Uitgelicht : Water en waterschappen

De commissie voor Infrastructuur en Waterstaat voert op maandag 22 juni van 10.00 tot 14.00 uur een algemeen overleg over water en waterschappen. Hiervoor komt minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat naar de Kamer.

Droogte in het Goffertpak Nijmegen, zomer 2018. Foto: Flip Franssen

Volg live

Het overleg is in de Groen van Prinstererzaal van de Tweede Kamer. Via deze website kunt u live meekijken of meeluisteren. Of kijk via de app en website Debat Direct.

Agenda en verslag

U kunt hier alle stukken doornemen die bij deze vergadering horen. Zodra het woordelijk verslag van het overleg klaar is, kunt u dit ook via deze link lezen.

Droogte

Het jaar 2018 was in Nederland zo uitzonderlijk droog en de effecten waren zo ingrijpend, dat de minister van Infrastructuur en Waterstaat in haar brief van 3 september 2018 aankondigde een tijdelijke Beleidstafel Droogte in te stellen. De tussenrapportage van die Beleidstafel (voorjaar 2019) bevatte een aantal urgente acties en aanbevelingen om beter voorbereid te zijn op een eerstvolgende droogteperiode. Die liet niet lang op zich wachten. De zomer van 2019 leidde vooral tot extreme droogte op de hoge zandgronden in Oost- en Zuid-Nederland met gevolgen voor de natuur en landbouw. In haar eindrapportage Nederland beter weerbaar tegen droogte doet de Beleidstafel 46 aanbevelingen om Nederland weerbaarder te maken tegen droogte en watertekorten. Veel meer dan nu moeten we water vasthouden, hetgeen vraagt om een omslag in het denken bij waterbeheerders. Ook nu worden we geconfronteerd met een lange periode van droogte. Dat heeft al geleid tot sproeiverboden, verhoogde waakzaamheid van dijkbeheerders op scheurvorming en een oproep van drinkwaterbedrijven om zuinig te zijn met drinkwater. Het in samenhang uitvoeren van de aanbevelingen zal leiden tot verbeteringen.

Klimaatadaptatie

De toename van extreme weersomstandigheden door klimaatverandering vraagt om versnelde en intensieve maatregelen tegen wateroverlast, hittestress, droogte en gevolgen van overstromingen. Om lokale en regionale initiatieven te ondersteunen biedt het Rijk een aantal hulpmiddelen en kennis aan. Zo geeft de Klimaateffectatlas ook voor inwoners uitleg over de dreigingen van extreme weersituaties. Het kennisportaal www.klimaatadaptatie.nl is een verzamelplaats van informatie en er worden kennis, nieuws, voorbeelden en ervaringen gedeeld. Met de Impulsregeling Klimaatadaptatie wil het Rijk regionale maatregelen financieel ondersteunen. Het kabinet stelt daarvoor tussen de 150 en 250 miljoen euro beschikbaar. Binnen 42 werkregio’s zorgen de samenwerkende gemeenten, provincies en waterschappen voor de selectie van maatregelen die voor uitvoering in aanmerking komen. Het Rijk toetst of aan de voorwaarden voor een financiële bijdrage wordt voldaan. Voorbeelden van maatregelen zijn het aanleggen van waterbuffers in steden om wateroverlast door hoosbuien te voorkomen en de vergroening van de bebouwde omgeving om hittestress in steden te verminderen.

Geborgde waterschapzetels (weer) ter discussie

De minister van Infrastructuur en Waterstaat heeft in haar brief van 21 februari 2020 een Adviescommissie geborgde zetels bij waterschapsbesturen ingesteld om voor 1 juni 2020 te adviseren of er gegronde redenen zijn voor aanpassing van het huidige stelsel. Dat systeem van gereserveerde zetels voor specifieke belangengroepen staat regelmatig ter discussie. De commissie heeft vooraf kennisgenomen van de conclusies uit twee eerdere adviezen (2009 en 2015) en daarbij onder andere gekeken naar ontwikkelingen die in deze adviezen onderbelicht zijn gebleven. Zij signaleert er twee. Ten eerste de aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering zoals zeespiegelstijging, hogere rivierafvoeren, wateroverlast en langere perioden van droogte. Ten tweede is sinds de jaren negentig van de vorige eeuw de ordenende functie van water sterk toegenomen. Daarmee dringen waterschappen steeds dieper door in het (ruimtelijke) domein van andere overheden. Dat heeft geleid tot een noodzakelijke professionalisering om een volwaardige gesprekspartner te kunnen zijn in afstemmingsprocessen met andere overheden. De commissie adviseert het systeem van geborgde zetels binnen het waterschapsbestuur af te schaffen.