
van de democratische rechtsorde. Daarnaast zijn er criminele netwerken die voortdurend
naar gelegenheden zoeken om overheidsorganisaties en bedrijven te infiltreren, bijvoorbeeld
door het corrumperen of onder druk zetten van medewerkers. Als dit plaatsvindt bij
organisaties die een taak hebben binnen de democratische rechtsorde, kan dit het functioneren
van de democratische rechtsorde als geheel aantasten. Daarom vormen deze activiteiten
een dreiging tegen de nationale veiligheid.
Daarnaast leidt de toenemende omvang van de handel in verdovende middelen in Nederland
en de groei van de criminele netwerken die zich daarmee bezighouden, tot steeds verdere
professionalisering van de georganiseerde misdaad. Dit heeft tot gevolg dat de capaciteiten
van criminele netwerken om schade toe te brengen aan de nationale veiligheid, in het
bijzonder in het geweld tegen belangendragers van de democratische rechtsorde en door
infiltratie in overheid en bedrijfsleven, groter is geworden.
Door onderzoek van de AIVD worden systeemkwetsbaarheden inzichtelijk gemaakt, zodat
anderen in staat gesteld kunnen worden om maatregelen te treffen en criminele netwerken
hier geen misbruik van kunnen maken. Het gaat hierbij om lacunes in wetgeving, beleid
en/of de uitvoering van beleid die criminele netwerken gemakkelijk kunnen gebruiken
om bijvoorbeeld overheden te infiltreren en/of informatie over geweldsdoelwitten te
verkrijgen. Daarnaast draagt het onderzoek bij aan het voorkomen van aanslagen tegen
de rechtstaat en de bescherming van bedreigde personen.
De AIVD is daarom bezig met het verder opbouwen van bestendige informatieposities
op criminele netwerken die een dreiging vormen voor de nationale veiligheid. De extra
middelen die het kabinet vrij heeft gemaakt stelt de AIVD in staat om de beoogde informatieposities
te realiseren.
Conflicten in het Midden-Oosten
Sinds 7 oktober 2023 is er sprake van toenemende onrust in het Midden-Oosten. Verschillende
statelijke en niet-statelijke actoren zijn daar bij betrokken, waaronder Iran, Hezbollah,
Hamas en Israël. De situatie is complexer dan eerst, mede doordat de machtsverhoudingen
in de regio dynamischer zijn geworden, en de verschillende actoren elkaar op verschillende
momenten en manieren hebben aangevallen. De AIVD investeert daarom op het verkrijgen
van meer zicht op de dreiging die hierdoor kan ontstaan voor de nationale veiligheid
en Nederlandse belangen in het buitenland.
Zoals in het openbare jaarverslag van 2023 is gemeld, is de AIVD onderzoek gestart
naar de mogelijke dreiging voor de nationale veiligheid vanuit Hamas. Dit onderzoek
wordt voortgezet in 2025. Ook zal de AIVD in 2025 de verkenning naar mogelijke invloeden
van het conflict in het Midden-Oosten op extremistische bewegingen in Nederland voortzetten
en zal de AIVD investeren in zicht op de (veranderende) machtsverhoudingen en stabiliteit
in de regio.
Rusland
Moskou benoemt de oorlog in Oekraïne als onderdeel van een breder existentieel conflict
met het Westen. De oorlog in Oekraïne zal het komende jaar zeer waarschijnlijk voortduren
en zelfs als de oorlog zou eindigen is het vooralsnog onwaarschijnlijk dat Rusland
zijn agressieve houding ten aanzien van het Westen zal opgeven. Deze agressieve houding
manifesteert zich steeds nadrukkelijker op een hybride wijze in Europa. Ook Nederland
zal geconfronteerd worden met een toename van spionage- en sabotageactiviteiten, desinformatie,
heimelijke beïnvloeding en militaire intimidatie. Daarmee blijft ook de dreiging vanuit
Rusland richting Nederland voor de komende jaren significant. In 2025 zal nadrukkelijk
worden getracht de diensten zelf, ofwel ketenpartners, in staat te stellen om waar
mogelijk de Russische dreiging te reduceren en mitigerende maatregelen te (laten)
treffen.
