Uitgelicht : Commissiedebat over kinderopvang
De vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid debatteert woensdag 10 mei 2023 van 14.00 tot 18.00 uur over kinderopvang. Hiervoor komt minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid naar de Kamer.
Volg live
Dit commissiedebat vindt plaats in de Thorbeckezaal van de Tweede Kamer. Via deze website kunt u vanaf 14.00 uur live meekijken of meeluisteren. Of kijk via de app en website Debat Direct.
Agenda en verslag
U kunt hier alle stukken doornemen die bij deze vergadering horen. Zodra het woordelijk verslag van het overleg klaar is, kunt u dit ook via deze link lezen.
Stelselherziening kinderopvangtoeslag
In het regeerakkoord is afgesproken om het stelsel voor kinderopvangtoeslag te herzien. De belangrijkste veranderingen zijn het afschaffen van de toeslag en het invoeren van een inkomensonafhankelijke vergoeding van 96 procent, die direct aan aanbieders wordt uitgekeerd. Dit moet tot een eenvoudiger en betaalbaarder stelsel leiden, zodat het voor meer ouders aantrekkelijk wordt om gebruik te maken van kinderopvang. Het nieuwe stelsel zou in 2025 ingaan maar er is meer tijd nodig. Naast de zorgen over de stijgende prijzen, de personeelskrapte en het waarborgen van de kwaliteit van kinderopvang, hebben de uitvoeringsinstanties aangegeven dat invoering per 2025 niet mogelijk is. Het kabinet richt zich nu op 2027 als invoerdatum voor het nieuwe stelsel.
Personeelstekort
Op dit moment is er een tekort aan ongeveer 6000 medewerkers in de kinderopvang. Dit tekort zou na de stelselherziening kunnen oplopen tot 32.500 medewerkers. In een brief aan de Kamer beschrijft minister van Gennip verschillende acties om het personeelstekort aan te pakken. Een van de acties is nieuw personeel aantrekken, onder andere door het mogelijk te maken voor mensen die langdurig in de bijstand zitten, statushouders en Oekraïense ontheemden om als zij-instromer te gaan werken in de kinderopvang. Er wordt een loopbaanpad voor de kinderopvang ontwikkeld waar kandidaten zich stapsgewijs kunnen ontwikkelen. De functie van groepshulp zou kunnen dienen als instapfunctie. Ook wordt er gekeken hoe het huidige personeel behouden kan worden en wordt het werken van meer uren gestimuleerd.
Marktwerking
Sinds 2005 is de kinderopvang geprivatiseerd. Commerciële aanbieders verzorgen momenteel ruim 60 procent van het aanbod van kinderdag- en buitenschoolse opvang in Nederland. Onder hen zijn ook een groot aantal aan private equity (PE) verbonden organisaties. Private equity is de verzamelnaam voor investeerders die buiten de aandelenbeurs om bedrijven financieren. Omdat er met de stelselherziening veel geld van de overheid naar de kinderopvang gaat en er gevreesd wordt voor prijsstijgingen heeft Minister Van Gennip onderzoek laten doen naar de rol van de verschillende financieringsvormen in de kinderopvang. Er zijn geen aanwijzingen voor overwinsten of lagere kwaliteit bij kinderopvangorganisaties die in handen zijn private equity-partijen. De onderzoeken laten echter wel hogere prijzen, een hoger personeelsverloop en grotere leningen bij private equity-partijen zien.
Maatregelen
De commissie heeft 13 april 2023 een technische briefing gehouden over de rapporten ‘De markt voor kinderopvang’ en ‘Maatregelen marktwerking kinderopvang’. Het kabinet wil dat ook in de toekomst de kwaliteit en de toegankelijkheid van de kinderopvang hoog blijft. In de aanloop naar de stelselherziening kinderopvangtoeslag wordt daarom gekeken naar maatregelen als het reguleren van tarieven, meer transparantie, een verruiming van het adviesrecht voor ouders en kwaliteitsmonitoring.
Toezicht en handhaving
De gemeenten zijn verantwoordelijk voor het toezicht op de kinderopvang. Zij besteden deze taak uit aan de Gemeentelijke Gezondheidsdiensten (GGD’en). De GGD’en houden toezicht op de naleving van de kwaliteitseisen en de gemeenten handhaven. Het handhaven kan inhouden dat een boete of andere maatregel opgelegd wordt aan de kinderopvangorganisatie. Dit stelsel kent nadelen. Er is een spanning tussen een decentrale verantwoordelijkheid enerzijds en een landelijk stelsel van wet- en regelgeving anderzijds. Ook zijn er verschillen tussen gemeenten. Minister van Gennip gaat onderzoeken of een andere inrichting van het stelsel van toezicht en handhaving in de kinderopvang oplossingen kan bieden.