Wet uitbreiding strafbaarheid spionageactiviteiten
24 april 2024, wetsvoorstel – Met een wetswijziging wil minister Yesilgöz (Justitie en Veiligheid) spionage effectiever kunnen aanpakken. De Kamer debatteert er met haar over.
Nederland is kwetsbaar voor spionage, ook door de voortgaande digitalisering en globalisering. Spionage is volgens Yesilgöz een actueel, urgent en structureel probleem. Daarom komt de minister met een wetsvoorstel waarmee ze een zelfstandige strafbaarstelling van spionage invoert en gaten in de wetgeving dicht.
Strafmaximum
De maximumstraf voor spionage wordt met het wetsvoorstel acht jaar. Helder (BBB) vindt dat te laag gezien de ernst van het feit. Daarom stelt ze voor om er twaalf jaar van te maken. Ellian (VVD) bepleit een hogere maximumstraf voor delicten die worden gepleegd ten behoeve van buitenlandse mogendheden en ernstige schade kunnen toebrengen aan vitale Nederlandse belangen.
Met een algehele verhoging van de maximumstraf naar twaalf jaar schieten we ons doel voorbij, zegt de minister, omdat de straf dan erg hoog wordt in verhouding tot vergelijkbare misdrijven. Wel zouden er in haar ogen omstandigheden kunnen zijn die leiden tot een strafverzwaring.
Rusland en China
Paternotte (D66) wijst op pogingen van Rusland en China om te infiltreren in westerse overheden en politieke partijen. We moeten volgens hem een voorbeeld nemen aan de Amerikaanse Foreign Agents Registration Act, die alle belangenbehartigers van buitenlandse mogendheden verplicht om zich te registreren. De minister wijst in dat verband op een voorstel van de Europese Commissie binnen het Defence of Democracy Package.
Landen als China zetten studenten in om hoogwaardige kennis en technologie in het buitenland te verwerven, zegt Faber (PVV). Zou Nederland daarom niet terughoudender moeten zijn met het toelaten van buitenlandse studenten? Er zijn afspraken gemaakt over kennisveiligheid, antwoordt Yesilgöz, die ongewenste overdracht van kennis en technologie moeten voorkomen.
Invulling en uitvoering
Ben je alleen strafbaar als je bewust informatie deelt met een buitenlandse mogendheid, of ook als je dit doet uit naïviteit? Voor Six Dijkstra (NSC) is dit onduidelijk. Ook Mutluer (GroenLinks-PvdA) heeft vragen over hoe de wet in de praktijk uitpakt, omdat ze het onduidelijk vindt wat nou wel en niet strafbaar is. Hoe zit het bijvoorbeeld met het verzamelen van niet-geheime informatie?
Het gaat erom dat iemand bewust het risico heeft aanvaard dat belangen worden geschaad, zegt Yesilgöz, en dat er dus sprake is van (voorwaardelijke) opzet. Voorlichting kan helpen om mogelijke naïviteit weg te nemen.
Diaspora
Buitenlandse mogendheden als Turkije, Marokko en Eritrea zetten hun diaspora in om invloed uit te oefenen en dissidenten in die diaspora onder druk te zetten. Verschillende woordvoerders vragen of het wetsvoorstel helpt om hiertegen op te treden.
Het wetsvoorstel biedt inderdaad mogelijkheden om intimidatie van de diaspora tegen te gaan, reageert Yesilgöz. Daarnaast komt er een meldpunt voor slachtoffers van ongewenste buitenlandse beïnvloeding.
De Kamer stemt op 14 mei over het wetsvoorstel en de moties die tijdens het debat zijn ingediend.
Zie ook:
- Het overzicht van de laatste debatten in het kort
- De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.
- Kijk debatten terug via Debat Direct