Terrorisme
Het mondiaal jihadisme, zoals uitgedragen door ISIS, vormt nog altijd de grootste
terroristische dreiging voor Nederland. Deze dreiging bestaat zowel uit de aangestuurde
aanslagen vanuit ISIS-organisatieonderdelen, alsook vanuit aanhangers in Europa die
door ISIS-propaganda geïnspireerd zijn of zelfs via online contact met ISIS-structuren
op afstand gestimuleerd worden om aanslagen te plegen. De AIVD zet voor 2025 in op
verdere verbetering van zicht, zowel online als offline, op de veranderlijke jihadistische
beweging in Nederland. Zo vergroot de AIVD de kans op onderkenning van individuen
die een eventuele aanslag willen plegen. Bovendien zet de AIVD de onderzoeken naar
aanslagplanning vanuit ISIS richting Europa in nauwe samenwerking met collega-diensten
voort.
De dreiging richting Nederland vanuit het rechts-terrorisme blijft diffuus en veranderlijk.
Dit komt onder andere doordat de rechts-terroristische scene zich veelal online manifesteert
en sommigen van hen minder ideologisch georiënteerd zijn. De AIVD blijft ook het komend
jaar investeren in onderzoeken naar personen waar een geweldsdreiging van uit gaat
op basis van het rechts-terroristische gedachtengoed.
Extremisme
Het anti-institutioneel extremisme vormt nog steeds een ernstige langetermijndreiging
voor de Nederlandse democratische rechtsorde. Deze dreiging ontstaat door het grote
groeipotentieel van de relatief grote aanhang van het extremistische narratief. In
dit narratief wordt geschetst dat in Nederland een kwaadaardige elite aan de macht
is die een onderdrukkende agenda doorvoert, waarmee men in oorlog is en waartegen
verzet moet worden gepleegd. In 2024 zijn verschillende aanhoudingen geweest van personen
die zichzelf soeverein hebben verklaard. Een deel van deze groep wordt inmiddels door
het Openbaar Ministerie (OM), voor het eerst sinds de AIVD onderzoek doet naar soevereinen,
ook verdacht van deelname aan een terroristische organisatie. Vanwege de dreiging
die uit gaat van het anti-institutioneel extremisme zal de AIVD in 2025 blijven investeren
in dit onderzoek.
Daarnaast blijft de AIVD onderzoek doen naar andere vormen van extremisme die een
dreiging kunnen vormen voor de democratische rechtsorde, zoals verschillende vormen
van links- en rechts- en religieus extremisme. Ook zal de AIVD in 2025 de verkenning
naar mogelijke invloeden van het conflict in het Midden-Oosten op extremistische bewegingen
in Nederland voortzetten.
Spionage en ongewenste buitenlandse inmenging
Ook in 2025 blijven Nederland en zijn bondgenoten het doelwit van inlichtingenactiviteiten
en (heimelijke) beïnvloedingsactiviteiten van statelijke actoren, waaronder Rusland
en China. Politieke spionage (digitaal en fysiek) is een omvangrijk probleem. Burgers,
overheidsinstanties in Nederland, organisaties en vertegenwoordigers van de Europese Unie (EU)
en de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) kunnen doelwit zijn. Statelijke
beïnvloedingsactiviteiten zetten, bedoeld en onbedoeld, druk op de cohesie binnen
de Nederlandse samenleving.
Naast deze inlichtingenactiviteiten van statelijke actoren, is uw Kamer in oktober
jl. geïnformeerd over het fenomeenbeeld4 «Over de grens: Statelijke inmenging in diasporagemeenschappen in Nederland.» Hierin
hebben de AIVD en de NCTV aangegeven dat diasporagemeenschappen en opposanten van
autoritaire regimes het doelwit zijn van openlijke en heimelijke beïnvloeding en inmenging
door landen van herkomst. Dit is een fenomeen dat de democratische rechtsorde in Nederland
onder druk kan zetten en een gevaar is voor onze nationale veiligheid. De impact van
statelijke inmenging in diasporagemeenschappen in Nederland is waarschijnlijk aanzienlijk.
De AIVD blijft daarom ook het komend jaar inzetten op onderkenning van spionage en
ongewenste buitenlandse inmenging die een dreiging vormen voor de nationale veiligheid.
Economische veiligheid
Nederlandse bedrijven, kennisinstellingen en wetenschappers zijn op grote schaal het
doelwit van(digitale) activiteiten om hoogwaardige technologie buit te maken, bijvoorbeeld
door middel van cyberspionage of het omzeilen van exportrestricties. De AIVD blijft
ook in 2025 relevante partijen informeren over mogelijke dreigingen, om daarmee de
organisaties weerbaar(der) te maken en de dreiging die uitgaat van de buitenlandse
actoren te mitigeren.
