Begroting draait om jeugdzorgdecentralisatie

3 november 2014, begroting - Zijn de gemeenten per 1 januari 2015 klaar voor de jeugdzorgdecentralisatie? Dit is de centrale vraag in het debat over de begroting met de staatssecretarissen Van Rijn (Welzijn) en Teeven (Justitie).

De hervorming van de jeugdzorg en de decentralisatie naar de gemeenten moeten bureaucratie wegnemen, zodat beter ingespeeld kan worden op de behoeften van jongeren en hun ouders. Eén gezin, één plan, één hulpverlener, zo verwoordt Ypma (PvdA) de nieuwe werkwijze. Een groot deel van de Kamer ziet de voordelen van de hervorming, maar vooral de oppositie vreest dat de gemeenten niet op tijd klaar zijn voor hun nieuwe taak. Siderius (SP) spreekt over "spelen met vuur": kwetsbare kinderen dreigen niet de zorg te krijgen die ze nodig hebben. Agema (PVV) en Keijzer (CDA) vinden het onverstandig dat de regering de decentralisatie ondanks alle problemen toch doorzet.

Gemeenten lopen vertraging op

Meer dan de helft van de gemeenten heeft de inkoop van jeugdhulp bij zorginstellingen nog niet afgerond, onder andere omdat ze onzeker zijn over het beschikbare budget. Het is het jaar van de niet gehaalde deadlines, zegt Bergkamp (D66). Het ministerie biedt ondersteuning om de cijfers duidelijk te krijgen, reageert Van Rijn. De oorzaak voor de vertraging ligt volgens hem niet altijd bij individuele gemeenten. Zorgaanbieders en gemeenten moeten gezamenlijk tot een contract komen. Bovendien moeten gemeenten regionale afspraken maken over risicoverevening. Alle betrokken partijen moeten hun schouders eronder zetten, zegt Van der Burg (VVD).

Indien nodig kan worden ingegrepen bij gemeenten

Het grootste deel van de gemeenten die nog geen jeugdzorg hebben ingekocht, verwacht dit in november alsnog te doen. Wat gebeurt er om te waarborgen dat dit daadwerkelijk gebeurt?, vraagt Voordewind (ChristenUnie). Van Rijn en Teeven zullen gemeenten die op 15 november nog geen contracten hebben gesloten, een stappenplan vragen om de zaken op orde te brengen. Eind november maken ze de balans op. Als duidelijk is dat gemeenten er niet in slagen om jeugdzorg in te kopen, kan worden besloten tot indeplaatsstelling. Het Rijk neemt dan de inkoop over, met geld van de gemeente.

Aandacht gevraagd voor vergeten en kwetsbare kinderen

Verschillende woordvoerders vragen aandacht voor kinderen die volgens hen niet of onvoldoende in beeld zijn. Voortman (GroenLinks) betoogt dat Nederland het VN-Kinderrechtenverdrag onvoldoende naleeft, waarvan vooral asielkinderen de dupe worden. Zo'n 33.000 "vergeten kinderen" wonen in sobere opvangcentra, zegt Siderius. Van der Burg wil dat taalachterstanden vroeger worden opgespoord en dat de oorzaken in beeld worden gebracht. Er is onvoldoende aandacht voor kinderen van ouders die ziek of verslaafd zijn, betoogt Ypma. Agema vraagt om een hardere aanpak van kindermishandeling, loverboys en meisjesbesnijdenis. De bedoeling van de jeugdzorghervorming is juist om er in dit soort gevallen eerder bij te zijn, zegt Van Rijn.

De Kamer stemt op 11 november over de moties. Over de begroting wordt op een later moment gestemd.

Zie ook:

• Het overzicht van de laatste debatten in het kort
• De geredigeerde woordelijke verslagen van Kamervergaderingen (het stenogram). Deze zijn maximaal vier uur na het uitspreken beschikbaar.