Brief regering : Livegang pilot digitale route aanmeldportaal

Nr. 1445
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 december 2024

Ouders die leed is aangedaan door de toeslagenaffaire wachten vaak lang op hun financieel
herstel. Een belangrijk onderdeel dat daar bij hoort is het vergoeden van de schade
die de onterechte terugvorderingen vaak veroorzaakt hebben. In het kader van deze
schadevergoeding zet het kabinet twee belangrijke stappen per 10 december aanstaande:
we gaan gefaseerd live met een centraal aanmeldpunt, te beginnen met een uitvoeringspilot
met een diverse groep van ca. 500 ouders; en starten een pilot met een volledig digitale
schadevergoedingsroute met maximaal 200 ouders.

Eerder bent u geïnformeerd1 dat gewerkt wordt aan een centraal aanmeldpunt waarin ouders die hun integrale beoordeling
(IB) hebben afgerond zich kunnen melden voor één van de beschikbare schaderoutes.
In het centrale aanmeldportaal kunnen ouders een geïnformeerde keuze maken voor een
route en wordt geborgd dat hun aanvraag voldoet aan de wettelijke vereisten. Erkend
gedupeerde ouders met een definitieve beschikking integrale beoordeling van voor 1 oktober
2024 hebben tot 31 maart 2025 de tijd om deze aanvraag in te dienen, voor de overige
ouders geldt dat zij hier tot zes maanden na het onherroepelijk worden de tijd voor
hebben. Daarnaast vergemakkelijkt het portaal de uitvoering door inzichtelijk te maken
hoeveel ouders zich voor een aanvullende schade hebben gemeld. Ook helpt het om ouders
onafhankelijk van de gekozen route zo veel mogelijk op volgorde in behandeling te
nemen, met dien verstande dat de eigen regie van de ouder bepaalt in welk tempo een
schaderoute wordt gekozen en het proces vervolgens wordt doorlopen. Ook kan een ouder
via het centrale portaal eenvoudig overstappen uit bijvoorbeeld de CWS wachtrij naar
een andere schaderoute.

Helaas bleek de in de 18e voortgangsrapportage aangekondigde startdatum van november 2024 niet haalbaar, omdat
meer tijd nodig bleek om de digitale waarborgen te treffen om de gegevens van toeslagenouders
veilig te verwerken en hen optimaal te bedienen bij het maken van een belangrijke
keuze. Het kabinet kiest ervoor in fases live te gaan en dient daarmee twee doelen.
Enerzijds zullen ongeveer vierhonderd ouders die al lang in de wachtrij staan voor
de Commissie Werkelijke Schade (CWS) de gelegenheid krijgen zich als eerst te melden
en dus mogelijk ook een andere keuze te maken dan CWS. Anderzijds kan ook de aanmeldfunctionaliteit
getest worden voor de groep ouders die al in behandeling is bij de Stichting (Gelijk)waardig
Herstel (SGH) en na optekenen van hun verhaal wil overgaan tot het laten opstellen
van een schadestaat. Door het aanmeldportaal eerst te beproeven met een beperkte groep
kan worden vermeden dat een grote groep ouders te maken krijgt met eventuele opstartcomplicaties.
Het kabinet erkent dat de introductie van een centraal aanmeldpunt een wijziging is
ten opzichte van de decentrale aanmeldmogelijkheden die de routes tot dusver zelfstandig
verzorgden en daarmee de eigen invloed op de wachtrij. Daarbij weegt het kabinet om
bovengenoemde redenen de voordelen zwaarder dan de nadelen.

Al eerder is met uw Kamer besproken dat samen met de uitvoeringspartners zoals CWS
en SGH hard gewerkt wordt aan de opschaling van de schaderoutes maar dat deze momenteel
ontoereikend is om de piek van bestaande en nieuwe aanmeldingen op korte termijn te
verwerken. Een routekeuze van een ouder betekent helaas niet automatisch dat de behandeling
direct kan aanvangen. Wel zien ouders in het aanmeldportaal altijd de status van de
voortgang van hun aanvraag en biedt het de mogelijkheid van route te wisselen zolang
een ouder nog in een wachtrij staat.

Tegelijkertijd met de eerste stap in het gefaseerd livegaan van het aanmeldportaal,
start een pilot van de Digitale route, nadat deze route al eerder kleinschalig is
getest met circa 15 ouders. Naar aanleiding van deze test zijn inmiddels 6 VSO’s afgesloten
met ouders, en hun eerste positieve reacties zijn reden om deze route verder in de
praktijk te testen en hiervan te leren. De Digitale route wordt gekenmerkt door een
forfaitaire benadering waarbij, gebaseerd op een deel van de schadeposten en bedragen
in het schadebeoordelingskader van de SGH, tot een vaststellingsovereenkomst wordt
gekomen. De ouder dient, eventueel na contact met een medewerker of na raadpleging
van diens gemachtigde, binnen de digitale omgeving mogelijke schadeposten in en onderbouwt
deze met ondersteunende stukken.

Hoewel het verhaal van de ouder anders dan bij SGH of CWS in deze route geen rol speelt,
wordt de aannemelijkheid van causaliteit – zoals het civiele recht verlangt – ingevuld
door het beoordelen van de onderlinge samenhang van ondersteunende stukken en de inpasbaarheid
van de schade in de tijdlijn zoals die blijkt uit de integrale beoordeling. Het kabinet
hoopt dat ouders die om verschillende redenen hun verhaal niet willen (her)vertellen
of bovenal een snelle afhandeling van hun schade wensen, met deze route geholpen zijn.

Met het ontwikkelen van verschillende routes beoogt het kabinet tegemoet te komen
aan verschillende behoeftes en diversiteit tussen de brede groep van gedupeerde ouders.
Uiteraard gaat dit gepaard met verschillende dilemma’s en afwegingen. Voordat een
definitief besluit over de inzet van deze route genomen kan worden, is het daarom
belangrijk dat deze gewogen worden en dat wordt geleerd van het praktijkgebruik door
ouders. Daarom gaat het kabinet van start met een pilot van maximaal tweehonderd deelnemende
ouders. Na deze pilot en volgt een evaluatie van de route.

Indien in de komende periode zich geen onvoorziene belemmerende kwesties voordoen,
zal het aanmeldportaal in de tweede helft van januari 2025 definitief live gaan. Omstreeks
diezelfde periode zal de pilot van de digitale route worden geëvalueerd. De evaluatie
en het eventuele opschalingsbesluit voor de Digitale route ontvangt u zo snel mogelijk
daarna.

Het overkoepelende uitgangspunt van het kabinet blijft dat de hersteloperatie zo snel
en zo goed mogelijk tot voltooiing gebracht moet worden. Het vergoeden van aanvullende
schade is daar een integraal onderdeel van. Een centraal aanmeldportaal is een voorwaarde
voor het afronden van deze laatste, cruciale fase van het financieel herstel. Tevens
heeft het kabinet de goede hoop dat ook de digitale route voor veel ouders dit herstel
dichterbij brengt.

De Staatssecretaris van Financiën,
T. van Oostenbruggen