Cyberdreiging
Verschillende statelijke actoren bedreigen de Nederlandse nationale veiligheid door
aanhoudende cyberaanvallen gericht op overheden, bedrijven en organisaties. Cyberaanvallen
blijven vaak onder de oppervlakte, maar vormen tegelijkertijd een grote dreiging.
Het cyberincident bij de politie in september 2024 laat opnieuw zien hoe belangrijk
het is om cyberdreigingen te onderkennen en te mitigeren5.
De AIVD richt zich in 2025 nadrukkelijk op het onderkennen en mitigeren van cyberoperaties
van statelijke actoren. Nederland heeft doorlopend te maken met cyberdreigingen vanuit
landen als Rusland, China, Iran en Noord-Korea. De AIVD richt zich op het zo snel
mogelijk benutten van de volledige potentie van het inlichtingenmiddel kabelinterceptie
voor alle onderzoeken naar landen met een offensief cyberprogramma. De verwachting
is dat dat in de loop van 2025 gaat leiden tot verbeterde opbrengst voor verschillende
inlichtingenonderzoeken.
Contra-proliferatie
Massavernietigingswapens vormen een grote bedreiging voor de internationale vrede
en veiligheid. Nederland heeft verdragen ondertekend die erop gericht zijn de proliferatie
van dergelijke wapens tegen te gaan. In 2025 zetten de AIVD en de MIVD het gezamenlijk
onderzoek naar landen, zoals Iran en Noord-Korea voort. Deze landen worden ervan verdacht
dat zij, in strijd met die internationale verdragen, werken aan het ontwikkelen van
massavernietigingswapens en hun overbrengingsmiddelen of daar al over beschikken.
Ook wordt door de diensten ingezet op het voorkomen dat Nederland met kennis en strategische
goederen bijdraagt aan de ontwikkeling van statelijke massavernietingsprogramma’s.
Hoofdlijnen andere taken en doelstellingen 2025
Weerbaarheid
De AIVD geeft ook in 2025, op basis van c-taak zoals vastgesteld in de Wiv 2017, invulling
aan zijn rol als aanjager van een weerbaar en zelfstandig Nederland door unieke inlichtingeninformatie
te combineren met weerbaarheidsexpertise. De onderzoeken van de AIVD leiden tot beter
inzicht in de fysieke en digitale dreiging tegen de Nederlandse belangen. Deze informatie,
gecombineerd met specifieke weerbaarheidskennis, vormen de basis voor het handelingsperspectief
dat de AIVD biedt richting organisaties binnen de (Rijks)overheid, kennisinstellingen
en vitale en topsectoren. Dit handelingsperspectief uit zich in de vorm van informatieproducten
(zoals dreigingsproducten of cyberadviezen), diensten en informatiebeveiligingsproducten.
Tegelijkertijd zet de AIVD zich in om de weerbaarheid te verhogen van internationale
organisaties als de EU en de NAVO. Komend jaar zal de dienst blijven investeren door
het dreigingsbewustzijn te vergroten en meer afnemers te kunnen voorzien van gericht
handelingsperspectief.
Bewaken en beveiligen
Het stelsel Bewaken en Beveiligen bevindt zich momenteel in een transitiefase, gezien
de zaken de afgelopen jaren complexer, langduriger en extremer in omvang zijn geworden.
Door deze transitie wordt het stelsel toekomstbestendig en fundamenteel vernieuwd,
onder andere voortkomend uit het rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid.6 De AIVD verwacht de komende jaren een toenemende behoefte aan dreigingsinformatie
vanwege de zwaarte en omvang van de dreigingen. De AIVD is als stelselpartner ook
betrokken bij de transitie en zal dan ook op basis van de eigen verantwoordelijkheid
bijdragen door versterkingen door te voeren, teneinde zo goed mogelijk op de toenemende
dreiging te kunnen acteren of in te spelen.
Ook is de AIVD gestart om de eigen onderzoeks- en analysecapaciteit op het gebied
van bewaken en beveiligen te versterken. De investeringen van dit kabinet helpen bij
het bewerkstelligen van deze plannen. De AIVD beoogt in 2025 de onderzoeken te intensiveren
en de samenwerking op het gebied van bewaken en beveiligen verder te versterken, zodat
nog beter wordt gewaarborgd dat dreigingsproducten van de AIVD instanties in staat
stelt om (mogelijke) doelwitten te beveiligen en te bewaken.
Veiligheidsonderzoeken
De in dit jaarplan geschetste toename en veelzijdigheid van de dreiging voor de nationale
veiligheid heeft direct effect op de zogeheten B-taak in de Wiv 2017, de veiligheidsonderzoeken.
Dit uit zich onder andere in de steeds verder toenemende vraag naar en complexiteit
van veiligheidsonderzoeken. Naar verwachting zet deze trend komende jaren door. De
Unit Veiligheidsonderzoeken (UVO) anticipeert voortdurend op nieuwe ontwikkelingen,
werkt gestaag aan structurele verbeteringen van de organisatie en processen en behaalt
hierin zichtbare resultaten. Zo voldoet de UVO in 2024 weer aan de wettelijke termijn
van acht weken. Dit is ook de verwachting voor 2025.
De wetswijziging Wet veiligheidsonderzoeken (Wvo) zal begin 2025 aan de Tweede Kamer
aangeboden worden. De parlementaire behandeling zal in datzelfde jaar naar verwachting
tot een afronding kunnen komen, zodat de nieuwe Wvo op 1 januari 2026 in werking kan
treden. Het in de Wvo genoemde register van personen die een vertrouwensfunctie vervullen,
wordt in 2025 verder ontwikkeld en gereedgemaakt voor ingebruikname in 2026, na inwerkingtreding
van de wet.
Data en informatievoorziening
De wereld blijft in een hoog tempo verder digitaliseren. De hoeveelheid data die geproduceerd
wordt door overheden, bedrijven en burgers neemt exponentieel toe. Deze datagroei,
in combinatie met kwalitatief steeds betere AI-modellen, biedt enerzijds kansen om
inlichtingen effectiever en efficiënter te verkrijgen en te verwerken. Anderzijds
veroorzaakt deze ontwikkeling ook risico’s in het kader van de nationale en internationale
veiligheid. In een steeds sterker gedigitaliseerde wereld is het voor de AIVD en de
MIVD essentieel om te blijven investeren in het verbeteren en verder ontwikkelen van
datagedreven onderzoek en technische mogelijkheden. De AIVD en de MIVD bundelen daarom
hun dataverwerkende en IT-capaciteit om hun slagkracht te verhogen en betere data-
en informatieoplossingen aan te bieden.
Versterking inzet op technologie en innovatie
De razendsnelle technologische ontwikkelingen, zoals op het gebied van quantum en
AI, dwingen de dienst zich daarop goed toe te rusten. Zo kan worden ingespeeld op
de kansen en uitdagingen die technologische innovatie met zich meebrengt. Hiertoe
is een Chief Science & Technology Office (CSTO) ingericht en een kwartiermaker aangesteld.
Door de versterkte inzet op technologie en innovatie wordt de nationale veiligheid
verhoogd. Dit is essentieel voor het goed blijven en beter kunnen uitvoeren van de
taken van de AIVD. Het CSTO heeft een aanjagende, coördinerende en ondersteunende
rol, bijvoorbeeld door het intensiveren van de samenwerking met nationale en internationale
publieke en private partijen op het gebied van technologie, innovatie en wetenschap.
Samenwerking AIVD en MIVD
De Ministers van BZK en van Defensie hebben de gezamenlijke ambitie om ten behoeve
van de nationale veiligheid de samenwerking tussen de AIVD en de MIVD over de volle
breedte van het werk in het veiligheidsdomein te blijven versterken. Deze versterkte
samenwerking is eerder ingezet en vindt plaats op inhoud, door middel van gezamenlijke
teams en ook door gezamenlijke huisvesting.
Inmiddels werken er vele gezamenlijke teams op de bestaande locaties van de AIVD en
de MIVD. Vooruitlopend op de uiteindelijke situatie met meerdere locaties, werken
de MIVD en de AIVD in 2025 verder aan gezamenlijke afspraken op diverse bedrijfsvoeringsonderdelen
die behulpzaam zijn voor de verdere intensivering van de samenwerking in het primaire
proces.
De gezamenlijke prioriteiten van de diensten maken in 2025 onderdeel uit van de jaarplannen
van de diensten.
Organisatieontwikkeling
De AIVD heeft de ambitie om een cruciale en professionele partner te blijven voor
de bescherming van de nationale veiligheid. Voor 2025 zijn strategische keuzes benoemd
om deze ambitie verder te ontwikkelen.
Om in de toekomst aan de uitvoering van de wettelijke taken te kunnen blijven voldoen,
ontwikkelt de AIVD zijn werkwijzen voortdurend. De AIVD zal ook in de toekomst met
trots het werk goed blijven doen door te groeien, zichzelf voortdurend te ontwikkelen
en samen te werken aan een «geweldige plek om te werken».
Om koers te blijven houden en wendbaar te blijven, evalueert de AIVD periodiek de
voortgang op de strategische prioriteiten en de resultaten die hierop worden behaald.
Wettelijk kader
Op 1 juli 2024 is de Tijdelijke wet in werking getreden. De AIVD en MIVD maken tot
op heden niet volledig gebruik van deze bevoegdheden, omdat de CTIVD door beperkte
capaciteit niet in staat is om bindend toezicht uit te voeren op onderdelen van de
Tijdelijke wet die zien op onder andere de hackbevoegdheid. Naast volledig gebruik
van de Tijdelijke wet in 2025, zal ook een invoeringstoets worden uitgevoerd. Hierin
wordt de werking van de wet in de praktijk bestudeerd. De uitkomsten van de invoeringstoets
op de Tijdelijke wet zullen tevens meegenomen worden in de brede herziening van de
Wiv 2017.
Op 23 oktober 2024 is het eerste debat over de brede herziening van de Wiv 2017, op
basis van de hoofdlijnennotitie, met uw Kamer gevoerd. De nieuwe Wiv moet een toekomstbestendig
wettelijk kader vormen voor de AIVD en MIVD en ervoor zorgen dat zij hun bevoegdheden
effectief kunnen inzetten, met minder administratieve lasten en ervoor zorgen dat
zij efficiënt gebruik kunnen maken van hun data. Geopolitieke ontwikkelingen, technologische
voortgang en verandering in de dreiging hebben immers grote invloed op het werk van
de diensten. Het wettelijk kader moet aansluiten op deze ontwikkelingen en daartegen
bestand zijn. Het aan kunnen gaan van bestendige samenwerkingsrelaties met bijvoorbeeld
private partijen, moet daar ook een onderdeel van zijn.
Met betrekking tot de brede herziening is de planning om in het eerste half jaar van
2025 de verdere inhoudelijke uitwerking van verschillende thema's van de Wiv 2017,
zoals (inter)nationale samenwerking, gegevensverwerving, gegevensverwerking en het
toetsing- en toezichtstelsel uit te werken en de wetteksten te schrijven. In de zomer
van 2025 zal er een stand-van-zakenbrief worden aangeboden aan uw Kamer, tegelijkertijd
met de resultaten van de invoeringstoets op de Tijdelijke wet. Het streven is om eind
2025 een consultatieversie gereed te hebben. Van belang voor de AIVD en MIVD is dat
voor de einddatum van de Tijdelijke wet, op 1 juli 2028, de nieuwe Wiv in werking
kan treden.
Begroting voor 2025
Alle activiteiten en ambities die in het jaarplan zijn opgenomen, worden uitgevoerd
binnen het kader van de Wiv 2017, de Wvo en binnen de kaders van de begroting van
de AIVD. Deze begroting bedraagt in 2025 € 487,6 miljoen. Dit is exclusief de extra
middelen die de AIVD uit het Hoofdlijnenakkoord ontvangt en die grotendeels vanaf
2026 ter beschikking zullen komen.
Rapportage en verantwoording
Met deze jaarplanbrief geef ik u inzicht in de prioriteiten en accenten voor de AIVD
in 2025. Openbare verantwoording van de uitvoering van het jaarplan wordt gedaan in
het departementale jaarverslag en het eigen openbare jaarverslag van de AIVD.
Tussentijds rapporteert de AIVD over de voortgang via periodieke voortgangrapportages.
Deze worden gedeeld en besproken met de CIVD.
Maatschappelijke weerbaarheid
In het licht van de veranderende dreigingsomgeving heeft het kabinet onlangs uw Kamer
geïnformeerd over de noodzaak de maatschappelijke weerbaarheid in zijn algemeenheid
te versterken.7 Daartoe zal de AIVD onder meer netwerkpartners in 2025 voorzien van dreigingsinformatie
en veiligheidsadviezen, zodat zij maatregelen kunnen treffen om dreigingen zoals cyberoperaties,
spionage en sabotage te voorkomen of te mitigeren, en ook in het kader van evenementen
zoals de NAVO-top 2025 in Nederland. Het kabinet zal zich in 2025 breed inzetten en
de AIVD zal hieraan bijdragen, uitgaande van en gebaseerd op de wettelijke taken en
bevoegdheden die de dienst heeft ter bescherming van de nationale veiligheid.
De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
J.J.M. Uitermark
Ondertekenaars
-
Eerste ondertekenaar
J.J.M. Uitermark, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties